Cơ sở vật chất, trường lớp học dành các em học sinh hệ phổ thông đạt chuẩn quốc gia gần 73%. Giáo dục thường xuyên có 02 trung tâm cấp tỉnh, và 19 trung tâm cấp huyện; 460 trung tâm học tập cộng đồng cấp xã; 157 trung tâm ngoại ngữ và tin học; 43 trung tâm kỷ năng sống và hoạt động ngoài giờ chính khóa; 83 trung tâm tư vấn du học. Giáo dục chuyên nghiệp, dạy nghề với 06 trường Đại học; 62 cơ sở dạy nghề hướng nghiệp; 09 trường Cao đẳng; 13 trường Trung cấp, 21 trung tâm giáo dục nghề nghiệp. Thời gian qua, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tuyển trên 65.000 lượt người học tập. Trong những năm gần đây, chất lượng giáo dục toàn diện của Nghệ An tiếp tục được giữ vững và có bước tiến bộ; đặc biệt giáo dục mũi nhọn, số học sinh giỏi quốc gia, khu vực và quốc tế luôn được xếp vào tốp đầu cả nước.

Hội Khuyến học tỉnh Nghệ An được thành lập vào năm 1998, Hội có hệ thống tổ chức từ tỉnh, đến huyện, thành phố, thị xã; 460/460 hội xã, phường, thị trấn; 4.096 chi hội khối, xóm, thôn, bản; 9.186 ban khuyến học dòng họ; 2.132 ban khuyến học cơ quan, đơn vị, trường học...; có gần 682.000 hội viên; tỷ lệ hội viên/dân số/toàn tỉnh đạt khoảng 20,78%.

Các phong trào thi đua khuyến học luôn được các cấp Hội phát động, triển khai với nhiều hình thức, nội dung phong phú nhằm tập trung thực hiện có hiệu quả các chỉ tiêu, nhiệm vụ đã được Đại hội IV quyết nghị. Phong trào thi đua “Tết Khuyến học Nghệ An” được tổ chức thường niên, đến nay đã qua 18 kỳ tổ chức triển khai (riêng nhiệm kỳ 2016-2021, đã tổ chức triển khai 5 kỳ).  Hàng năm, phong trào được triển khai từ cuối Tháng Chạp Âm lịch đến hết Rằm Tháng Giêng năm sau. Phong trào với các nội dung: Đẩy mạnh các hoạt động khuyến học, khuyến tài, đặc biệt là hoạt động vận động, phát triển các loại hình Quỹ khuyến học của các tổ chức Hội; trao học bổng, phần thưởng khuyến học cho các em học sinh giỏi các cấp; học sinh có hoàn cảnh khó khăn, giúp đỡ các em vượt khó học tập và rèn luyện tiến bộ; phát triển tổ chức hội và hội viên và xây dựng phát triển các mô hình học tập - Gia đình học tập, Dòng họ học tập, Cộng đồng học tập, Đơn vị học tập (GĐHT, DHHT, CĐHT, ĐVHT). Phong trào “Tết khuyến học Nghệ An” đã được các cấp Hội Khuyến học kế tục phát triển mạnh mẽ trong 5 năm qua, được các tầng lớp nhân dân, các đoàn thể xã hội, các doanh nghiệp phối hợp hưởng ứng rộng rãi, mang lại nhiều kết quả tốt đẹp.

Phong trào thi đua “Tháng khuyến học Nghệ An” đến nay đã được tổ chức, triển khai qua 19 kỳ. Thường niên, phong trào được triển khai từ cuối Tháng 8, vào dịp chuẩn bị khai giảng năm học mới đến hết ngày 02 tháng 10 (Ngày Khuyến học Việt Nam). Phong trào có nội dung tương tự “Tết Khuyến học Nghệ An”; có ý nghĩa tiếp sức, động viên các em học sinh, sinh viên bước vào năm học mới; đặc biệt chú trọng trao phần thưởng khuyến học cho các em học sinh giỏi các cấp, học bổng cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, con em gia đình chính sách, học sinh ở vùng sâu, vùng xa, cùng chung tay, tiếp sức cho các em đến trường với tinh thần 03 đủ (đủ ăn, đủ mặc, đủ sách vở). Ngoài ra, qua phong trào này còn giúp các tổ chức Hội phát triển tổ chức và hội viên; xây dựng và phát triển các mô hình học tập GĐHT, DHHT, CĐHT, ĐVHT. Phong trào thi đua “Tháng khuyến học Nghệ An” cuốn hút các cấp các ngành, các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội và đông đảo nhân dân hưởng ứng tham gia. Đài Phát thanh & Truyền hình Nghệ An có chương trình “Tiếp sức cho em tới trường”, Quỹ “Vì tầm vóc Việt”, Cty NASU... thường niên, phối hợp trao quà, học bổng cho học sinh vùng nguyên liệu mía đường...

Các cấp Hội Khuyến học đã chủ trì tham mưu và phối hợp tổ chức, triển khai xây dựng các mô hình học tập tại các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh kịp thời, nghiêm túc. Hầu hết cán bộ, hội viên Hội Khuyến học các cấp và cán bộ các cấp, các ngành, các tổ chức, đoàn thể chính trị-xã hội, tổ chức xã hội... đã được tham dự tập huấn, quán triệt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước liên quan đến việc Xây dựng xã hội học tập - Học tập suốt đời; tiếp thu các tiến bộ khoa học và công nghệ mới phục vụ sản xuất và đời sống trong thời hội nhập quốc tế sâu rộng và sự phát triển nhanh chóng của KH&CN, đặc biệt là thời đại công nghiệp 4.0...; các nghiệp vụ về xây dựng, phát triển các mô hình học tập tại cơ sở; trong giai đoạn 2016 -2021 có trên 663.000 lượt người được tập huấn. Đến cuối năm 2020, có 662.022/813.023 GĐHT, đạt 81,4%; 6.991/9.270 DHHT, đạt 75,5%; 4.524/5.890 CĐHT, đạt 76,8%; 1.516/2.008 ĐVHT, đạt 75,5%. Các thành viên trong gia đình, dòng họ, cộng đồng được học tập, tiếp thu các tiến bộ khoa học, công nghệ mới tiên tiến, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước phục vụ sản xuất và đời sống; con em được học tập, được thành đạt, lập thân, lập nghiệp tốt hơn; mọi người, mọi nhà có cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn, góp phần phát triển kinh tế-xã hội của quê hương, đất nước. Phong trào đẩy mạnh học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng là bước ngoặt mới, kế thừa và phát huy các mặt tích cực, tốt đẹp của phong trào xây dựng các gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học, cộng đồng khuyến học trước đây đã  được Trung ương Hội khuyến học Việt Nam và các cấp Hội Khuyến học ở địa phương dẫn dắt và triển khai trong hơn 20 năm qua. Hiện nay, ngoài sự quan tâm, tập trung đến việc học hành, thành đạt của các thành viên trong gia đình, dòng họ, phong trào còn quan tâm chăm lo, thúc đẩy sự phát triển của kinh tế gia đình, phấn đấu không còn hộ nghèo; đồng thời việc học, việc làm kinh tế của các gia đình được khuyến khích gắn chặt chẽ với việc xây dựng gia đình văn hóa, với đời sống văn hóa ở khu dân cư; với các cuộc vận động lớn của toàn xã hội, như: Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; Xóa đói giảm nghèo… phù hợp với yêu cầu phát triển, hội nhập của đất nước và thời đại.

Các hoạt động của phong trào xây dựng và phát triển các mô hình học tập được các cấp Hội Khuyến học lồng ghép, phối hợp triển khai đồng thời với các phong trào thi đua khuyến học khác như: Tết Khuyến học Nghệ An, Tháng Khuyến học Nghệ An, Tiếng trống - Tiếng kẻng học bài, Đàn gà - Vườn cây, Ao cá khuyến học, Nuôi lợn đất khuyến học, Khai bút đầu Xuân... và có tác dụng tạo nên sức mạnh tổng hợp, tác động mạnh mẽ đến công tác phát triển tổ chức Hội và hội viên Hội khuyến học các cấp; vận động Quỹ khuyến học và trao thưởng học bổng, phần thưởng khuyến học cho các em học sinh, sinh viên vượt khó học tập, rèn luyện tiến bộ; có tác dụng tích cực đến công cuộc đổi mới và phát triển sự nghiệp giáo dục-đào tạo và kinh tế-xã hội của tỉnh. Qua tổng kết của các cơ sở, thấy rõ, ở đâu các em học sinh được quản lý, học tập và rèn luyện nền nếp nghiêm túc, ở đó các cháu thành đạt tốt, ít sa vào các tệ nạn xã hội, an ninh thôn xóm địa bàn được bình yên hơn; ở đâu người lớn được tham gia học tập tiếp thu, chuyển giao khoa học, công nghệ, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước được kịp thời, ở đó, sản xuất được phát triển tốt hơn, đời sống người dân được nâng cao, thôn xóm được bình yên hơn...

Các mô hình về gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị học tập được xây dựng và phát triển sâu rộng trong tỉnh có tác động làm sâu sắc thêm nhận thức và hành động của người dân và cán bộ về xã hội hóa công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập; có đóng góp thiết thực vào việc duy trì ổn định trường lớp, xây dựng trường chuẩn quốc gia; nâng cao chất lượng dạy và học của sự nghiệp giáo dục-đào tạo tỉnh nhà. Phong trào “Đẩy mạnh việc học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng giai đoạn 2016-2020” ở Nghệ An đã huy động được nguồn lực lớn trong dân, từ các doanh nghiệp, nhà hảo tâm đóng góp cho công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Một số nhà doanh nghiệp có đóng góp lớn cho phong trào này là: Tập đoàn Vingroup, Vietcombank, Tập đoàn Viettel, Tổng Cty Vật tư Nông nghiệp Nghệ An, Cty Mía đường Nghệ An, Cty Phú Mỹ Hưng...

Trong nhiệm kỳ qua, các cấp Hội khuyến học đã phối hợp với ngành giáo dục-đào tạo duy trì hoạt động tại các trung tâm học tập cộng đồng; có trên 80% số  trung tâm học tập cộng đồng hoạt động hiệu quả, đạt loại khá trở lên. Đây là cơ sở phục vụ việc học tập suốt đời của người lớn trong cộng đồng. Các phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài có sức cuốn hút, tác động tích cực đến công tác tổ chức, phát triển tổ chức Hội các cấp và nâng cao số lượng, chất lượng hội viên. Hệ thống tổ chức Hội khuyến học phát triển rộng khắp từ cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã đến khối, xóm, thôn, bản; cơ quan, đơn vị, dòng họ, hội đồng hương… Tổ chức Hội khuyến học các cấp luôn đổi mới, sáng tạo phương thức hoạt động phù hợp với tình hình thực tiễn cuộc sống, với loại hình tổ chức Hội ở từng địa phương. Chủ tịch Hội khuyến học các cấp hầu hết là cán bộ chủ trì, lãnh đạo cấp ủy, hoặc chính quyền kiêm nhiệm; Phó chủ tịch Hội chủ yếu là nhà giáo, hoặc cán bộ nghỉ hưu, người có uy tín trong cộng đồng đảm trách; cán bộ giúp việc tại văn phòng huyện Hội và Hội cơ sở do ngành GD&ĐT cử biệt phái, hoặc hợp đồng lao động. Phần đa cán bộ trẻ, tâm huyết với công việc được giao, thành thạo tin học văn phòng. Tất cả văn phòng Hội cấp huyện đều kết nối mạng Internet, duy trì, cập nhật thông tin 2 chiều, với cơ sở và tỉnh Hội. Nghệ An là tỉnh có hệ thống Hội khuyến học các cấp ứng dụng tốt công nghệ thông tin, kết nối thông tin, cập nhật 24/24h với Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam. Các cấp Hội đã đa dạng hóa phương thức vận động, xây dựng Quỹ Khuyến học ở các cấp. Trong năm 2016, toàn tỉnh vận động được trên 46 tỷ đồng; năm 2020 trên 69 tỷ đồng; trong 6 tháng đầu năm 2021 gần 54 tỷ đồng. Tổng số quỹ khuyến học các cấp Hội vận động được cả giai đoạn 2016-2021 là: trên 369,8 tỷ đồng; số học bổng đã trao cả giai đoạn là trên 200 tỷ đồng; hơn 1.072.000 lượt học sinh, sinh viên được nhận học bổng; bình quân kinh phí quỹ vận động được 22.500 đồng/người/năm, vượt chỉ tiêu Đại hội IV đề ra (20.000 đồng).

Nhận thức được tầm quan trọng, sức mạnh và tính cập nhật, nhanh nhạy, truyền bá sâu, rộng của truyền thông thời hiện đại, Tỉnh hội cũng như các cấp Hội đã quan tâm đầu tư, liên kết, phối hợp với các cơ quan truyền thông của tỉnh thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền cho công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Cập nhật thông tin, duy trì Trang WEB thông tin điện tử về Khuyến học Nghệ An trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh tại địa chỉ: hkh. nghean.gov.vn. Tập san Khuyến học Nghệ An, ra 02 số/năm, giúp phản ảnh các hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập đến cán bộ, hội viên Hội Khuyến học các cấp trong tỉnh và công chúng yêu mến công tác khuyến học. Đồng thời Tập san cũng là phương tiện trao đổi, chia sẻ thông tin Khuyến học với các tỉnh, thành trong cả nước. Tập san được hầu hết các cơ sở Hội tham gia cung cấp tin, bài và đặt hàng nhận phát đến tay cán bộ, hội viên ở địa phương. Tập san đã thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập; các hoạt động khuyến học, các gương người tốt, việc tốt về học tập, học tập suốt đời của con em và người dân trong tỉnh.

Trong nhiệm kỳ qua, Tỉnh hội cùng các cấp Hội đã liên kết, phối hợp tốt với các ngành, các đoàn thể, vận động xã hội, các nhà doanh nghiệp tài trợ, giúp đỡ xây dựng các mô hình học tập; trao tặng phần thưởng khuyến học, học bổng cho các em học sinh, sinh viên. Nhiều ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh, tham gia thực hiện các hoạt động khuyến học, khuyến tài bằng nhiều chương trình, hình thức sáng tạo, như: Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Người cao tuổi, Hội Cựu giáo chức, Đài Phát thanh &Truyền hình tỉnh, Báo Nghệ An… Thông qua đó nhiều cơ sở vật chất, khu nội trú học sinh, cơ sở trường lớp học, phần thưởng học bổng… đã được đầu tư, xây dựng và trao tặng cho các em học sinh trong tỉnh; đây là nguồn lực xã hội to lớn, có giá trị nhiều tỷ đồng, thiết thực cổ vũ, động viên việc dạy và học của thầy giáo, cô giáo và con em học sinh trong tỉnh, đặc biệt đối với các em học sinh ở vùng sâu, vùng xa, biên giới...

Như vậy, phong khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở Nghệ An trong thời gian qua đặc biệt giai đoạn 2016-2021 được đông đảo nhân nhân đồng tình hưởng ứng; được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện; sự chung tay vào cuộc của các cấp, các ngành, các đoàn thể, tổ chức xã hội, các doanh nghiệp, nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh góp phần phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu mạnh, văn minh./.

                             Phan Thanh Đoài 

Phó Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy