Đất đai là tài nguyên đặc biệt quý giá trong đời sống của con người. Đối với một xã có 70% diện tích là đồi núi đá dốc, địa hình phức tạp như Mường Lống thì đất đai càng quý giá gấp bội.

Xã Mường Lống có 14 thôn, bản với 920 hộ, gần 5.000 nhân khẩu. Địa bàn xã có ranh giới tiếp giáp với 06 xã, trong đó có 02 xã ngoại huyện (xã Lượng Minh, Nhôn Mai của huyện Tương Dương), với tổng chiều dài đường biên tiếp giáp bao quanh gần 200km. Giữa xã Mường Lống và một số xã ráp gianh có nhiều điểm tranh chấp đất đai địa giới hành chính kéo dài trong nhiều năm, điển hình như điểm giữa bản Mò Nừng, xã Mường Lống với bản Phà Xắc, xã Huồi Tụ và 02 điểm ngoại huyện giữa 2 bản Huồi Khun, Phà Khẩn của xã Mường Lống, huyện Kỳ Sơn với bản Sốp Cháo của xã Lượng Minh, bản Phia Oi, xã Nhôn Mai (xã Hữu Khuông cũ), huyện Tương Dương. Bên cạnh đó, vấn đề tranh chấp đất đai, nương rẫy sản xuất giữa hộ với hộ, bản với bản diễn ra liên tục trong nhiều năm. Nguyên nhân căn bản là do địa hình đồi núi phức tạp, mặt bằng đất sản xuất ít trong khi nhu cầu về đất sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt của người dân ngày càng tăng lên. Ngoài ra còn do quá trình đo đạc, vẽ sơ đồ, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời có một số sai sót (sơ đồ vẽ chồng lên nhau, lấn chiếm trên cùng một thửa đất của các hộ gia đình trên địa bàn ...), trình độ dân trí còn thấp và không đồng đều.

Trước thực trạng đó, cấp ủy, chính quyền huyện đã lựa chọn xã Mường Lống thực hiện thí điểm giao đất sản xuất cho hộ gia đình theo Nghị định 163/1999/NĐ-CP ngày 16/11/1999 của Chính phủ để giải quyết triệt để vấn đề tranh chấp đất đai, địa giới hành chính trên địa bàn tồn tại lâu nay. Đây là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, lâu dài, cấp ủy, chính quyền xã Mường Lống xác định phải lấy công tác dân vận là trọng tâm, xuyên suốt, nhằm từng bước tuyên truyền, vận động, thuyết phục nhân dân giải quyết các tranh chấp đất đai trên địa bàn.

Mô hình trồng cây dược liệu chất lượng cao tại xã Mường Lống, huyện Kỳ Sơn

Để công tác tuyên truyền, vận động có hiệu quả, hệ thống chính trị xã Mường Lống đã tăng cường đối thoại với nhân dân, kịp thời lắng nghe tâm tư nguyện vọng, kiến nghị đề xuất của nhân dân, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người dân. Quan tâm tháo gỡ những khó khăn trước mắt cho nhân dân như tạo điều kiện về học tập, công ăn việc làm cho con em trên địa bàn; quan tâm công tác khám chữa bệnh ban đầu, hỗ trợ xây dựng mô hình cây, con có hiệu quả kinh tế .... Mỗi cán bộ đều xác định cần phải nắm vững văn hóa, phong tục tập quán, đặc điểm tâm lý của từng người dân; tôn trọng những điểm cá biệt với phương châm “mưa dầm thấm lâu” để thuyết phục, vận động. Đồng thời phát huy vị trí, vai trò, tiếng nói của già làng, trưởng bản, người có uy tín, nghệ nhân, thầy thuốc, thầy cúng... trong công tác tuyên truyền miệng ở cơ sở. Bằng nhiều hoạt động thiết thực, bổ ích, sinh động như tổ chức hội nghị, hội thi tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật; tặng quà, biểu dương, tôn vinh các điển hình tiên tiến trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, trong các phong trào xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, phong trào toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc ... đã thu hút được đông đảo nhân dân tham gia, hưởng ứng thực hiện. Đồng thời, quan tâm chăm lo đúng mức tới công tác xây dựng củng cố hệ thống chính trị từ xã đến cơ sở thôn, bản vững mạnh, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng, của cán bộ, đảng viên trong công tác tổ chức lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Xây dựng phong cách cán bộ sâu sát cơ sở, hướng trọng tâm công tác của cấp ủy, chính quyền và của người đứng đầu về cơ sở, giúp đỡ cơ sở, xây dựng củng cố cơ sở vững mạnh về mọi mặt.

Nhờ phát huy vai trò công tác dân vận, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc tuyên truyền, vận động từng người dân nên xã Mường Lống đã thực hiện tốt việc giao đất sản xuất tận hộ dân theo Nghị định 163. Đến nay, các hộ dân trên địa bàn đã ổn định sản xuất, không còn vụ việc phức tạp, nổi cộm liên quan đến tranh chấp đất đai. Giữa xã Mường Lống và các xã liên quan cũng đã thực hiện tốt Quyết định số 513/QĐ-TTg ngày 02/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Dự án " Hoàn thiện, hiện đại hóa hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính và xây dựng cơ sở dữ liệu về địa giới hành chính". Tính đến hết ngày 31/3/2018, các tranh chấp địa giới hành chính giữa Mường Lống với các xã liên quan trong và ngoài huyện đã cơ bản đi đến hiệp thương thống nhất, chuyển sang giai đoạn 2 là thực địa chôn mốc, xây dựng và bảo vệ lâu dài. Nhân dân Mường Lống và các xã liên quan từ nay an tâm tư tưởng, sản xuất, sinh sống theo địa giới hành chính mới, tiếp tục kế thừa, phát huy, vun đắp tình đoàn kết, gắn bó yêu thương, giúp đỡ nhau.

Quá trình giải quyết tranh chấp đất đai, phân định ranh giới hành chính trên địa bàn xã Mường Lống có thể rút ra bài học sâu sắc và tâm đắc nhất là kiên trì công tác tuyên truyền, vận động. Cấp ủy, chính quyền, mỗi tổ chức, cá nhân trong hệ thống chính trị cần có một cách nhìn nhận bao quát, tổng thể chung về địa bàn, địa phương, dân tộc, văn hóa, đặc điểm tâm lý và nhu cầu, nguyện vọng của từng người dân để đề ra các giải pháp vận động phù hợp, hiệu quả, bảo đảm quyền lợi cho nhân dân và đúng chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Trần Thị Thanh Hà