Triển khai thực hiện Chỉ thị 41, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Uỷ ban nhân dân tỉnh đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác quản lý và tổ chức lễ hội trên địa bàn tỉnh như: Công văn số 4040 - CV/TU, ngày 13/3/2015 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc triển khai thực hiện Chỉ thị 41 - CT/TW; Quyết định số 60/2016/QĐ-UBND ngày 10/10/2016 của UBND tỉnh về việc ban hành Quy định thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn tỉnh Nghệ An; Quyết định số 18/QĐ-UBND ngày 16/2/2016 của UBND tỉnh về quy định tiếp nhận, quản lý, sử dụng công đức tại các di tích, danh thắng trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Hàng năm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành kế hoạch tổ chức các ngày lễ lớn, có kế hoạch cụ thể tổ chức kỷ niệm các sự kiện lịch sử của quê hương, đất nước và ban hành nhiều văn bản để quản lý và tổ chức lễ hội trên địa bàn; Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy hướng dẫn tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, lễ hội vui Xuân đón Tết, các sự kiện, ngày lễ lớn trong năm đảm bảo thiết thực, hiệu quả và tiết kiệm, phù hợp với truyền thống văn hóa của dân tộc, phong tục, tập quán của từng địa phương trên địa bàn tỉnh; ngành văn hóa ban hành các văn bản hướng dẫn công tác tổ chức lễ hội trên địa bàn tỉnh theo tinh thần Chỉ thị số 41, Công điện số 229/CĐ-TTg ngày 12/02/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường quản lý và tổ chức lễ hội và Nghị định số 110/2018/NĐ-CP ngày 29/8/2018 của Chính phủ về việc quản lý và tổ chức lễ hội.Trên cơ sở các văn bản của trung ương, của tỉnh, các huyện, thành phố, thị xã cụ thể hóa bằng các cơ chế, chính sách trong công tác quản lý và tổ chức lễ hội phù hợp với điều kiện địa phương, đưa nhiệm vụ quản lý và tổ chức lễ hội vào nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội địa phương; tổ chức, quản lý và kiểm tra, giám sát chặt chẽ theo đúng quy định.

Sau 05 năm triển khai thực hiện dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An công tác quản lý và tổ chức lễ hội trên địa bàn tỉnh đã từng bước đi vào nền nếp, các lễ hội được tổ chức tôn nghiêm về phần lễ, vui tươi, lành mạnh về phần hội, nhiều hoạt động văn hóa dân gian, thể thao truyền thống được tổ chức và phục dựng. Công tác quản lý và tổ chức lễ hội được UBND tỉnh và các ngành chức năng quan tâm chỉ đạo đảm bảo cho người dân tham gia lễ hội thực sự văn minh, an toàn, tiết kiệm. Cấp ủy, chính quyền các địa phương, các sở, ngành chức năng chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện, chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức lễ hội hàng năm; ban hành chương trình, kế hoạch cụ thể hóa các quy định của Nhà nước trong quản lý và hoạt động lễ hội; trong công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hoạt động lễ hội theo các quy định của Trung ương và của tỉnh. Hoạt động lễ hội ngày càng được xã hội hoá rộng rãi, nhân dân có ý thức trong tham gia lễ hội và đóng góp nguồn công đức lớn góp phần duy trì, phát triển các lễ hội và bảo tồn, tôn tạo, trùng tu các di tích lịch sử văn hóa đúng quy định của pháp luật. Thông qua lễ hội, các giá trị văn hóa truyền thống, thuần phong mỹ tục, các di tích lịch sử, văn hóa được bảo tồn, phát huy góp phần giáo dục đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, tôn vinh người có công với dân, với nước, đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần của nhân dân.

Việc thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội được cấp ủy, chính quyền coi trọng và đã có nhiều biến chuyển tích cực. Nhiều di tích, lễ hội đã hạn chế hiện tượng dắt tiền lẻ, cắm hương bừa bãi. Việc tổ chức các hoạt động dịch vụ, quản lý kinh phí thu từ các dịch vụ trong khu vực lễ hội: các hoạt động dịch vụ cơ bản tổ chức bài bản, giữ gìn sự trang nghiêm, linh thiêng nơi thờ tự, không có hiện tượng hàng hóa, trò chơi bày bán tràn lan tại di tích.Việc quản lý kinh phí thu từ các hoạt động dịch vụ được thực hiện đúng quy định, công khai, minh bạch, cơ bản được thực hiện theo đúng Quyết định số 18/2016/QĐ.UBND ngày 16/2/2016 của UBND tỉnh Nghệ An và các quy định của pháp luật. Việc tuyên truyền trong lễ hội được các địa phương phối hợp với các cơ quan báo chí tuyên truyền, giới thiệu về lễ hội, xây dựng các phóng sự, tin bài, chuyên trang, chuyên mục phát trên sóng Đài PT-TH tỉnh, Báo Nghệ An, Đài TT-TH huyện, Cổng TTĐT huyện...Việc đảm bảo vệ sinh môi trường, an ninh, trật tự, phòng chống cháy nổ, an toàn giao thông trong lễ hội được chính quyền địa phương coi trọng: thành lập các tiểu ban và chỉ đạo các tiểu ban xây dựng kế hoạch hoạt động; phối hợp với các lực lượng an ninh, trật tự an toàn giao thông ở địa phương (công an) xây dựng kế hoạch, bố trí lực lượng ứng trực thường xuyên đảm bảo an ninh, trật tự tại lễ hội, công tác vệ sinh môi trường, hướng dẫn nhân dân thắp hương, phòng chống cháy nổ tại di tích được quan tâm.

Công tác bảo tồn và phát huy di tích - danh thắng trên địa bàn Nghệ An được cấp ủy, chính quyền các cấp và nhân dân thực hiện có hiệu quả, góp phần bảo vệ và phát huy nguồn di sản văn hóa quê hương, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của các tầng lớp xã hội, đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch. Trong 5 năm qua, đã tiến hành tu bổ, tôn tạo 75 di tích với kinh phí hơn 18 tỷ đồng từ nguồn chương trình mục tiêu quốc gia và nguồn chương trình chống xuống cấp thường xuyên do UBND tỉnh cấp hàng năm.

Công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động lễ hội được Ban Thường vụ Tỉnh ủy luôn quan tâm chỉ đạo các địa phương, đơn vị thực hiện nghiêm túc trước, trong và sau lễ hội gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 12 - CT/TW, ngày 21/12/2012 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, Chỉ thị 17 - CT/TU, ngày 3/12/2013 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính trong các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh. Hàng năm, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy phối hợp các ban, sở, ngành liên quan tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác quản lý và tổ chức lễ hội; ngành văn hóa tăng cường thanh tra, kiểm tra việc quản lý và tổ chức lễ hội và phối hợp với Đoàn thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức kiểm tra hàng năm theo kế hoạch kiểm tra, thanh tra của Bộ. Định kỳ, Hội đồng nhân dân tỉnh chủ trì tổ chức khảo sát việc quản lý và tổ chức lễ hội trên địa bàn tỉnh. Qua kiểm tra, giám sát đã kịp thời ngăn chặn và xử lý các hành vi tiêu cực, lợi dụng lễ hội, di tích hoạt động mê tín, dị đoan, thu lợi bất chính và các hoạt động không lành mạnh, như: lưu hành ấn phẩm văn hóa trái phép không phù hợp với thuần phong, mỹ tục; tổ chức các trò chơi mang tính cờ bạc, các dịch vụ điện tử dùng loa có công suất lớn; đốt đồ mã, thắp hương tràn lan không đúng nơi quy định; tình trạng đổi tiền lẻ hưởng phí chênh lệch; đặt tiền công đức, đặt tiền lễ tùy tiện không theo đúng quy định và các biểu hiện không lành mạnh khác theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, còn có địa phương chưa quan tâm đến công tác quản lý và tổ chức lễ hội, lễ hội tổ chức chưa chặt chẽ, không có kế hoạch, nội dung, thời gian cụ thể. Công tác tuyên truyền chưa được quan tâm đúng mức, việc kiểm tra, giám sát thực hiện Chỉ thị 41 ở một số nơi chưa thực sự hiệu quả, việc phân cấp quản lý lễ hội còn nhiều bất cập, các lễ hội truyền thống trên địa bàn chưa có ảnh hưởng rộng, chưa trở thành những điểm đến hấp dẫn của du lịch. Việc đốt vàng mã còn nhiều; quản lý nguồn kinh phí dịch vụ tâm linh chưa chặt chẽ. Việc quy hoạch lễ hội nói chung, quy hoạch khu vực dịch vụ, bãi đỗ xe, khu vệ sinh… tại nhiều di tích chưa khoa học, hợp lý; kinh doanh dịch vụ ăn uống không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm...

Nhằm tăng cường công tác quản lý và tổ chức lễ hội trong thời gian tới đạt hiệu quả cấp ủy, chính quyền các cấp cần tiếp tục đẩy mạnh công tác truyên truyền thực hiện Chỉ thị số 41-CT/TW, Nghị định số 110/2018/NĐ-CP của Chính phủ; Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa VIII) về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; nâng cao vai trò lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền địa phương và sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, đoàn thể về công tác quản lý và tổ chức lễ hội; nâng cao nhận thức của nhân dân, du khách khi tham gia lễ hội; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các hoạt động lễ hội, di tích; xử lý nghiêm, kịp thời những hành vi vi phạm trong hoạt động lễ hội, di tích theo quy định của pháp luật; thực hiện công tác xã hội hóa, phát huy vai trò chủ thể của nhân dân trong việc tổ chức lễ hội. Quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn công đức tại các di tích trên địa bàn đúng quy định của pháp luật; quy hoạch hệ thống di tích, tổng thể lễ hội, quy hoạch cho từng lễ hội đảm bảo bảo tồn, phục dựng được các giá trị văn hóa đặc sắc, tiêu biểu của các lễ hội truyền thống, đồng thời tạo điểm đến hấp dẫn cho du lịch.

Nguyễn Thị Kim Chi 

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy