Đến nay đã có 17/21 huyện, thành, thị ủy bố trí đồng chí Trưởng ban Dân vận đồng thời là Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc, 4/21 đơn vị chưa bố trí Trưởng ban Dân vận đồng thời là Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc gồm: Thị xã Hoàng Mai, Đô Lương, Quỳ Châu, Kỳ Sơn. (Riêng huyện Đô Lương đã thực hiện thí điểm mô hình năm 2018, nhưng đến năm 2020 đại hội Đảng thì không thực hiện mô hình nữa).

Qua 03 năm thực hiện mô hình Trưởng Ban Dân vận đồng thời là Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện, có những ưu điểm sau:

 Việc thực hiện mô hình Trưởng Ban Dân vận đồng thời là Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện đã góp phần tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức  chính trị - xã hội, giảm bớt đầu mối lãnh đạo, rút ngắn thời gian và đảm bảo sự thống nhất toàn diện khi thực hiện các chủ trương, bên cạnh đó giảm được biên chế và tiết kiệm được ngân sách.

Cơ cấu 01 đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ cấp ủy đứng đầu 02 cơ quan, đặc biệt đối với cơ quan Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện, vì các đồng chí trưởng các tổ chức chính trị - xã hội đều là  ủy viên BCH Đảng bộ huyện. Do đó bố trí 01 đồng chí là Ủy viên Ban Thường vụ  huyện ủy - Thủ trưởng cơ quan Khối dân để lãnh đạo phụ trách Khối là rất phù hợp. Mặt khác công tác Dân vận và Mặt trận có nhiều nội dung, hoạt động và có mối quan hệ công việc gắn liền với nhau. Nên việc nắm các nội dung nhiệm vụ của Khối và truyền đạt ý kiến chỉ đạo của cấp ủy đến với cán bộ chuyên môn nhanh hơn, sát hơn, phân công nhiệm vụ, trách nhiệm một cách khoa học và hợp lý.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện mô hình cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập sau:

Việc Trưởng ban Dân vận đồng thời là Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc có khó khăn trong cơ cấu tổ chức, cụ thể: Trưởng Ban Dân vận huyện ủy là đoàn viên công đoàn sinh hoạt tại cơ quan huyện ủy, quỹ lương tại huyện ủy nhưng đảm đương chức danh Bí thư Đảng ủy Khối dân và Thủ trưởng cơ quan Khối dân, không sinh hoạt đảng tại Chi bộ Ban Dân vận nên việc lãnh đạo đảng viên trực tiếp điều hành chuyên môn trong ban dân vận có lúc chưa đạt được hiệu quả cao nhất.

 Dù công tác Dân vận và Mặt trận có nhiều góc độ liên quan nhưng đi sâu vào từng lĩnh vực lại có tính độc lập; khối lượng, nhịp độ công việc tăng, đòi hỏi người lãnh đạo đứng đầu phải biết sắp xếp công việc hợp lý, khoa học mới đảm đương thực hiện được nhiệm vụ. Hai cơ quan ở hai vị trí độc lập nhau nên khó khăn cho việc đi lại để điều hành, giải quyết công việc.

Trong mối quan hệ công tác, vì chưa có Quy định, Quy chế, Hướng dẫn cụ thể cho việc kiêm nhiệm 02 chức danh nên cán bộ kiêm nhiệm phải tự nghiên cứu, sắp xếp, xử lý hài hòa. Trong xếp loại hàng năm là người đứng đầu cả 02 cơ quan (Ban Dân vận và MTTQ) nhưng nếu cơ quan này được cấp trên xếp loại tốt, cơ quan còn lại xếp loại xuất sắc thì cấp có thẩm quyền liên quan sẽ căn cứ vào kết quả xếp loại của cơ quan nào để xếp loại cá nhân người đứng đầu cho phù hợp.

Giữa các văn bản chỉ đạo của Đảng vẫn chưa thống nhất cụ thể như Chỉ thị của Bộ chính trị về đại hội Đảng các cấp, Thông tri của Tỉnh ủy về đại hội Đảng thì Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc là Ủy viên Ban Thường vụ cấp ủy song rất nhiều đơn vị không đủ số lượng Ủy viên Ban Thường vụ để bố trí (có 7/21 đơn vị được bố trí trên 11 Ủy viên Ban Thường vụ còn lại chỉ bố trí tối đa là 11) bên cạnh đó Thông tri hướng dẫn Đại hội Mặt trận Tổ quốc các cấp quy định Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc phải là Ủy viên Ban Thường vụ cấp ủy thì không thể có đủ số lượng Ủy viên Ban Thường vụ cấp ủy để bố trí.

Trong Kế hoạch số 155-KH/TU, ngày 11/10/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc thực hiện chủ trương thí điểm Trưởng Ban Dân vận cấp ủy đồng thời là Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện đã xác định lộ trình thực hiện tại 100% đơn vị cấp huyện. Tuy nhiên, theo Kết luận 74-KL/TW, ngày 22/5/2020 của Bộ Chính trị về kết quả 02 năm thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW và Nghị quyết 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII):“Không mở rộng thí điểm mô hình tổ chức mới và kiêm nhiệm chức danh. Tiến hành sơ tổng kết việc thực hiện thí điểm từng mô hình, đánh giá toàn diện tính hiệu quả của việc thí điểm, đề xuất lộ trình, cách làm phù hợp...” dẫn đến cấp ủy các cấp lúng túng trong việc cơ cấu, bố trí, sắp xếp cán bộ làm Trưởng Ban Dân vận, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc  sau Đại hội Đảng các cấp.

Trong thời gian tới, Ban Dân vận Tỉnh ủy sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục khảo sát, đánh giá thực tế việc thực hiện mô hình Trưởng Ban Dân vận cấp ủy đồng thời là Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện để tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo giải quyết các khó khăn, bất cập hiện nay, tạo điều kiện thuận lợi cho các đồng chí Trưởng ban Dân vận đồng thời là Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các huyện, thành, thị hoạt động, đồng thời đề xuất phương án thực hiện mô hình này đối với 04 huyện, thị chưa thực hiện thí điểm.

                                                                  Nguyễn Manh Khôi

                                                  Phó trưởng ban TT Ban Dân vận Tỉnh ủy