Người dân xã Tiến Thủy có nghề chính là khai thác hải sản và đóng tàu, kinh doanh buôn bán, hậu cần nghề cá. Hiện tại trên địa bàn xã có 232 tàu thuyền đánh bắt hải sản công suất lớn với hơn 3.300 lao động trực tiếp sản xuất trên biển, chiếm 31% dân số, trong đó có 09/10 tàu tham gia vào mô hình “Tổ tàu thuyền an toàn tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới Quốc gia”. Với đặc điểm phần lớn dân cư làm nghề khai thác hải sản nên thành viên hội nghề cá rất lớn với 1.015 hội viên (trong đó có khoảng 200 hội viên là giáo dân thuộc giáo xứ Mành Sơn, chiếm 19,7% tổng số hội viên của mô hình).

Trước năm 2016, hàng năm tại địa bàn xã Tiến Thủy nói riêng và địa bàn các xã vùng biển lân cận nói chung, tình trạng thanh niên về đất liền trong thời gian nghỉ khai thác hải sản tương đối đông, gây phức tạp tình hình an ninh trật tự nhất là các hành vi vi phạm về cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng, đánh bạc và trộm cắp tài sản, do đặc điểm ngư dân đa phần thời gian ở trên biển nên khi về đất liền có tư tưởng “xả hơi”, rượu chè bê tha, dẫn đến các hành vi gây mất an ninh trật tự, làm gia tăng tội phạm và các tệ nạn xã hội (đỉnh điểm năm 2014 trên địa bàn xã Tiến Thủy xảy ra 07 vụ, 14 đối tượng về hành vi đánh người gây thương tích). Đáng chú ý, trên địa bàn có nhiều hội nhóm tự phát như: phường hụi, “thanh niên biển đông”, “anh em biển đảo” tuy có giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống nhưng hoạt động thiếu tính định hướng, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an ninh trật tự có tính tiêu cực. Ngoài ra, trong quá trình khai thác hải sản trên biển, các tàu thuyền chưa có trao đổi thông tin, sự đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, thường xuyên gặp phải sự o ép, xua đuổi của các tàu lạ trên vùng biển Việt Nam, hiệu quả bảo vệ chủ quyền biển đảo chưa cao.

Xuất phát từ tình hình thực tế trên, đồng thời thực hiện Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 09/1/2015 của Thủ tướng Chính phủ “về việc tổ chức phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới”, năm 2016, Đảng ủy xã Tiến Thủy đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/ĐU ngày 16/11/2016 về xây dựng mô hình “Kết nối ngư dân - Bảo vệ an ninh tuyến biển” và ra mắt mô hình góp phần vận động nhân dân tham gia giữ gìn tình hình an ninh trật tự tại địa bàn xã Tiến Thủy, bảo vệ chủ quyền biển đảo nói chung. Đây được coi là mô hình “điểm” và đã tổ chức học tập kinh nghiệm, nhân rộng đến các xã tuyến biển còn lại trên địa bàn huyện (như hội nghề cá tại xã Quỳnh Nghĩa, Quỳnh Long, Sơn Hải...).

Qua hơn 6 năm kể từ sau khi mô hình đi vào hoạt động đã đạt được một số kết quả nổi bật như sau:

Một là, tạo “sân chơi”, môi trường lành mạnh, tăng cường cố kết cộng đồng, góp phần tích cực thu hút nhân dân tham gia, từ đó xây dựng nếp sống văn hóa mới, từng bước xóa bỏ, đẩy lùi các hội nhóm tiêu cực trong thanh thiếu niên, định hướng đến người dân tham gia các hoạt động tích cực vừa đảm bảo an ninh trật tự, vừa góp phần phát triển kinh tế của địa phương. Tình hình nội bộ trong nhân dân trong những năm gần đây tương đối ổn định; không xảy ra các vụ mâu thuẫn có tính nghiêm trọng, phức tạp; phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại địa phương ngày càng được lan tỏa sâu rộng hơn; nhân dân tập trung làm ăn, phát triển kinh tế. Trên địa bàn xã cơ bản “sạch” ma túy, hiện chỉ còn 01 người nghiện (giảm 05 người nghiện so với năm 2015), không có các tụ điểm phức tạp về trật tự an toàn xã hội. Số vụ phạm pháp hình sự giảm dần theo các năm, tính đến thời điểm cuối năm 2023, trên địa bàn xã xảy ra 01 vụ khởi tố (giảm 04 vụ so với cùng kỳ năm 2015).

Hai là, các thành viên trong tổ tàu thuyền đã đoàn kết, tương trợ lẫn nhau trong khai thác, đánh bắt, thường xuyên liên lạc; chia sẻ thông tin, lương thực, thực phẩm; thông báo tình hình hoạt động cho nhau từ đó hỗ trợ nhau trong quá trình khai thác hải sản tại các vùng biển khơi, góp phần tích cực phối hợp với lực lượng kiểm ngư, biên phòng, hải quân đảm bảo chủ quyền trên biển. Từ tháng 11/2016 đến nay, sản lượng khai thác hải sản của các chủ tàu thuyền đạt hơn 100.000 tấn, đạt trên 92% kế hoạch đề ra hàng năm. Bình quân thu nhập lao động trong năm đạt trên 50 triệu đồng/người/năm. Những kết quả thực tế đạt được đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm thiểu tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật và tội phạm trên địa bàn.

Ba là, các tổ tàu thuyền đã tổ chức nắm tình hình trên biển và trực tiếp báo cáo với các lực lượng chức năng như Công an xã, Cảnh sát biển, Đồn biên phòng Quỳnh Thuận hơn 67 tin về việc tàu cá nước ngoài xâm phạm vùng biển Việt Nam. Tổ chức đánh bắt hải sản theo từng tổ với số lượng lớn tàu thuyền khai thác hải sản tại các vùng biển đang tranh chấp để khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Các tổ tàu thuyền đã tham gia tổ chức cứu hộ, cứu nạn kịp thời 18 lượt tàu thuyền, ngư dân bị gặp nạn, hỏng máy móc trên biển. Đặc biệt, đã tích cực phối hợp tìm kiếm cứu hộ cứu nạn trên biển vụ tàu cá của ngư dân xã Tiến Thủy bị tàu hàng Pacific 01 đâm chìm trên vùng biển gần đảo Bạch Long Vĩ làm chết 10 ngư dân vào năm 2019.

Bốn là, các tổ tàu thuyền đã làm tốt công tác giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới Quốc gia. Trong những năm qua, không xảy ra vụ việc gì phức tạp liên quan đến an ninh trật tự trong quá trình sản xuất, lao động, đánh bắt hải sản trên biển. Trong quá trình neo đậu tại bến, các tàu thuyền tuân thủ nghiêm các quy định về bến bãi, Thuyền trưởng các tàu đánh cá thường xuyên quán triệt các thuyền viên của mình chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, tham gia quản lý, giáo dục các thuyền viên có các hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, có các biểu hiện sử dụng ma túy, tham gia lô đề cờ bạc, uống rượu bia say, gây rối trật tự công cộng. Đặc biệt trong năm qua, số lượng tàu thuyền sử dụng pháo nổ trong đêm giao thừa giảm rõ rệt, việc trang bị các phương tiện chữa cháy, cứu hộ, cứu nạn tại các cửa lạch, bến thuyền và trên tàu thuyền được quan tâm, đầu tư.

Năm là, tham gia tích cực vào các hoạt động tình nghĩa của địa phương. Từ năm 2016 đến nay, các tổ tàu thuyền đã tổ chức quyên góp, hỗ trợ các cuộc vận động như cuộc vận động hỗ trợ vì người nghèo, vận động hỗ trợ giúp các trường hợp đi biển gặp tai nạn trên biển với tổng số tiền đã hỗ trợ là 470 triệu đồng.

Sáu là, tổ chức định hướng tốt, tạo môi trường lành mạnh, bổ ích cho nhân dân tham gia, xóa bỏ các hội nhóm tiêu cực, vận động, giúp đỡ, cảm hóa, tạo công ăn việc làm cho người lầm lỗi, đối tượng vi phạm, nhất là đã giúp đỡ 11 trường hợp đi tù được tha về tại địa phương tái hòa nhập cộng đồng. Sự đoàn kết, tương trợ lẫn nhau của các thành viên trong mô hình, đặc biệt là chủ các tàu thuyền đã động viên, không để hiện tượng “kỳ thị”, sẵn sàng giúp đỡ các trường hợp tù tha tham gia vào mô hình tổ tàu thuyền, cùng với các ngư dân địa phương nỗ lực tập trung phát triển kinh tế, tăng thu nhập, qua đó đã góp phần giúp họ ổn định cuộc sống, tránh xa các tệ nạn xã hội và tham gia nhiều hoạt động có ích của địa phương. Đến nay, nhiều trường hợp tù tha sau khi tham gia mô hình tổ tàu thuyền đã trở thành những tấm gương điển hình tiên tiến sáng tạo, làm kinh tế giỏi tại địa phương.

Từ thực tiễn xây dựng, triển khai mô hình “Kết nối ngư dân - Bảo vệ an ninh tuyến biển” tại xã Tiến Thủy, có thể thấy, để các loại mô hình đảm bảo an ninh, trật tự ngày càng phát huy hơn nữa hiệu quả trong tình hình mới, cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của các cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, sự vào cuộc tích cực, thực chất của các phòng, ban ngành và cả hệ thống chính trị cơ sở; tăng cường công tác tuyên truyền vận động tập trung với vận động cá biệt, tranh thủ người có uy tín trong cộng đồng, lồng ghép việc tuyên truyền pháp luật với vận động tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, phong trào thi đua khác tại cộng đồng dân cư như phong trào “Xóa đói - giảm nghèo”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”… Tập trung gắn công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc với các phong trào khác tại địa phương theo chiều hướng tích cực, mang tính xây dựng, phát triển lành mạnh; đồng thời phát huy tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, từ đó thúc đẩy mạnh mẽ tính chủ động, tích cực tham gia, hưởng ứng của quần chúng nhân dân, là cơ sở, nền tảng vững chắc xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc./.

                                                         Nguyễn Mạnh Khôi 

Phó trưởng ban TT Ban Dân vận Tỉnh ủy