Đời sống nhân dân khu vực biên giới đất liền còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo, đói nghèo và cận nghèo chiếm 55%; trình độ dân trí thấp, ý thức chấp hành pháp luật và quy chế quản lý, bảo vệ biên giới còn nhiều hạn chế. Khu vực biên giới biển có nhiều đồng bào theo đạo Công giáo sinh sống.

Những năm qua, ở ngoại biên, các thế lực thù địch tăng cường các hoạt động chống phá cách mạng Lào, tuyên truyền lôi kéo người Mông ở các nước di cư về Lào với âm mưu thành lập "Nhà nước Mông" để xây dựng lực lượng đối lập với chính phủ Lào; hoạt động mua bán, vận chuyển các chất ma túy diễn biến phức tạp, đạo Tin lành phát triển mạnh. Nội biên, tình hình an ninh trật tự (ANTT) khu vực biên giới có nhiều vấn đề đáng quan tâm, như: Hoạt động vi phạm quy chế khu vực biên giới, di cư trái phép sang Lào; tội phạm ma túy, mua bán người với các thủ đoạn hết sức tinh vi, xảo quyệt, sẵn sàng dùng vũ khí chống trả khi bị các lực lượng chức năng phát hiện; tình hình hoạt động tuyên truyền đạo Tin lành, an ninh nông thôn, khai thác, vận chuyển lâm sản trái pháp luật có thời điểm gây bức xúc ở một số địa bàn... Trên biển, tàu cá Trung Quốc có những hoạt động vi phạm chủ quyền vùng biển, đánh bắt cá trong vùng biển nước ta...

Trước tình hình trên, quán triệt Chỉ thị số 154-CT/ĐUQSTW, ngày 09/4/2008 của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương về “Tiếp tục đổi mới, tăng cường công tác tuyên truyền đặc biệt trong thời kỳ mới” (Chỉ thị số 154), 15 năm qua Đảng ủy BĐBP tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện đạt được một số kết quả đáng kể góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới, vùng biển của tỉnh.

Sau khi Chỉ thị số 154 được ban hành, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tư lệnh, Hướng dẫn của Cục Chính trị, Đảng ủy BĐBP tỉnh đã xây dựng kế hoạch tổ chức Hội nghị học tập, quán triệt cho đội ngũ cán bộ chủ chốt của cấp ủy, chỉ huy đơn vị cơ sở, các phòng, ban, văn phòng Bộ Chỉ huy; đồng thời hướng dẫn cấp ủy, các đơn vị cơ sở phổ biến, quán triệt đến tất cả cán bộ, chiến sỹ thuộc quyền. Hàng năm, nội dung công tác vận động quần chúng, tuyên truyền đặc biệt được đưa vào nghị quyết, kế hoạch của cấp ủy và chỉ huy đơn vị để lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện. Quá trình thực hiện Chỉ thị số 154 gắn với thực hiện các nghị quyết, chương trình, kế hoạch của cấp trên về công tác quản lý, bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ, an ninh biên giới; xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo với củng cố quốc phòng, an ninh khu vực biên giới, vùng biển. Đảng ủy BĐBP tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh nhiều đề án quan trọng, nhằm cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Chỉ thị số 154 sát với tình hình, địa bàn khu vực biên giới, để triển khai thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được giao; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền đặc biệt (TTĐB), nhất là đối với địa bàn phức tạp, có nhiều đối tượng hoạt động chống phá. Ban hành Nghị quyết số 28-NQ/ĐU ngày 07/10/2015 về "Đổi mới và tăng cường công tác vận động quần chúng của BĐBP Nghệ An trong tình hình mới", Kế hoạch số 1663-KH/BCH về "Tăng cường công tác vận động quần chúng trên địa bàn vùng giáo khu vực biên giới tỉnh Nghệ An" và nhiều kế hoạch công tác vận động quần chúng, TTĐB hàng năm và đột xuất giải quyết tình hình nổi lên liên quan đến các vấn đề dân tộc, tôn giáo xảy ra trên địa bàn, góp phần thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới. Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện Chỉ thị số 154, kết hợp với kiểm tra công tác biên phòng; kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc để đề ra các chủ trương, giải pháp phù hợp, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện Chỉ thị số 154.

Đảng ủy BĐBP tỉnh đã tiến hành giáo dục cho mọi cán bộ, chiến sỹ nhận thức rõ về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác TTĐB; nắm vững nhiệm vụ, quan điểm, phương châm, nguyên tắc, nội dung, phương pháp tiến hành công tác TTĐB; từ đó nâng cao trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sỹ trong BĐBP tỉnh về công tác TTĐB. Công tác tuyên truyền, tham gia đấu tranh bảo vệ chủ quyền, biên giới, vùng biển, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được tiến hành có nền nếp, chất lượng, hiệu quả, góp phần quan trọng vào kết quả hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị. Nhiều cấp ủy, chỉ huy đơn vị đã chủ động thực hiện tốt công tác tham mưu, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai nhiều nội dung, hình thức, biện pháp tổ chức thực hiện công tác TTĐB có hiệu quả; điển hình là các đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn, Nhôn Mai, Ngọc Lâm, Tam Hợp, Quỳnh Phương...

Lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị cơ sở tham mưu, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, các lực lượng đứng chân trên địa bàn tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các văn bản liên quan đến nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, nội dung tập trung: Luật Biên phòng, Hiệp định quy chế biên giới quốc gia giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, Nghị định số 34/2014/NĐ-CP về quy chế khu vực biên giới đất liền của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nghị định số 71/2015/NĐ-CP về quản lý hoạt động của người, phương tiện trong khu vực biên giới biển nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 09/01/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc "Tổ chức phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới"... Kết quả đã tổ chức tuyên truyền được 6.413 buổi/491.253 lượt người nghe, phát loa tuyên truyền đặc biệt được 1.053 giờ, in ấn được 236 băng rôn tuyên truyền và 25.367 tờ rơi. Tuyên truyền đấu tranh với hoạt động truyền đạo trái pháp luật, chỉ đạo các đơn vị cơ sở sử dụng các biện pháp nghiệp vụ để khoanh vùng đối tượng, tranh thủ các già làng, trưởng bản, người đứng đầu các dòng họ, những người đã được cảm hóa trực tiếp gặp gỡ đối tượng để tuyên truyền vận động, đưa họ ra họp dân để kiểm điểm, giáo dục, cảm hóa (đã vận động được 41 người từ bỏ theo đạo trái pháp luật, cùng Nhân dân đấu tranh trục xuất khỏi khu vực biên giới 17 đối tượng, thu 04 bộ ảnh thờ, 03 câu đối, 155 cuốn kinh thánh, 470 quyển sách, 450 tài liệu, 03 đĩa CD, 05 đài cassetts có nội dung tuyên truyền đạo trái pháp luật). Tuyên truyền đấu tranh bảo vệ chủ quyền vùng biển, phòng chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo theo đúng quy định (IUU); chỉ đạo các đơn vị tuyến biển phối hợp chặt chẽ với các lực lượng và địa phương thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động ngư dân tham gia đấu tranh, bảo vệ chủ quyền biển đảo, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ vững chắc chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc (trong 15 năm, tổ chức TTĐB được 425/5.120 lượt người tham gia, huy động 652 lần/12.637 lượt cán bộ, chiến sỹ tham gia). Phát động quần chúng nhân dân tham gia tố giác tội phạm, nhất là tội phạm ma túy; tổ chức cho 7.210 hộ gia đình cam kết thực hiện các nội dung của phong trào "5 không" (không mua bán, không vận chuyển, không tàng trữ, không sử dụng trái pháp các chất ma túy, không trồng và tái trồng cây thuốc phiện); phát 4.074 phiế tố giác tội phạm tại các điểm bản nóng về ma túy; Nhân dân đã cung cấp cho các đơn vị BĐBP 3.277 tin, liên quan đến 2.506 đối tượng, phục vụ tốt cho công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Tiếp tục thực hiện có hiệu quả sự chỉ đạo của các cấp về công tác tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở theo Thông báo số 1002-TB/TU ngày 16/3/2005 của Tỉnh ủy Nghệ An về việc luân chuyển cán bộ BĐBP về sinh hoạt Đảng tạm thời ở địa bàn xung yếu tuyến biên giới phía Tây và Thông báo số 394-TB/TU ngày 23/8/2007 của Tỉnh ủy về việc chuyển cán bộ, đảng viên BĐBP về tham gia sinh hoạt Đảng tại địa bàn có đồng bào theo đạo ở các xã ven biển. Tham mưu Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Thông báo số 80-TB/TU ngày 18/12/2020 về việc triển khai chủ trương tăng thêm cấp ủy viên là cán bộ đồn Biên phòng tham gia cấp ủy cấp huyện, cấp xã biên giới, ven biển; Quy định số 02-QĐ/TU về chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của cán bộ đồn Biên phòng tham gia cấp ủy cấp huyện, cấp xã biên giới, ven biển. Thực hiện hiệu quả Đề án số 01-ĐA/TU của Tỉnh ủy về xây dựng chi bộ, phát triển đảng viên ở các khối, xóm, bản chưa có chi bộ, chưa có đảng viên và khối, xóm, bản có nguy cơ không còn chi bộ, giai đoạn 2016-2020 trên địa bàn tỉnh; Đề án "Bộ đội Biên phòng tham gia xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở xã, khối, xóm, thôn, bản khu vực biên giới tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2022-2026"... Thường xuyên bố trí 27 cán bộ BĐBP tăng cường cho 27 xã biên giới đất liền, giữ chức danh phó bí thư đảng ủy, phụ trách quốc phòng, an ninh và xây dựng, củng cố cơ sở chính trị; phân công 522 đảng viên phụ trách 2.387 gia đình vùng đồng bào dân tộc thiểu số; phối hợp bồi dưỡng và giới thiệu kết nạp được 227 đảng viên là người dân tộc thiểu số; xóa 08 bản có nguy cơ không còn chi bộ, không còn đảng viên. Quan tâm, tạo nguồn cán bộ cho các địa phương là người dân tộc thiểu số từ việc tuyển chọn, giáo dục, bồi dưỡng công dân nhập ngũ vào lực lượng BĐBP và từ thực hiện Chương trình "Nâng bước em đến trường - Con nuôi đồn Biên phòng"... (trong 15 năm qua, Đảng ủy BĐBP tỉnh đã kết nạp được 109 đảng viên nhằm tạo nguồn cán bộ cho lực lượng BĐBP và các địa phương khu vực biên giới, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới. Duy trì thực hiện có hiệu quả Quy chế phối hợp giữa Đảng ủy BĐBP tỉnh với các huyện, thị ủy biên giới, ven biển; giữa đảng ủy các đồn Biên phòng với đảng ủy các xã, phường biên giới, ven biển; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, Nhân dân khu vực biên giới về trách nhiệm tham gia quản lý, bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia; xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Triển khai thực hiện hiệu quả việc giúp đỡ 04 xã nghèo (Môn Sơn/Con Cuông, Thông Thụ/Quế Phong, Nhôn Mai/Tương Dương và Keng Đu/Kỳ Sơn) phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo theo phân công của UBND tỉnh; đã hỗ trợ hơn 1,2 tỷ đồng mua bò giống và sửa chữa nhà cho các hộ nghèo trên địa bàn; chỉ đạo các đơn vị hướng dẫn Nhân dân chăm sóc các loại cây, con giống đã được đầu tư hỗ trợ, phát triển tốt. Thường xuyên phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh tổ chức gặp mặt biểu dương, tặng quà cho già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo; chỉ đạo các đồn Biên phòng tổ chức gặp mặt tặng quà cho các già làng, trưởng bản tiêu biểu; thông qua đó, tạo mối quan hệ, tranh thủ sự ủng hộ trong công tác TTĐB. Phối hợp với Hội Nông dân tỉnh triển khai thực hiện Đề án "Xây dựng cơ sở chăn nuôi lợn nái địa phương sinh sản cung cấp con giống cho nhân dân khu vực biên giới phía Tây tỉnh Nghệ An giai đoạn 2015-2018" tại 20 đơn vị Biên phòng, đã cấp khoảng 1.400 con lợn giống cho gần 450 hộ nghèo trên địa bàn biên giới. Chỉ đạo các đồn Biên phòng xây dựng, triển khai 57 mô hình giúp dân phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo có hiệu quả; khai hoang, phục hóa 139 ha ruộng nước; huy động cán bộ, chiến sỹ tham gia 19.146 ngày công lao động, giúp dân thu hoạch và chăm sóc 377,356 ha hoa màu, trồng rừng, hướng dẫn Nhân dân áp dụng thành tựu khoa học, kỹ thuật vào chăn nuôi, sản xuất. Thực hiện Chương trình "BĐBP chung sức xây dựng nông thôn mới", các đơn vị đã tổ chức cho cán bộ, chiến sỹ tham gia giúp dân làm mới và tu sửa được gần 273,4 km đường giao thông nông thôn; xây mới và sửa chữa 73 công trình dân sinh; đỡ đầu 113 cháu học sinh có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn (trong đó 16 cháu ở các bản đối diện của nước CHDCND Lào, 97 cháu trong Chương trình "Nâng bước em đến trường - Con nuôi đồn Biên phòng"); triển khai mô hình "Ngôi nhà thiện nguyện" đã cung cấp hàng ngàn bộ quần áo cho Nhân dân, cung cấp sách vở, thiết bị cho học sinh, cắt tóc miễn phí và dạy học cho học sinh ở khu vực biên giới. Tích cực tham gia các hoạt động đền ơn, đáp nghĩa, giúp đỡ, hỗ trợ các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đối tượng chính sách, quyên góp ủng hộ Quỹ "Vì người nghèo" được hơn 1,447 tỷ đồng; thăm hỏi động viên, tặng quà các đối tượng chính sách trị giá 900 triệu đồng; tổ chức khám, chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho gần 112.593 lượt người, trị giá 658,482 triệu đồng. Thực hiện Chương trình "Tết vì người nghèo", BĐBP tỉnh đã vận động cán bộ, chiến sỹ quyên góp gần 3 tỷ đồng tặng quà cho các hộ nghèo, gia đình chính sách, người có công trên địa bàn khu vực biên giới; phối hợp vận động các tổ chức, doanh nghiệp, nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh ủng hộ cho các hộ nghèo, gia đình chính sách, các cháu học sinh nghèo học giỏi trên địa bàn biên giới tỉnh Nghệ An nhân dịp vui Tết cổ truyền với tổng giá trị quà và tiền mặt gần 50 tỷ đồng. Kêu gọi đầu tư xây dựng được 06 trạm quân - dân y; tăng cường 15 y sỹ cho 15 trạm y tế các xã biên giới, 03 tủ thuốc biên cương, góp phần nâng cao chất lượng công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho đồng bào các dân tộc trên biên giới.

Lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Huy động quần chúng nhân dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ được 425 lần/5.120 lượt người; huy động 652 đợt/12.637 lượt cán bộ, chiến sỹ, 307 lượt phương tiện tham gia phối hợp với lực lượng quân sự, công an và các lực lượng có liên quan giúp dân phòng, chống bão lụt, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Duy trì hoạt động hiệu quả 88 tổ/2.102 thành viên tự quản đường biên, mốc giới; 944 tổ/17.810 thành viên tự quản ANTT thôn, bản; 137 tổ/1.466 phương tiện/5.495 thành viên tàu thuyền an toàn; 21 tổ/262 thành viên tự quản ANTT bến bãi an toàn.

Trong những năm qua, công tác đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng, đối ngoại nhân dân luôn được Đảng ủy, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, góp phần tăng cường mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị đặc biệt với nước bạn Lào. Đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng, triển khai thực hiện nhiều đề án, kế hoạch có ý nghĩa thiết thực, như: Đề án "Tăng cường hợp tác quốc phòng Việt Nam - Lào đến năm 2020 và những năm tiếp theo"; Đề án "Nâng cao hiệu quả hợp tác, giúp đỡ các đại đội Biên phòng/Lào tiếp giáp với tỉnh Nghệ An giai đoạn 2018 - 2022"... Tham gia cùng Bộ Tư lệnh BĐBP, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh tổ chức 73 đoàn/360 lượt cán bộ sang thăm, làm việc với Bạn, đón tiếp Bạn sang ta 80 đoàn/788 lượt người, các đồn Biên phòng tổ chức sang Bạn 89 đoàn/465 lượt người, đón tiếp Bạn sang ta 77/458 lượt người... nhân các ngày Lễ, Tết; thực hiện tốt chế độ giao ban, thông báo, trao đổi tình hình hai bên. Tích cực phối hợp với các lực lượng chức năng của Bạn trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, đấu tranh với các loại tội phạm, giải quyết tốt các vấn đề xẩy ra trên biên giới, diễn tập liên hợp ngăn chặn di cư tự do và xuất cảnh trái pháp luật sang Lào; giúp đỡ huấn luyện nghiệp vụ bảo vệ biên giới cho 25 cán bộ, chiến sỹ Tỉnh đội Xiêng Khoảng, hỗ trợ vật chất xây dựng hạ tầng cơ sở và trang thiết bị phục vụ công tác, phòng, chống dịch Covid-19 trên 4,7 tỷ đồng. Triển khai có hiệu quả phong trào kết nghĩa giữa các cụm dân cư (Bản - Bản) hai bên biên giới (21 cặp bản); chương trình kết nghĩa giữa các đồn Biên phòng tuyến núi với các đơn vị bảo vệ biên giới 03 tỉnh của nước Lào (08 cặp đơn vị); mở 06 lớp/287 học viên dạy tiếng Lào cho cán bộ của Nghệ An, dạy tiếng Việt cho 318 cán bộ, Nhân dân, lực lượng bảo vệ biên giới của Lào; tổ chức khám, chữa bệnh cho 1.807 lượt người dân Lào, cấp phát thuốc miễn phí trị giá gần 100 triệu đồng, giúp Bạn xây dựng Trạm xá hữu nghị quân - dân y trị giá khoảng 14,9 tỷ đồng. Thông qua các hoạt động đó đã thắt chặt tình đoàn kết hữu nghị, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia./.

                                                    Phan Thanh Đoài

Phó Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy