Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo lực lượng vũ trang và Nhân dân phát huy truyền thống quê hương Xô viết, nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, lòng yêu nước xã hội chủ nghĩa, phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân”, huy động toàn lực của địa phương, động viên mọi tầng lớp nhân dân tạo nên sức mạnh tổng hợp để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ xây dựng hậu phương, chi viện tiền tuyến (cả người và của), đảm bảo thông suốt mạch máu giao thông chiến lược quốc gia qua địa phương.

Để hoàn thành nhiệm vụ chính trị, Đảng bộ tỉnh đã phát động và lãnh đạo thực hiện hàng loạt các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước và cách mạng như "Sóng Duyên Hải”, “Gió Đại Phong", "Cờ Ba Nhất"... Trong quân đội có khẩu hiệu "Nhằm thẳng quân thù mà bắn"; trong công nhân có phong trào "Tay búa tay súng"; thanh niên có phong trào "ba sẵn sàng"; phụ nữ có phong trào "ba đảm đang"; trong thủy lợi có chiến dịch "Lam Trà nổi sóng"; "Mộ Đức quật khởi"; trong giao thông vận tải có khẩu hiệu "Sống bám cầu, bám đường, chết kiên cường dũng cảm" hoặc "xe chưa qua nhà không tiếc".... Toàn tỉnh quyết tâm phấn đấu với tinh thần "Tất cả cho tiền tuyến! Tất cả để giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc".

Hàng chục vạn người con Nghệ An gia nhập quân đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến trực tiếp tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu trên các chiến trường, vận chuyển vũ khí, lương thực, đảm bảo thông suốt tuyến chi viện. Giai đoạn 1965-1972 đã động viên 139.570 người tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu, trong đó 103.505 bộ đội (3.332 nữ); 11.585 thanh niên xung phong (6.005 nữ); 24.480 dân công hỏa tuyến. Riêng ở chiến trường B và C, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Nghệ An có 16.581 người trực tiếp tham gia chiến đấu (13.483 bộ đội, 3.098 cán bộ công nhân).

Quân và dân Nghệ An đã dồn tất cả sức lực, khả năng và trí tuệ, vượt lên mọi thử thách, hy sinh, thực hiện bằng được quyết tâm chiến lược của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh là bảo đảm giao thông vận tải luôn thông suốt, chi viện cao nhất, kịp thời nhất sức người, sức của cho chiến trường miền Nam giành thắng lợi. Nghệ An trở thành trung tâm trung chuyển quan trọng với các tuyến đường huyết mạch như đường sắt Thống Nhất, đường Hồ Chí Minh, quốc lộ 1A, quốc lộ 7, quốc lộ 15A... Các bến cảng, kho tàng được xây dựng để tiếp nhận và vận chuyển hàng hóa, vũ khí chi viện cho chiến trường miền Nam. Hệ thống hầm trú ẩn, trận địa phòng không được tổ chức chặt chẽ, bảo vệ an toàn cho các tuyến giao thông quan trọng. Trong hai cuộc chiến tranh phá hoại, quân và dân Nghệ An vừa kiên cường chiến đấu bắn máy bay địch, vừa thực hiện tốt công tác giao thông vận tải, đóng góp 38.367.834 ngày công, vận chuyển được hơn 7,3 triệu tấn hàng ra chiến trường; xây dựng 11.622 km hào giao thông, 1,097 triệu hầm chữ A, 2.305.555 hố cá nhân, 3.346 hầm cất giấu thuyền, 533 âu dấu xe, 193.335 hầm, công sự kho tàng, 106.364 nhà hầm, nhà âm đắp lũy. Sản xuất nông nghiệp được giữ vững và có bước phát triển, đảm bảo lương thực, ổn định đời sống, chi viện cho chiến trường miền Nam hơn 6 triệu tấn lương thực, 300 tấn thực phẩm. Năm 1972, Nghệ An có 06 huyện đạt năng suất 05 tấn/ha trên diện tích 02 vụ lúa ổn định, gây được tiếng vang lớn. Vừa sản xuất, vừa chiến đấu, quân và dân Nghệ An đã bắn hạ 553 máy bay (đứng thứ 2 miền Bắc); bắn chìm, bắn cháy 36 chiếc tàu chiến, tàu biệt kích của Mỹ - Ngụy (đứng thứ 4 miền Bắc).

Cùng với quân và dân cả nước, Nghệ An đã góp phần làm nên những chiến thắng vĩ đại của dân tộc trong thời đại Hồ Chí Minh, trở thành biểu tượng cao đẹp chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Hàng trăm ngàn người con ưu tú của quê hương Nghệ An nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, của Đảng và của Bác Hồ đã kiên cường chiến đấu, dâng hiến trọn đời mình cho sự trường tồn của Tổ quốc, cho hạnh phúc của Nhân dân. Trong đó, có trên 45 ngàn người con ưu tú đã vĩnh viễn nằm lại trên các chiến trường.

Từ thực tiễn xây dựng hậu phương và chi viện tiền tuyến trong kháng chiến chống Mỹ, Nghệ An rút ra một số bài học kinh nghiệm quý báu để vận dụng trong công cuộc phát triển hiện nay:

Thứ nhất là, trên cơ sở bám sát chủ trương của Trung ương, Đảng bộ tỉnh đã vận dụng phù hợp với đặc điểm địa phương và tình hình, yêu cầu nhiệm vụ của từng giai đoạn để chủ động đề ra các chủ trương, biện pháp thực hiện sát hợp thực tiễn, phát huy được thế mạnh, khơi dậy được tiềm năng, lợi thế của tỉnh. Nhiệm kỳ 2020-2025, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tập trung lãnh đạo xây dựng, triển khai thực hiện đồng bộ các chương trình hành động; đồng thời, cụ thể hóa các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Trung ương để lãnh đạo, chỉ đạo gắn với thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo có nhiều đổi mới theo hướng chủ động, sáng tạo, đồng bộ, quyết liệt, linh hoạt, có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả cao; hầu hết các nội dung chương trình, kế hoạch đề ra đều được hoàn thành. Tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm, có tính chất nền tảng, tạo định hướng phát triển cho tỉnh Nghệ An trong dài hạn, như: Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 30/7/2013 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020; Chương trình hành động số 68-CTr/TU, ngày 15/11/2023 thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045; Quy hoạch tỉnh Nghệ An thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị...

Thứ ba là, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với đảm bảo quốc phòng, an ninh; chăm lo xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân gắn với xây dựng thế trận lòng dân vững chắc. Lãnh đạo, chỉ đạo triển khai có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, đề án, kế hoạch nhiệm vụ về lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh ngày càng chặt chẽ; phát triển kinh tế gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo, kết hợp với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh và đối ngoại; xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển với các tỉnh của nước Cộng hòa DCND Lào có chung đường biên giới. Nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, thế trận biên phòng toàn dân và khu vực phòng thủ được củng cố ngày càng vững chắc; sức mạnh tổng hợp của lực lượng vũ trang tỉnh ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới. An ninh chính trị được đảm bảo vững chắc, thế trận an ninh nhân dân được tăng cường, không để bị động, bất ngờ, không để khủng bố, phá hoại, hình thành ”điểm nóng” về an ninh, trật tự, các vụ việc phức tạp, kéo dài. Phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, phong trào quần chúng tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia được phát triển toàn diện, ngày càng đi vào chiều sâu và thực chất.

Thứ tư là, xây dựng hệ thống giao thông, logistics hiện đại, nâng cao khả năng kết nối và trung chuyển hàng hóa, khai thác hiệu quả các tuyến hành lang kinh tế. Hệ thống kết cấu hạ tầng, nhất là hệ thống hạ tầng giao thông tiếp tục được quan tâm đầu tư. Đã hoàn thành đầu tư xây dựng 56,0 km đường ven biển, 709 km đường giao thông và 25 cầu trên địa bàn tỉnh. Nhiều công trình giao thông trọng điểm được đưa vào sử dụng, như: Đường ven biển đoạn qua Nghệ An; đường giao thông Vinh-Cửa Lò (giai đoạn 2); nâng cấp, mở rộng đường Bình Minh Cửa Lò; đường nối quốc lộ 7C (Đô Lương) đến đường Hồ Chí Minh (Tân Kỳ); đường Mường Xén-Ta Đo-Khe Kiền; cầu Cửa Hội... Đặc biệt là dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông đoạn qua tỉnh Nghệ An. Hiện nay đang tiếp tục tập trung chỉ đạo, thu hút nguồn vốn, đẩy nhanh tiến độ các dự án động lực, quan trọng: Dự án Cảng nước sâu Cửa Lò, Cảng Đông Hồi, Cảng hàng không quốc tế Vinh...

Nhờ vận dụng hiệu quả các bài học từ cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Nghệ An đã đạt được nhiều thành quả đáng khích lệ trong nhiệm kỳ 2020-2025. Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) bình quân ước đạt khoảng 8,3-8,5%, cao hơn giai đoạn 2016-2020 (6,97%). Quy mô GRDP năm 2025 dự kiến đạt 249,2 nghìn tỷ đồng, cao gấp 1,7 lần năm 2020, xếp thứ 10 cả nước; GRDP bình quân đầu người năm 2025 dự ước đạt 72 triệu đồng, tăng 1,67 lần so với năm 2020. Thu hút đầu tư có bước tiến vượt bậc, tăng mạnh cả về quy mô, số lượng và chất lượng dự án, trong đó thu hút FDI là điểm sáng nổi bật. Trong 03 năm (2022-2024), Nghệ An nằm trong nhóm 10 địa phương thu hút đầu tư FDI lớn nhất cả nước, tổng vốn đăng ký đạt trên 4,8 tỷ USD, gấp 3,6 lần số vốn lũy kế từ năm 2020 trở về trước; tính đến nay, có 150 dự án FDI với tổng vốn đăng ký hơn 5,86 tỷ USD còn hiệu lực của các nhà đầu tư đến từ 14 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Chương trình xây dựng nông thôn mới đạt được kết quả quan trọng. Dự kiến cuối năm 2025, toàn tỉnh có 281/362 xã đạt chuẩn NTM, chiếm 77,62% tổng số xã; trong đó, có 135 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 25 xã đạt NTM kiểu mẫu; 11 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ xây dựng và đạt chuẩn NTM. Nghệ An đã có 739 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn từ 3 sao trở lên, đứng thứ hai cả nước về số lượng sản phẩm đạt hạng sao được công nhận.

Công tác giảm nghèo được triển khai đạt kết quả tích cực, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều dự kiến đến cuối năm 2025 giảm còn 3,12%, bình quân giai đoạn 2021-2025 giảm 1,07%/ năm. Trong nhiệm kỳ đã huy động được hơn 500 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa để hỗ trợ cho người nghèo. Đặc biệt, Nghệ An là địa phương đi đầu trong phong trào xóa nhà tạm, nhà dột nát thông qua thực hiện hiệu quả Chương trình vận động, hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở giai đoạn 2023-2025. Sau 02 năm thực hiện đã huy động được trên 909,08 tỷ đồng, hỗ trợ xây dựng, sửa chữa được 12.718 căn nhà (dự kiến hoàn thành mục tiêu trước ngày 31/7/2025).

Năm 2024, lực lượng vũ trang tỉnh Nghệ An được đón nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Trong nhiệm kỳ đã tổ chức 30 cuộc diễn tập, trong đó diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh 01 cuộc; diễn tập phòng thủ dân sự cấp tỉnh 01 cuộc; 28 cuộc diễn tập cấp huyện; tổ chức giao quân 12.608/12.608 thanh niên đạt 100% chỉ tiêu.

Với truyền thống cách mạng kiên cường, tinh thần đoàn kết, Nhân dân cần cù lao động và những bài học kinh nghiệm quý báu về công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Nghệ An có đầy đủ tiềm năng, lợi thế để phát triển nhanh, bền vững, trở thành trung tâm kết nối vùng Bắc Trung bộ. Việc phát huy nội lực, tận dụng ngoại lực, đổi mới sáng tạo và hành động quyết liệt sẽ giúp Nghệ An đạt được những bước phát triển đột phá trong tương lai "... mau trở thành một trong những tỉnh khá nhất ở miền Bắc"¹ như mong muốn của Bác Hồ muôn vàn kính yêu./.

      Phan Thanh Đoài, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy 

           Trần Thị Thanh Hà, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy 

^[1] Những bức thư, bài viết, bài nói chuyện của Bác Hồ với quê hương Nghệ An, NXB Nghệ An, 2007, tr.16.