1- Về văn bản lãnh đạo, chỉ đạo:

Ngày 12/5/1999, Bộ Chính trị (khóa VIII) đã ban hành Quy định số 55-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm, Quy định gồm 19 điều nhằm rèn luyện và xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm. Đến năm 2002, Bộ Chính trị (khóa IX) đã sửa đổi, bổ sung Quy định số 55 và ban hành Quy định số 19-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm. Qua các lần sửa đổi bổ sung vào các năm 2002, năm 2007 và gần đây nhất là năm 2011, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đã sửa đổi, bổ sung Quy định số 115 và ban hành Quy định số 47-QĐ/TW ngày 01/11/2011 về những điều đảng viên không được làm.

So với Quy định 115, Quy định số 47 có nhiều bổ sung, sửa đổi về nội dung và hình thức thể hiện; có phạm vi, nội dung rộng hơn, bổ sung vào từng điều trong Quy định cũ và có thêm nội dung mới hoàn toàn, cách diễn đạt đầy đủ ý nghĩa, ngắn gọn, rõ ràng hơn. Đây là quy định có tính pháp lý cao nhất, vừa bảo đảm về thẩm quyền ban hành theo quy định của Điều lệ Đảng, vừa có ý nghĩa nhấn mạnh vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của việc tự tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống của đảng viên.

Quy định 47 được Ban Chấp hành Trung ương (khoá XI) ban hành đã phù hợp và đáp ứng yêu cầu quản lý, giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên trong nhiệm kỳ Đại hội XI, XII của Đảng. Quy định là cơ sở, chuẩn mực cho đảng viên phấn đấu, rèn luyện, nâng cao ý thức, trách nhiệm, gương mẫu chấp hành đường lối, quan điểm, Điều lệ Đảng, pháp luật của Nhà nước, thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ của đảng viên, ngăn ngừa sự suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống, quan liêu tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm và các tiêu cực khác của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Quy định cũng là cơ sở để nhân dân, các tổ chức trong hệ thống chính trị giám sát đảng viên thực hiện; để cấp uỷ, tổ chức đảng, UBKT, chi bộ kiểm tra, giám sát đảng viên thực hiện và xử lý khi có khuyết điểm, vi phạm. Có thể nói Quy định 47 là khung tiêu chuẩn để cán bộ lãnh đạo, đảng viên tự phê bình và phê bình, phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện bản thân trên hầu hết những lĩnh vực quan trọng của đời sống xã hội; là định hướng hành vi để đảng viên nêu cao tính tiền phong gương mẫu trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ và trong sinh hoạt đảng. Mặt khác, nội dung Quy định 47 là một hệ thống căn cứ, cơ sở, chế tài để ngăn chặn hành vi vi phạm, đồng thời thể hiện chủ trương mở rộng dân chủ trong sinh hoạt đảng. Từ đó, mỗi đảng viên tự nhận thức được bản thân có trách nhiệm nêu gương thực hiện nghiêm chỉnh Ðiều lệ Ðảng, nghị quyết, chỉ thị của Ðảng và có nghĩa vụ chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước trên tinh thần “tự soi, tự sửa, tự chịu trách nhiệm và tự xử”. 

2- Về công tác kiểm tra, giám sát 

Ngoài việc thường xuyên quán triệt, giáo dục nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của mỗi đảng viên đối với việc chấp hành các quy định của Đảng, các cấp ủy trực thuộc Trung ương chú trọng đến công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện Quy định 47; việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII); Quy định số 08-QĐ/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII... và các quy định khác của Đảng, pháp luật của Nhà nước nhằm xây dựng, củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng.

Các cuộc kiểm tra, giám sát chuyên đề đối với đảng viên, nhất là cấp ủy viên cùng cấp, cán bộ thuộc diện cấp ủy quản lý, tập trung vào những lĩnh vực dễ phát sinh sai phạm như: Công tác cán bộ, quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản, đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý tài chính, mua sắm và sử dụng tài sản công... trong từng nội dung đều gắn với việc thực hiện Quy định số 47. Từ năm 2012 đến năm 2020, cấp ủy các cấp đã kiểm tra đối với 1.865.370 lượt đảng viên trong việc chấp hành Cương lĩnh, Điều lệ Đảng, Chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện những điều đảng viên không được làm. Qua kiểm tra đã kịp thời chấn chỉnh việc thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy, các nguyên tắc trong sinh hoạt Đảng, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng.

Cấp ủy, UBKT các cấp xác định kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm là nhiệm vụ trọng tâm, nhằm phát hiện và ngăn chặn kịp thời, hạn chế hậu quả do hành vi vi phạm gây ra của tổ chức đảng và đảng viên. Thông qua các kênh thông tin, các kết luận thanh tra, kiểm tra, điều tra của các cơ quan có thẩm quyền, thông qua kết quả giám sát thường xuyên, giám sát chuyên đề, UBKT các cấp đã phát hiện, xác định dấu hiệu vi phạm những điều đảng viên không được làm và tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 62.377 đảng viên (có 3.261 đồng chí cấp ủy viên các cấp). Qua kiểm tra, kết luận 59.160 đồng chí có vi phạm, vi phạm đến mức xử lý kỷ luật 57.199 đồng chí.

Từ năm 2012 đến năm 2020, toàn Đảng có 57.199 đảng viên bị xử lý kỷ luật do vi phạm những điều đảng viên không được làm cho thấy việc đảng viên vi phạm Quy định 47 còn nhiều; các hành vi vi phạm tập trung ở một số lĩnh vực chính như: Cố ý làm trái các quy định của đảng, pháp luật của Nhà nước (Điều 1 có 29,1 %); vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng, quan liêu, thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi (Điều 8 có 17,4%); đánh bạc, tổ chức đánh bạc, sử dụng trái phép chất ma túy, rượu bia, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, chính sách dân số, hôn nhân và gia đình (Điều 17, có 38,2%).

Qua kiểm tra, giám sát, xử lý các vi phạm trong thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng, trong đó có Quy định về những điều đảng viên không được làm, cho thấy có những mặt tích cực sau: Ban Chấp hành Trung ương mà trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã thực sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy các cấp nghiêm túc triển khai thực hiện Quy định số 47 về những điều đảng viên không được làm tới cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng. UBKT Trung ương đã chủ động hướng dẫn, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể với Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ đạo cấp ủy các cấp trong việc đưa Quy định 47 vào nội dung quan trọng trong sinh hoạt đảng của các tổ chức đảng và đảng viên; đồng thời xây dựng và hướng dẫn việc xây dựng kế hoạch tổ chức kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện quy định của cấp ủy các cấp để kịp thời tham mưu các biện pháp thực hiện hiệu quả.

Các cấp ủy, từ Trung ương đến cơ sở đã chủ động, sâu sát trong lãnh đạo, chỉ đạo nghiên cứu, quán triệt một cách nghiêm túc, bài bản Quy định 47 về những điều đảng viên không được làm gắn với các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận, hướng dẫn của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và UBKT Trung ương tại đơn vị, cơ quan mình tới đảng viên và nhân dân trên địa bàn, sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy viên, những người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội. 

Chương trình, kế hoạch hằng năm, nhiệm kỳ của cấp uỷ, tổ chức đảng đều xác định việc kiểm tra, giám sát đảng viên trong việc thực hiện Quy định về những điều đảng viên không được làm là nhiệm vụ quan trọng phải được thực hiện thường xuyên, liên tục. Công tác kiểm tra, giám sát được tăng cường đã góp phần phát huy tác dụng duy trì có nền nếp việc thực hiện Quy định trong đảng viên và tổ chức đảng. Các cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, kiểm tra, giám sát chuyên đề trước hết kiểm tra, giám sát cấp ủy viên cùng cấp, cán bộ thuộc diện cấp ủy cùng cấp quản lý nhằm ngăn ngừa vi phạm, tiêu cực, tham nhũng trên những lĩnh vực nổi cộm, những lĩnh vực dễ phát sinh sai phạm. Qua kiểm tra, giám sát đã kịp thời chấn chỉnh những khuyết điểm, vi phạm của đảng viên, khắc phục hậu quả đã gây ra, góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng.

Tuy nhiên, qua kiểm tra, giám sát thực hiện quy định về những điều đảng viên không được làm còn có những hạn chế, bất cập là: Việc triển khai quán triệt các quy định của Đảng với Quy định 47 ở một số tổ chức đảng chưa sâu, rộng. Vẫn còn một số cấp ủy, nhất là ở cơ sở và đảng viên, kể cả cấp uỷ viên nhận thức chưa đầy đủ mục đích, yêu cầu, nội dung và tầm quan trọng của Quy định nên đã xảy ra vi phạm.

Một số cấp uỷ, tổ chức đảng chưa làm tốt công tác quản lý, giáo dục cán bộ, đảng viên. Công tác kiểm tra, giám sát, nhất là ở cơ sở chưa thực hiện thường xuyên đối với đảng viên trong thực hiện Quy định về những điều đảng viên không được làm; không kịp thời phát hiện những khuyết điểm, vi phạm của đảng viên; khi phát hiện đảng viên có dấu hiệu vi phạm còn có biểu hiện né tránh, ngại va chạm, không chủ động kiểm tra để xem xét, kết luận, xử lý đảng viên vi phạm một cách thoả đáng.

Tính chiến đấu trong sinh hoạt Đảng, việc thực hiện chế độ tự phê bình và phê bình của một số tổ chức đảng, đảng viên còn hạn chế. Việc xem xét, xử lý kỷ luật còn chưa kịp thời, nghiêm minh; có trường hợp xử lý kỷ luật chưa đúng mức với nội dung, tính chất, mức độ, tác hại của vi phạm, chưa đủ sức răn đe và giáo dục đảng viên…

Để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả phát hiện, xử lý hành vi tiêu cực của cán bộ, đảng viên trong tình hình hiện nay, có thể nêu lên một số vấn đề đang đặt ra cần được quan tâm:

Một là, cấp ủy, tổ chức đảng trước hết là đồng chí bí thư cấp ủy phải có nhận thức đúng, đầy đủ, gương mẫu, quyết liệt, thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, các Quy định 47, Quy định số 08 của Ban Chấp hành Trung ương, Quy định số 101 của Ban Bí thư, Quy định số 55 của Bộ Chính trị và Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị và Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Thực tiễn cho thấy, ở đâu công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt, thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận nêu trên sẽ góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm, đạo đức cách mạng, tính tiền phong, gương mẫu, phòng ngừa, ngăn chặn nảy sinh tiêu cực của cán bộ, đảng viên; người đứng đầu cấp ủy kiên quyết, trực tiếp chỉ đạo, tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát việc thực hiện và sơ kết việc thực hiện công tác kiểm tra, giám sát nói chung và thực hiện Quy định 47 nói riêng thì ở đó đảng viên vi phạm kỷ luật ít và ngược lại.

Hai là, xây dựng và hoàn thiện các quy định của Đảng và Nhà nước về kiểm tra, giám sát, kỷ luật cán bộ, đảng viên theo Điều lệ Đảng và các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng, trong đó có Quy định 47 theo hướng hoàn chỉnh, đồng bộ, thống nhất có tính khả thi cao, tạo cơ sở, điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng. Tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các quy định của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát; thường xuyên sơ kết, tổng kết, khen thưởng, bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện các hướng dẫn, quy chế, quy trình kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật phù hợp với thực tiễn. 

Ba là, các cấp ủy chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan tham mưu, giúp việc của cấp ủy, nhất là UBKT để phát huy vai trò tham mưu, giúp cấp ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng nói chung và các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng, trong đó có Quy định 47 của Ban Chấp hành Trung ương để phát hiện, xử lý vi phạm về tiêu cực của cán bộ, đảng viên. 

Bốn là, nêu cao vai trò, trách nhiệm phối hợp giữa UBKT với các tổ chức đảng, có liên quan trong việc quán triệt, tuyên truyền thực hiện và các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng, trong đó có Quy định 47 và thực hiện một cách thống nhất để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn, phát hiện, xử lý vi phạm, tiêu cực của cán bộ, đảng viên.

Năm là, để phù hợp với các quy định hiện hành của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đề nghị Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ đạo việc nghiên cứu xây dựng, sửa đổi, bổ sung đồng bộ các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương, trong đó có Quy định 47 cho phù hợp với các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và phù hợp với tình hình mới và tổ chức thực hiện có chất lượng, hiệu quả.

Sáu là, nâng cao năng lực sức chiến đấu của các tổ chức trong việc giáo dục, rèn luyện, quản lý đảng viên thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, trong đó có Quy định những điều đảng viên không được làm và các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Nêu cao tính tiền phong gương mẫu của đảng viên nhất là đảng viên giữ cương vị là cán bộ chủ chốt, đảng viên giữ các chức vụ quản lý. Tăng cường nắm tình hình, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước của đảng viên; UBKT các cấp chú trọng thực hiện nhiệm vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng và đảng viên có dấu hiệu suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tham nhũng, lãng phí, “lợi ích nhóm”, tiêu cực, khi cần kiểm tra cách cấp. Công tác kiểm tra phải đi trước mở đường cho công tác thanh tra, kiểm toán, điều tra để thúc đẩy lan tỏa. Qua kiểm tra, kịp thời xử lý vi phạm kỷ luật Đảng, trong đó có vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm.

Cao Văn Thống, Uỷ viên UBKT Trung ương

Nguồn: ubkttw.vn