Tập trung trọng tâm vào: khéo tham mưu, tổ chức thực hiện, khéo tuyên truyền, vận động; khéo vận động phát triển kinh tế, xây dựng kết cấu hạ tầng; khéo vận động xây dựng văn hoá - xã hội - môi trường lành mạnh và xây dựng hệ thống chính trị, địa phương vững mạnh.

Phát huy vai trò công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, Ban Dân vận Tỉnh uỷ phối hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh căn cứ các văn bản hướng dẫn của Trung ương và Tỉnh ủy, UBND tỉnh Nghệ An về thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu (giai đoạn 2021-2025), xây dựng kế hoạch phối hợp với ngành chức năng để triển khai thực hiện.

Qua triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, nhận thức của cán bộ, công chức, đảng viên trong hệ thống chính trị cơ sở có sự chuyển biến tích cực, xem đây là trách nhiệm, là động lực để xây dựng các mục tiêu nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Nhiệm vụ về xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu được cụ thể hóa bằng chương trình, kế hoạch thực hiện của từng đơn vị một cách thiết thực, hiệu quả, từ khảo sát, điều tra từng hộ gia đình (sổ tay hộ gia đình) để phân tích thực trạng và thống nhất phân công cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và từng tổ chức chính trị - xã hội xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động, hướng dẫn, phối hợp thực hiện. Theo đó, vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đảm nhận từ 2 - 3 nội dung tiêu chí để tuyên truyền, vận động hộ gia đình thi đua thực hiện, đến nay toàn tỉnh có 42 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 06 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Qua triển khai, đã từng bước nâng cao nhận thức của người dân về vai trò chủ thể trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, vừa là quyền lợi, vừa là trách nhiệm, từ đó tích cực tham gia đóng góp vật chất, ngày công lao động, thực hiện các công trình phần việc ở địa phương, hộ gia đình, đặc biệt là khắc phục tình trạng trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư của nhà nước.  

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh phối hợp với các tổ chức thành viên, thông qua Tổ nhân dân tự quản để làm nòng cốt trong công tác khảo sát thực trạng, tuyên truyền, vận động Nhân dân, các tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp công sức, cơ sở vật chất nâng cấp xây dựng các công trình hạ tầng nông thôn; huy động nhiều nguồn lực để thực hiện an sinh xã hội nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người dân.

Hội Nông dân tỉnh với mô hình “thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững, vận động các hộ kinh doanh sản xuất” cho hội viên; phối hợp dạy nghề, tư vấn hỗ trợ việc làm, tập huấn, hội thảo chuyển giao khoa học - kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp; xây dựng mô hình sản xuất theo hướng liên kết; đẩy mạnh phát triển chăn nuôi thông qua các mô hình phát triển kinh tế hộ... đã có 285 sản phẩm OCOP được đánh giá công nhận 3 sao trở lên, trong đó có 40 sản phẩm đạt 4 sao, 244 sản phẩm đạt 3 sao và 1 sản phẩm có tiềm năng 5 sao đề nghị Trung ương đánh giá phân hạng cấp Quốc gia là “Đèn lồng treo Mây tre đan” (có 4 sản phẩm được công nhận năm 2019, 2020 được nâng hạng từ 3 sao lên 4 sao), vượt mục tiêu đề ra đến năm 2030 (mục tiêu đề ra đến năm 2030 có 200 sản phẩm đạt hạng 3 sao trở lên), năm 2022 nông dân đã tự nguyện hiến 30.431 m² đất, tháo dỡ 10.111 m² tường rào và đóng góp hơn 50.240 ngày công để nâng cấp các công trình, các tiêu chí theo quy định.

Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh triển khai phong trào “gia đình 5 không, 3 sạch” gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, và cuộc vận động “Xây dựng mô hình “3 trong 1”, vận động xây nhà vệ sinh, nhà tắm; duy trì, nâng cao chất lượng hoạt động nhiều mô hình hiệu quả; phát triển các mô hình kinh tế áp dụng khoa học kỹ thuật, giảm giá thành trong sản xuất, chăn nuôi; phối hợp dạy nghề tiểu thủ công nghiệp, tranh thủ các nguồn vốn tín dụng để đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho hội viên thoát nghèo bền vững; toàn tỉnh đã có 169.000 lượt hộ gia đình phụ nữ được giúp với tổng giá trị là 3.744 tỷ đồng để phát triển kinh tế, làm giàu chính đáng.

Đoàn Thanh niên tỉnh với phong trào “Thanh niên tình nguyện xây dựng nông thôn mới”, tư vấn, giới thiệu, đào tạo nghề, hỗ trợ việc làm cho thanh niên; tích cực tham gia vận động đoàn viên, thanh niên đi làm việc ở nước ngoài có thời hạn theo hợp đồng; phát động phong trào khởi nghiệp, triển khai các mô hình hoạt động ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, qua đó tạo việc làm ổn định, tăng thu nhập cho lao động nông thôn; tích cực tham gia phong trào an ninh trật tự, tạo cảnh quan: Sáng - xanh sạch - đẹp ở nông thôn. Đã tổ chức được hơn 8.900 công trình, phần việc thanh niên các cấp, làm lợi hơn 86.000 triệu đồng, vận động đoàn viên, hội viên tổ chức hơn 2.300 đội hình thanh niên tình nguyện thường xuyên với hàng trăm nghìn đoàn viên, thanh niên tham gia thực hiện các hoạt động tình nguyện tại chỗ và địa phương khác, triển khai chuyển giao khoa học kỹ thuật, tham gia hiến kế hàng chục nghìn ý tưởng sáng tạo trên các lĩnh vực.

Hội Cựu chiến binh tỉnh phát triển các ngành nghề truyền thống để giúp hội viên phát triển kinh tế; chủ trì trong phối hợp tổ chức các hoạt động quần chúng tự quản ở khu dân cư; tham gia xây dựng các mô hình có hiệu quả phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc...

Tuy nhiên, công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu vẫn còn những khó khăn, hạn chế nhất định. Vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp uỷ đảng cơ sở có lúc, có nơi chưa sâu sát và thường xuyên. Một bộ phận cán bộ, đảng viên và Nhân dân chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm, nghĩa vụ, vai trò chủ thể của mình đối với xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Việc triển khai kế hoạch vốn Ngân sách Trung ương hỗ trợ thực hiện Chương trình cho giai đoạn 2021-2025 còn chậm (đến 28/5/2022 Trung ương mới giao kế hoạch vốn giai đoạn 2021-2025 cho các địa phương và đến 12/8/2022 Bộ Tài chính mới có Thông tư số 53/2022/TT-BTC quy định quản lý và sử dụng kinh phí sự nghiệp từ nguồn ngân sách trung ương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025). Nhiều địa phương mới chú trọng thực hiện các nội dung tiêu chí nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu do cấp xã đảm nhận, chưa thực sự quan tâm đầy đủ việc thực hiện các nội dung ở cấp thôn, bản và hộ gia đình.

Từ thực tiễn công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu ở Nghệ An, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

Thứ nhất, nơi nào có sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy đảng, chính quyền và sự quan tâm phối hợp đồng bộ của các ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội các cấp là nơi đó công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu thành công.

Thứ hai, hệ thống ban dân vận từ tỉnh đến khối dân vận xã, phường, thị trấn được kiện toàn và hoạt động có hiệu quả; nhất là cán bộ làm công tác dân vận cấp cơ sở nhiệt tình, năng lực, uy tín, thường xuyên phối hợp tổ chức vận động, kiểm tra, đôn đốc thực hiện là yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành công trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu.

Thứ ba, lồng ghép các nội dung thực hiện mô hình hộ gia đình thi đua “Chung sức xây dựng nông thôn mới” với các chương trình, mục tiêu, đề án quốc gia; các kế hoạch liên tịch với lực lượng vũ trang về công tác vận động quần chúng; các phong trào thi đua yêu nước của các tổ chức chính trị - xã hội đã tạo ra sức mạnh tổng hợp, đồng bộ làm tăng thêm nguồn lực và giúp cho mô hình hộ gia đình thi đua “Chung sức xây dựng nông thôn mới” đến năm 2025 đạt được hiệu quả toàn diện hơn.

Thứ tư, việc phối hợp tổ chức tốt xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu đã có tác dụng nâng cao nhận thức, vai trò, vị trí của hệ thống ban dân vận từ tỉnh đến khối dân vận xã, phường, thị trấn, nhằm cổ vũ, động viên mạnh mẽ tinh thần thi đua yêu nước của các tầng lớp nhân dân, phấn đấu thực hiện tốt các nội dung và mục tiêu của cuộc vận động, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh của từng địa phương, được Nhân dân đồng tình hưởng ứng.

Thứ năm, thường xuyên đổi mới công tác dân vận, phương pháp kiểm tra, giám sát, xây dựng và ban hành văn bản phù hợp tình hình hoạt động cấp cơ sở. Kịp thời tổng kết biểu dương, khen thưởng hàng năm và từng giai đoạn đã khích lệ được tinh thần và là nguồn động lực thúc đẩy sự phát triển ở địa phương.

Để tiếp tục thực hiện tốt công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới theo chúng tôi trong thời gian tới cần triển khai đồng bộ, hiệu quả những giải pháp cơ bản như sau:

1. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu với vai trò là chủ thể để chủ động, tích cực trong thực hiện chương trình và hưởng lợi trực tiếp từ chương trình. Đồng thời, chuyển đổi phương thức vận hành chương trình: “Nhà nước chuyển từ vai trò quản lý, điều hành chương trình sang vai trò định hướng, hỗ trợ phát triển, người dân từng bước tham gia vận hành, kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện chương trình”.

2. Đổi mới nội dung, phương thức chia sẻ thông tin, huy động và sử dụng các nguồn lực để khơi dậy, phát huy tính chủ động, sáng tạo, đặc thù, thế mạnh của từng địa phương, vai trò tự quản của cộng đồng, tinh thần tự nguyện, tự giác của mọi người dân trong phát triển cộng đồng và làm giàu chính đáng.

3. Tích cực đổi mới mạnh mẽ việc phối hợp hành động giữa các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam góp phần thực hiện có hiệu quả các tiêu chí chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Làm tốt công tác giám sát, phản biện xã hội gắn với lắng nghe ý kiến, kịp thời phản ánh, tham mưu với cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền các cấp những nguyện vọng, đề xuất, sáng kiến của nhân dân trong quá trình thực hiện các công trình, phần việc trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu.

4. Nâng cao năng lực, trình độ, kỹ năng của cán bộ khối dân vận, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở trong công tác tuyên truyền, vận động và đảm nhận triển khai thực hiện các công trình, phần việc cụ thể để tham gia chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu.

5. Trong chỉ đạo triển khai các phong trào, cuộc vận động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội nên triển khai thí điểm (hoặc làm điểm) để sơ kết, đánh giá và nhân ra diện rộng. Đồng thời, thống nhất các phong trào, cuộc vận động có tính chất tương đồng; ban hành các nội dung, tiêu chí, danh hiệu thi đua, tránh chồng chéo, hình thức.

6. Phát huy vai trò chủ thể của người dân trong tham gia vận hành, kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chí của chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu./.

                                 Phan Thanh Đoài 

Phó Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy