Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ các mục tiêu chính trị, kinh tế, xã hội ở nội địa, chủ quyền an ninh biên giới, vùng biển tỉnh Nghệ An, ngày 23/4/1959 Bộ Công an ban hành Quyết định số 183 về việc thành lập lực lượng Công an nhân dân vũ trang Nghệ An (nay là BĐBP Nghệ An). BĐBP Nghệ An được giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ hơn 468 km đường biên giới, tiếp giáp với 3 tỉnh của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào (Hủa Phăn, Xiêng Khoảng, Bô ly Khăm Xay) và 82 km bờ biển; đồng thời, có nhiệm vụ bảo vệ các cơ quan đầu não, các mục tiêu chính trị, kinh tế trọng yếu ở nội địa của tỉnh Nghệ An.

Trong những năm chống Mỹ cứu nước, cán bộ, chiến sỹ BĐBP Nghệ An đã kiên cường bám trụ, cùng quân dân của tỉnh tiêu diệt và bắt sống 216 tên gián điệp biệt kích Mỹ - Ngụy tung vào địa bàn Nghệ An. Tổ chức chiến đấu đánh trả máy bay địch 572 trận; trong đó, tiêu biểu là Trạm kiểm soát Biên phòng Nậm Cắn là mục tiêu máy bay Mỹ bắn phá ác liệt, cán bộ, chiến sỹ bằng súng bộ binh đã ngoan cường đánh trả, bắn rơi 2 máy bay Mỹ. Trạm kiểm soát Biên phòng Cửa Hội là đơn vị 02 lần vinh dự được Nhà nước tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Trong suốt 08 năm chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ đã phải chịu đựng hàng ngàn tấn bom đạn ném xuống nhưng cán bộ, chiến sỹ của Trạm vẫn kiên cường bám trụ, tổ chức chiến đấu, bắn rơi 04 máy bay Mỹ; hàng chục cán bộ, chiến sỹ thay nhau dầm mình dưới nước làm phao cho tàu thuyền vượt qua lưới bom đạn của kẻ thù, cùng Nhân dân hai xã Nghi Hải, Nghi Xuân đã dùng các phương tiện thủ công rà phá hàng trăm quả thủy lôi, khơi thông luồng lạch, đảm bảo cho tàu thuyền chở hàng chi viện cho các chiến trường.

Trong thực hiện nhiệm vụ quốc tế tại Lào, với quan điểm giúp bạn là giúp mình, tuy mới được thành lập, biên chế còn thiếu so với yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, nhưng với tinh thần đoàn kết quốc tế cao cả, năm 1968 thực hiện chỉ đạo của Bộ Tư lệnh CANDVT Trung ương và theo yêu cầu của Lào, CANDVT Nghệ An đã cử 6 đội công tác thuộc phân đội 56 sang giúp bạn Lào xây dựng lực lượng, phong trào cách mạng, tiến hành chiến tranh du kích, làm công tác binh vận, xây dựng cơ sở bảo vệ cách mạng Lào và chống địch xâm nhập vào địa bàn biên giới của tỉnh Nghệ An. Quá trình tham gia chiến đấu ở chiến trường Lào từ năm 1968-1975, Phân đội 56 của CANDVT Nghệ An đã phối hợp với bạn Lào tổ chức 10 trận tập kích, 19 lần đánh thọc sâu, 39 trận phục kích, tiêu diệt 327 tên địch, bắt sống 62 tên, phá hủy 10 sân bay dã chiến, 24 kho vũ khí, quân trang, quân dụng; đập tan hệ thống đồn bốt địch, giải phóng Mường Chuồn, Mường Xằng, Phà Cạt với diện tích rộng trên 5.000 km², giải phóng 18 bản, 387 hộ/2.316 khẩu, kêu gọi 184 tên phỉ mang vũ khí về đầu hàng cách mạng. Ghi nhận thành tích trên, Nhà nước đã tặng thưởng 03 Huân chương Quân công, 08 Huân chương Chiến công và nhiều bằng khen, giấy khen.

Suốt chiều dài cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, lớp lớp cán bộ, chiến sỹ BĐBP Nghệ An đã tình nguyện đi chiến đấu trên các chiến trường, 194 đồng chí đã anh dũng hy sinh, hàng trăm cán bộ, chiến sỹ mang trên mình thương tích của chiến tranh, tiêu biểu như Anh hùng liệt sỹ Hồ Đăng Khầm, Nguyễn Đình Thuần, Võ Đại Huệ, Liệt sỹ Trương Xuân Loan...

Từ năm 2002 đến năm 2005, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã triển khai thực hiện có hiệu quả Kế hoạch số 511 về "Đảm bảo ANTT ở địa bàn Nam đường 7, phối hợp với bạn Lào tác động đối tượng phản động, phỉ ra hàng, vận động quần chúng nhân dân trong vùng phỉ trở về với chính quyền Bạn". Tăng cường 1.185 lượt cán bộ, chiến sỹ cùng với các đơn vị trên tuyến Nam đường 7 tổ chức các hoạt động tuần tra, mật phục, chốt chặn trên biên giới, phát hiện, tổ chức phục kích và đón lõng bắt 16 vụ/71 đối tượng phỉ xâm nhập qua biên giới; tiêu diệt 03 tên, thu 07 súng quân dụng, 02 máy thông tin; lập hồ sơ 185 đối tượng, bằng các biện pháp nghiệp vụ chuyển vào vùng phỉ 258 băng catsset, 2.100 tờ rơi bằng tiếng và chữ của người Mông; vận động tuyên truyền 16 hộ/65 đối tượng phỉ và dân trong vùng phỉ ra hàng, 451 hộ/2.571 đối tượng phỉ và dân trong vùng phỉ trở về với chính quyền Lào, thu 177 súng các loại và nhiều trang bị quân sự, tài liệu quan trọng góp phần làm tan rã hoàn toàn Cụm phỉ f206 tồn tại sau năm 1975. Tiêu biểu là tấm gương anh dũng hy sinh của các anh hùng liệt sỹ Đại úy Nguyễn Cảnh Dần, Trinh sát viên đồn Biên phòng Nậm Càn và Trung úy Và Bá Giải, Trinh sát viên đồn Biên phòng Tam Hợp.

Bộ Chỉ huy BĐBP Nghệ An thường xuyên tổ chức chỉ huy, chỉ đạo triển khai có hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới, vùng biển; phối hợp giải quyết tốt các vụ việc xảy ra đảm bảo ANCT - TTATXH trên địa bàn. Từ năm 2009 đến nay, phối hợp tuần tra, kiểm soát, bảo vệ biên giới hơn 9.000 đợt/56.000 lượt cán bộ, chiến sỹ tham gia; phối hợp tuần tra song phương hơn 600 đợt/5.600 lượt cán bộ, chiến sỹ tham gia. Phối hợp với các cơ quan chức năng đăng ký kiểm soát hàng chục ngàn lượt người, phương tiện, hàng hóa qua lại biên giới, ra vào cảng biển theo đúng quy định của pháp luật. Kịp thời phát hiện, ngăn chặn đấu tranh có hiệu quả với các hoạt động xâm phạm đến đường biên, cột mốc.

Trên mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm đã trực tiếp và phối hợp đấu tranh bắt giữ, xử lý hơn 1.800 vụ/2.300 đối tượng, tang vật thu giữ gần 25 kg và 470 bánh hêrôin, hơn 180.000 gam và hơn 60.000 viên ma túy tổng hợp, gần 470 kg ma túy dạng đá; giải cứu 50 nạn nhân bị lừa bán sang Trung Quốc; xử phạt vi phạm hành chính nộp kho bạc nhà nước gần 10 tỷ đồng. Tiêu biểu trên mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm là tấm gương chiến đấu dũng cảm hy sinh của Anh hùng liệt sỹ Thiếu úy Phạm Xuân Phong, Liệt sỹ Thiếu tá Hồ Văn Hà và Đại úy Nguyễn Đình Tài.

BĐBP Nghệ An còn tích cực tham gia xây dựng cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, giúp dân xóa đói giảm nghèo, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai đạt nhiều kết quả tốt. Đã bố trí 06 đồng chí huyện ủy viên, 02 đồng chí tham gia HĐND cấp huyện, 26 đồng chí giữ chức danh phó bí thư đảng ủy xã; thường xuyên duy trì chuyển trên 80 đảng viên các đồn Biên phòng tham gia sinh hoạt Đảng tạm thời tại các chi bộ thôn, bản yếu kém và địa bàn vùng giáo; phân công hơn 580 đảng viên phụ trách hộ gia đình ở khu vực biên giới. Giúp các địa phương thực hiện tốt công tác bồi dưỡng phát triển, kết nạp hơn 550 đảng viên, xóa được 02 thôn, bản không có đảng viên và bản không có chi bộ. Thực hiện hiệu quả công tác tuyển chọn thanh niên là con em các dân tộc trong tỉnh lên đường nhập ngũ và tích cực đào tạo, bồi dưỡng nguồn để trở thành cán bộ phục vụ lâu dài trong quân đội cũng như địa phương sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự. Phối hợp tốt với các lực lượng, chính quyền địa phương, lực lượng hiệp đồng tham gia gần 400 vụ với 29 ngàn lượt cán bộ, chiến sỹ/400 lượt phương tiện phòng chống thiên tai, lũ lụt, dịch bệnh... Đặc biệt, trong công tác phòng chống dịch Covid-19, BĐBP tỉnh đã triển khai 34 chốt cố định, 18 tổ kiểm soát lưu động, 23 tổ đón lõng/520 đồng chí (trong đó có 317 cán bộ, chiến sỹ BĐBP tỉnh tham gia); 6 trạm KSBP/36 đồng chí thực hiện nhiệm vụ kiểm soát cửa sông, cửa lạch kết hợp kiểm soát XNC bằng đường biển, phòng, chống dịch.

Tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh và phối hợp với các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh; các huyện, thành phố, thị xã xây dựng, triển khai thực hiện hiệu quả nhiều đề án có tính chiến lược trong việc xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn toàn tỉnh nói chung, khu vực biên giới, ven biển nói riêng. Triển khai thực hiện tốt các phong trào, cuộc vận động do Trung ương và địa phương phát động với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả hướng về biên giới, góp phần xây dựng khu vực biên giới ngày càng vững mạnh.

Ghi nhận những thành tích đạt được trong 64 năm qua, BĐBP Nghệ An vinh dự được Nhà nước 02 lần phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND; ngoài ra, có 08 tập thể và 04 cá nhân thuộc BĐBP tỉnh được Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVTND, trong đó Trạm Cửa Hội và Đồn Biên phòng Nậm Cắn được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVTND lần thứ 2; 07 Huân chương Quân công, 237 Huân chương Chiến công các hạng, 04 lẵng hoa của Bác Hồ và Bác Tôn, 02 cờ luân lưu "quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược" của Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhiều phần thưởng cao quý, bằng khen, giấy khen của Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ban, ngành từ Trung ương đến địa phương./.

                                        Phan Thanh Đoài 

Phó Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy