Trong những năm qua, thấm nhuần tư tưởng về công tác dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh qua bài báo "Dân vận", Nghệ An đã nghiên cứu, vận dụng sáng tạo, đạt được những kết quả quan trọng.

Với những cách làm cụ phong trào thi đua "Dân vận khéo" ở Nghệ An đã đạt được kết quả trên tất cả các mặt. Phong trào đã động viên các tầng lớp nhân dân, góp phần đưa kinh tế Nghệ An tiếp tục tăng trưởng khá, năm 2021 đạt trên 6,2%; thu ngân sách đạt 18.936 tỷ đồng; 5 tháng đầu năm 2022 thu ngân sách ước thực hiện 8.523 tỷ đồng, đạt 56,8% dự toán. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện. Văn hóa, xã hội có nhiều chuyển biến tích cực; công tác giáo dục, đào tạo và chăm sóc sức khỏe nhân dân có nhiều tiến bộ. Quốc phòng được tăng cường, an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Phong trào thi đua "Dân vận khéo" ngày càng đi vào chiều sâu, trở thành việc làm thường xuyên của các cấp, các ngành. Đến nay tất cả 21/21  huyện, thành phố, thị xã, 480/480 xã, phường, thị trấn, 7/7 đảng ủy trực thuộc và 57/57 các sở, ban, ngành, đoàn thể đều thành lập Ban chỉ đạo phong trào "Dân vận khéo". Hàng năm 21/21 huyện, thành, thị đều cấp kinh phí cho Ban chỉ đạo phong trào "Dân vận khéo" hoạt động (từ 45 - 70 triệu đồng). Các địa phương tiêu biểu trong phong trào thi đua "Dân vận khéo" là: Thành phố Vinh, các huyện: Nam Đàn, Hưng Nguyên, Yên Thành, Tương Dương, Tân Kỳ, Nghĩa Đàn, Thái Hòa, Cửa Lò, Diễn Châu, Quỳnh Lưu ...

Giai đoạn 2016 - 2020 toàn tỉnh xây dựng được 27.475 mô hình "Dân vận khéo", năm 2021 toàn tỉnh đã xây dựng được 4.857 mô hình (trong đó lĩnh vực kinh tế có 1642 mô hình; văn hóa - xã hội có 615 mô hình; an ninh, quốc phòng có 491 mô hình; xây dựng hệ thống chính trị có 452 mô hình, v.v). Nổi bật nhất là phong trào "Dân vận khéo" trong xây dựng nông thôn mới; toàn tỉnh đã vận động nhân dân hiến được trên 7,2 triệu m² đất, đóng góp hàng triệu ngày công và trên 6.500 tỷ đồng để xây dựng nông thôn mới, đưa số xã về đích trong xây dựng nông thôn mới đến nay là 300/411 xã đạt chuẩn nông thôn mới (trong đó có 06 xã thuộc huyện nghèo 30a, 02 xã biên giới và 35 xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số) và 07 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới (thị xã Thái Hòa, thành phố Vinh, huyện Nam Đàn, Yên Thành, Nghi Lộc, Quỳnh Lưu và Thị Xã Hoàng Mai). Nhờ làm tốt “Dân vận khéo” nên công tác giải phóng mặt bằng, nhất là đối với một số dự án quan trọng đã được nhân dân tích cực hưởng ứng, đồng tình. Tiêu biểu là giải phóng mặt bằng dự án VSIP Nghệ An giai đoạn 1 với diện tích 750 ha, dự án WHA Hemaraj, dự án tôn Hoa Sen, Vingroup, The Visai, Masan, FLC, Mường Thanh,... được nhân dân đồng thuận. Thông qua "Dân vận khéo" đã vận động hàng ngàn hộ dân tái định cư thủy điện Bản Vẽ, Hủa Na, Hồ chứa nước bản Mồng về nơi ở mới để thi công công trình đúng tiến độ, được nhân dân đồng tình cao. Trên lĩnh vực kinh tế, thông qua phong trào thi đua "Dân vận khéo” đã xây dựng được 1.200 ha chanh leo (huyện Quế Phong, Tương Dương) với giá trị thu nhập 600 triệu đồng/ha/năm; mô hình cam V2 (tại huyện Quỳ Hợp) với diện tích trên 500 ha, cho giá trị kinh tế 1,5 tỷ đồng/ha; mô hình dưa lưới (tại huyện Nghi Lộc) cho thu nhập hàng trăm triệu đồng/ha; huyện Diễn Châu, thị xã Hoàng Mai có nhiều nông dân đầu tư hàng chục tỷ đồng nuôi trồng thủy sản. Hình thành được một số vùng sản xuất cây nguyên liệu, chăn nuôi tập trung quy mô lớn gắn với phát triển công nghiệp chế biến và tiêu thụ sản phẩm (Công ty sữa TH) đã từng bước nâng cao đời sống cho nhân dân. Trên lĩnh vực văn hóa - xã hội, các mô hình "Dân vận khéo" đã góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh;  mô hình làng văn hóa, dòng họ văn hóa, dòng họ khuyến học được nhân dân và toàn xã hội ghi nhận, số học sinh thi đại học đạt điểm cao, học sinh giỏi quốc gia, quốc tế nhiều năm xếp trong tốp đầu cả nước. Tỷ lệ gia đình văn hóa là 83%. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 2,64%. Trên lĩnh vực quốc phòng, an ninh, các mô hình như: "Tiếng kẻng bình yên", "Tổ tự quản an toàn", xóm (khối) không có ma túy, không có tệ nạn xã hội, không có tai nạn giao thông của các huyện, thành phố, thị xã chỉ đạo xây dựng; mô hình "Biên giới bình yên" của Bộ đội Biên phòng; “Tổ đội công tác giúp dân  xây dựng cơ sở chính trị", mô hình "Gắn kết yêu thương giữa lương và giáo", "Tiết kiệm bản thân để phần người khó" của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh; "Ngày thứ bảy vì dân" của Công an Nghệ An ... đã góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Trên lĩnh vực xây dựng hệ thống chính trị, các mô hình "Dân vận khéo” đã tập trung củng cố tổ chức đảng, các đoàn thể ở xóm, bản, nhất là vùng đồng bào có đạo, vùng dân tộc thiểu số, nâng cao chất lượng sinh hoạt, hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, qua đó góp phần củng cố mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân.

Những mô hình trên thực sự có tính thuyết phục, có sức lan tỏa để các tổ chức, cá nhân học tập, làm theo; đã huy động được cả hệ thống chính trị vào cuộc, tập hợp, vận động và phát huy được sức mạnh, trí tuệ của nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ của địa phương, đất nước. Để chỉ đạo phong trào thi đua "Dân vận khéo", Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Đề án số 06-ĐA/TU, ngày 01/4/2014 về "Xây dựng các mô hình, điển hình, đẩy mạnh phong trào thi đua "Dân vận khéo” trên địa bàn Nghệ An" và Chỉ thị số 05-CT/TU ngày 23/5/2021 về nâng cao hiệu quả phong trào thi đua “Dân vận khéo”. Hàng năm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đưa việc kiểm tra xây dựng mô hình, điển hình "Dân vận khéo" vào chương trình kiểm tra của cấp ủy.

Về thực hành dân chủ đối với nhân dân, nêu trong “Dân vận” của Bác Hồ, các cấp ủy đảng, chính quyền ở Nghệ An đã tổ chức thực hiện có hiệu quả những việc phải công khai để dân biết, dân bàn, quyết định và nhân dân giám sát. Công khai các dự án, quy hoạch đất, khu, cụm công nghiệp, dân cư, mức giá bồi thường thu hồi đất của nhân dân, chủ trương vay vốn phát triển sản xuất, các quy định về thủ tục hành chính; công khai kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chương trình xây dựng nông thôn mới, phương án chuyển dịch cơ cấu kinh tế và dự toán, quyết toán ngân sách xã; đối tượng, mức thu các loại phí, lệ phí và nghĩa vụ tài chính khác do chính quyền xã trực tiếp thu. Hình thức công khai chủ yếu là niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã, thông báo trên hệ thống loa truyền thanh và trong các cuộc họp dân khối, thôn, bản. Chúng tôi xác định cải thiện đời sống nhân dân, nâng cao dân trí, thực hành dân chủ là mục tiêu, động lực của công tác quần chúng, là "Chìa khóa vạn năng" để giải quyết mọi khó khăn.

Vận dụng tư tưởng “Dân vận khéo” của Bác trong đoàn kết, tập hợp nhân dân. Nghệ An luôn xác định sức mạnh của Đảng được bắt nguồn từ sức mạnh đoàn kết của quần chúng. Các cấp uỷ Đảng đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Trung ương, ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị lãnh đạo thực hiện, xây dựng khối đoàn kết toàn dân, như: Kết luận số 09 - KL/TU về xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vùng giáo, Kết luận số 10 - KL/TU về xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vùng dân tộc thiểu số; Chỉ thị số 20 - CT/TU về củng cố hệ thống chính trị vùng giáo; Đề án số 01 - ĐA/TU về xây dựng chi bộ, phát triển đảng viên các khối xóm chưa có chi bộ và nguy cơ không còn chi bộ;  Đề án số 02-ĐA/TU về "Tăng cường công tác Dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2016 - 2020 và những năm tiếp theo"... Từ việc thực hiện các chủ trương nêu trên, khối đại đoàn kết toàn dân đã được củng cố và tăng cường, đặc biệt là đoàn kết lương - giáo. Các dân tộc ở Nghệ An cùng nhau sinh sống hòa thuận, chung sức xây dựng quê hương.

Hệ thống tổ chức MTTQ, các đoàn thể nhân dân được kiện toàn, củng cố, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, phát huy vai trò nòng cốt trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, đại diện bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp cho đoàn viên, hội viên, tổ chức được nhiều phong trào thi đua yêu nước thiết thực, hiệu quả. Tỷ lệ tập hợp đoàn viên, hội viên hàng năm đều tăng; tỷ lệ tập Đoàn Thanh niên đạt 69%, Phụ nữ đạt 68%, Nông dân đạt 87%, Công đoàn đạt 94,2%, Cựu chiến binh đạt 97%. Hiện nay toàn tỉnh có có tổng số 3154 tổ chức hội, trong đó có 90 hội hoạt động trên địa bàn tỉnh, 294 hội hoạt động trên địa bàn huyện, thành, thị, 2770 hội hoạt đông trên địa bàn xã, phường thị trấn, với số lượng ước tính khoảng 1,5 triệu hội viên.

Về “Dân vận khéo” trong công tác dân vận chính quyền được tăng cường, ở Nghệ An đồng chí Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh trực tiếp phụ trách công tác dân vận chính quyền, thành lập Ban chỉ đạo công tác dân vận chính quyền cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, ngành Nội vụ là cơ quan thường trực, thành viên là các ban, ngành liên quan. Hàng năm Ban chỉ đạo công tác dân vận chính quyền đều kiểm tra kết quả công tác dân vận của các huyện, xã, các sở, ban, ngành. Đối với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, cấp ủy đều phân công đồng chí cấp ủy viên phụ trách công tác dân vận (riêng MTTQ cấp tỉnh, cấp huyện phân công 01 đồng chí ủy viên Ban Thường vụ cấp ủy làm Chủ tịch UBMTTQ). Đội ngũ cán bộ MTTQ, các đoàn thể được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu. Về cán bộ chuyên trách làm công tác dân vận, đội ngũ cán bộ dân vận cơ bản đảm bảo số lượng, chất lượng, từng bước được trẻ hóa, chuẩn hóa; Ban Dân vận cấp tỉnh, cấp huyện đều phân công đồng chí ủy viên ban thường vụ cấp ủy làm trưởng ban, 100% xã, phường, thị trấn có Khối Dân vận; 100% thôn, xóm có tổ dân vận. Hiện nay, cán bộ chuyên trách làm công tác dân vận cấp tỉnh 17 đồng chí, cấp huyện 75 đồng chí; 460 Khối dân vận/460 xã, thị trấn hoạt động kiêm nhiệm, với 4.393 thành viên.

Nghệ An đã đặt yêu cầu cho cán bộ dân vận của hệ thống chính trị, nhất là những người trực tiếp làm công tác dân vận phải "Óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm". Đó là người cán bộ dân vận phải suy nghĩ "Việc gì có lợi cho dân thì hết sức làm, việc gì có hại cho dân phát hết sức tránh", luôn luôn trăn trở, suy nghĩ để có những việc làm vì dân. Trong quá trình đi cơ sở luôn quan sát cuộc sống của người dân để biết hiện nay dân ăn, mặc, ở ra sao và thực hiện "Trăm nghe không bằng một thấy". Thường xuyên nghe tiếng nói của dân, 6 tháng 01 lần người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cấp xã, phường, thị trấn đối thoại với dân một lần, qua đó nghe tâm tư, nguyện vọng của dân, giải quyết kịp thời các vấn đề bức xúc, nổi cộm ở cơ sở (ngoài công tác tiếp dân hàng tháng). Cán bộ trong hệ thống chính trị thực hiện chế độ dành 1/3 thời gian để đi về cơ sở; khi đi có xây dựng kế hoạch cụ thể, khi về có báo cáo kết quả cho lãnh đạo nghe, qua đó để tháo gỡ khó khăn cho cơ sở. Kết hợp chặt chẽ giữa nói và làm, làm nhiều, nói ít. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An ban hành Quy định về việc phân công các đồng chí cấp ủy về dự sinh hoạt với chi bộ khu dân cư, trong những năm qua đã thực hiện nghiêm túc. Nghệ An đã phân công 110 cơ quan, đơn vị cấp tỉnh nhận giúp đỡ 110 xã nghèo ở miền Tây, thực hiện phương châm "Cầm tay chỉ việc", thông qua đó đã giúp được 900 con bò giống; xây dựng được hàng trăm cánh đồng sản xuất lúa nước cho đồng bào dân tộc; tập huấn khoa học kỹ thuật cho đồng bào và củng cố hệ thống chính trị tại các xã khó khăn đi vào hoạt động có hiệu quả hơn.

Thời gian tới, tỉnh Nghệ An tiếp tục phát huy vai trò của các tổ chức trong hệ thống chính trị để tiến hành công tác dân vận. Đặc biệt, phải lãnh đạo, chỉ đạo việc kiểm tra, đôn đốc và có sự phối hợp giữa các tổ chức để thực hiện công tác dân vận nhịp nhàng, đồng bộ, hiệu quả. Quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận và phương pháp “Dân vận khéo” một cách nghiêm túc, bài bản, cụ thể và phù hợp với thực tiễn của từng địa phương. Quá trình đó đồng thời gắn với thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 25-NQ/TW của BCH Trung ương (khóa XI) về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”. Chú trọng xây dựng và nhân rộng các điển hình “Dân vận khéo” theo Chỉ thị số 05-CT/TU ngày 23/5/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về nâng cao hiệu quả phong trào thi đua “Dân vận khéo”, Hướng dẫn số 01-HD/BCĐ ngày 23/5/2022 của BCĐ phong trào thi đua “Dân vận khéo” tỉnh Nghệ An về xây dựng và công nhận mô hình, điển hình “Dân vận khéo” giai đoạn 2022 - 2025./.

Nguyễn Mạnh Khôi