Trong lãnh đạo, chỉ đạo, Ban cán sự đảng, Đảng ủy, tập thể lãnh đạo thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, phát huy tốt trí tuệ tập thể và đề cao trách nhiệm cá nhân trong hoạt động lãnh đạo; nội bộ đoàn kết, thống nhất và đã đạt được nhiều kết quả, mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra trong nghị quyết đại hội, kế hoạch, chương trình công tác của Toà án nhân dân hai cấp năm 2023. Nổi bật là:

Lãnh đạo công tác xét xử, giải quyết các loại  án

Năm 2023, Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Nghệ An thụ lý 12.430 vụ án các loại, đã giải quyết 11.873, đạt tỷ lệ chung 95,5%. Áp dụng biện pháp xử lý hành chính: Cấp huyện 1352 trường hợp, tỷ lệ 100%. TAND cấp tỉnh thụ lý 1.623 vụ, giải quyết 1.410 vụ; đạt tỷ lệ 87%. TAND cấp huyện thụ lý 10.807 vụ, giải quyết 10.463 vụ; đạt tỷ 96,8%

* Án Hình sự: TAND hai cấp thụ lý 2.914 vụ/5.714 bị cáo; giải quyết 2.861/5558 bị cáo, tỷ lệ 98,2%. TAND tỉnh: Thụ lý 521 vụ/1044 bị cáo, giải quyết 488 vụ/974 bị cáo, tỷ lệ 93,6%.  TAND cấp huyện: Thụ lý 2.393 vụ/4.670 bị cáo, giải quyết 2.373 vụ/4.584 bị cáo, tỷ lệ 99,1%.

* Án Dân sự (bao gồm các vụ, việc dân sự; hôn nhân và gia đình; kinh doanh thương mại): TAND hai cấp thụ lý 7.978 vụ, giải quyết 7.511 vụ, tỷ lệ 94,1%. TAND tỉnh thụ lý 996 vụ; giải quyết 861 vụ, tỷ lệ 86,4%. TAND cấp huyện: Thụ lý 6.982 vụ, giải quyết 6.650 vụ, tỷ lệ 95,2%.

* Án Hành chính: TAND hai cấp thụ lý 121 vụ, giải quyết 88 vụ, tỷ lệ 72,7%. Cấp tỉnh thụ lý 105 vụ, giải quyết 74 vụ, tỷ lệ 71,4%. Cấp huyện thụ lý 16 vụ, giải quyết 14 vụ đạt 87,5%

Tổ chức đối thoại 41 vụ án, đạt 46,7% trên tổng số vụ án hành chính đã được giải quyết theo Luật Tố tụng hành chính. Tổ chức xét xử lưu động 32 vụ án hình sự sơ thẩm về ma tuý và mua bán người và các vụ án phức tạp để tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong nhân dân thông qua các phiên tòa. Toà án nhân dân hai cấp tổ chức được 343 phiên toà trực tuyến. Công bố bản án, quyết định lên cổng thông tin điện tử Toà án nhân dân tối cao của TAND hai cấp: 9.405 bản án, quyết định (cấp huyện: 8.750; cấp tỉnh: 655). Số lượng án sơ thẩm hoà giải thành, theo tố tụng: 4.036/7.453, đạt tỷ lệ 54%; theo Luật Hoà giải: 1148/939 vụ, đạt tỷ lệ 81,8%. Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Nghệ An đã phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp tổ chức 225 phiên tòa rút kinh nghiệm (trong đó có 03 phiên tòa được truyền hình trực tuyến đến Viện kiểm sát, Tòa án nhân dân hai cấp), qua đó giúp các Thẩm phán, Kiểm sát viên tích lũy thêm kinh nghiệm thực tiễn, đảm bảo các phiên tòa đều được diễn ra khách quan và đúng quy định của pháp luật. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan từ ngày 01/10/2022 tính đến thời điểm hiện tại là dưới 1%, đáp ứng chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội và Tòa án đề ra. Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, đúng tiến độ. Chất lượng tranh tụng tại phiên toà tiếp tục được bảo đảm theo hướng thức chất, hiệu quả, không có trường hợp nào xét xử oan sai, bỏ lọt tội phạm; hình phạt nghiêm minh, đáp ứng yêu cầu đấu tranh, phòng, chống tội phạm.

Công tác kiểm tra nghiệp vụ: Năm 2023, Tòa án nhân dân tỉnh đã thực hiện kiểm tra 10.463 bản án, quyết định của 21/21 đơn vị Tòa án nhân dân cấp huyện; Rút các hồ sơ kiểm tra theo chuyên đề của 02 đơn vị (TAND huyện Hưng Nguyên và TAND thị xã Cửa Lò) với 100% hồ sơ vụ án có hiệu lực pháp luật, thi hành án hình sự và các loại việc khác; thành lập đoàn kiểm tra công vụ và giám sát Thẩm phán tại 05 đơn vị Tòa án nhân dân cấp huyện, vừa chấn chỉnh các đơn vị Tòa án nhân dân hai cấp về các mặt công tác chuyên môn, cải cách hành chính tư pháp, công tác tiếp dân, kỷ luật công vụ… Năm 2023, TAND tỉnh đã báo cáo đề xuất 02 án lệ (01 án hình sự; 01 án hôn nhân và gia đình). Đây là điểm mới trong hoạt động của Tòa án nhân dân hai cấp trong những năm qua.

Công tác thi hành án hình sự, xét giảm án, tha tù trước thời hạn:  Đã ra quyết định thi hành án đối với 4.888/4.888 bị án có hiệu lực pháp luật, đạt tỷ lệ 100%. Xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với 4.046 phạm nhân do cải tạo tốt. Số bị án bị phạt tù cho hưởng án treo, cải tạo không giam giữ được lập sổ theo dõi chấp hành án gửi nơi bị án cư trú, công tác để quản lý giáo dục.

Công tác tiếp dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo: Trong thời gian từ 01/10/2022 đến 30/9/2023, Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An đã tiếp 1.258 lượt công dân; lãnh đạo cơ quan tiếp 72 lượt (tiếp định kỳ và tiếp khi có yêu cầu của công dân). Qua công tác tiếp công dân cho thấy, nội dung công dân đến yêu cầu chủ yếu liên quan đến việc hướng dẫn thủ tục khởi kiện; nộp đơn khởi kiện, các tài liệu, chứng cứ liên quan đến việc giải quyết vụ án; kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm; khiếu nại Quyết định giải quyết khiếu nại của Chánh án Tòa án nhân dân cấp huyện; xin thăm gặp phạm nhân; cấp bản án, quyết định; xóa án tích … Kết quả, đã thụ lý 74 đơn khiếu nại, tố cáo của công dân. Trong đó: Đơn thuộc thẩm quyền: 35 đơn, đã giải quyết: 35/35 đơn (Khiếu nại: 30 đơn, tố cáo: 05 đơn. Kết quả giải quyết: Khiếu nại sai 28/30 đơn = 93%; khiếu nại có đúng, có sai 02/30 đơn = 6 %; khiếu nại đúng 0/30 đơn = 0%. Tố cáo sai 05/05 đơn = 100%, tố cáo đúng 0/5 đơn = 0%). Đơn không thuộc thẩm quyền: 39 đơn, đã xử lý 30/39 đơn = 76%. (Hướng dẫn công dân gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết hoặc chuyển 19 đơn; Lưu 11 đơn do đơn không hợp lệ: không có chữ ký, không rõ nội dung khiếu nại, tố cáo; đơn đã được gửi đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết).

Công tác Hội thẩm Toà án nhân dân: Hội thẩm Tòa án nhân dân hai cấp tích cực tham gia xét xử, các Đoàn Hội thẩm đã thực hiện công tác quản lý đoàn theo quy định, phối hợp với Chánh án TAND hai cấp quản lý và phân công nhiệm vụ cho các HTND cũng như đảm bảo chế độ, chính sách cho Hội thẩm.

Công tác triển khai, thực hiện Luật Hòa giải, đối thoại: Các đơn vị tiếp tục thực hiện tốt Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Từ 01/10/2022 đến 30/9/2023, Trung tâm hoà giải, đối thoại Tòa án nhân dân gai cấp đã chuyển cho hoà giải, đối thoại 4.720 đơn. Trung tâm hoà giải, đối thoại TAND tỉnh Nghệ An tiếp nhận 1866 vụ, việc, trong đó không thuộc trường hợp hoà giải 173 vụ việc, không đồng ý hoà giải 487 vụ việc, đồng ý hoà giải 1206 vụ việc cụ thể như sau: Hoà giải thành 727 vụ việc (trong đó có 533 vụ việc ra quyết định công nhận sự thoả thuận và 169 vụ việc đoàn tụ thành) chiếm 61%, hoà giải thành ra quyết định công nhận sự thoả thuận 533 vụ việc chiếm 45%. Rút đơn 43 vụ việc chiếm 3%. Hoà giải thành và không tiến hành hoà giải được 436 vụ việc, chiếm 36%. Tất cả các trường hợp Tòa án đều ra quyết định công nhận kết quả hòa giải nhờ việc thực hiện đúng, đầy đủ các hoạt động hòa giải, Thẩm phán tham gia đầy đủ các phiên họp hòa giải.

Phối hợp công tác giữa các ngành: Trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ, Tòa án hai cấp đã phối hợp chặt chẽ với các ngành Công an, Viện kiểm sát để thống nhất hướng xử lý nhiều vụ án hình sự phức tạp, nhằm tăng cường hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, tổ chức phiên tòa trực tuyến. Thực hiện Quy chế phối hợp giữa Tòa án với Công an, Viện Kiểm sát, cơ quan Thi hành án dân sự; Quy chế phối hợp giữa BCS đảng UBND tỉnh, TAND tỉnh và VKSND tỉnh để hoàn thành chức năng, nhiệm vụ của mỗi ngành, đưa lại hiệu quả cao trong đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án hình sự chặt chẽ, đúng quy định. Tiếp tục phối hợp tối với UBND các cấp trong giải quyết các vụ án hành chính, dân sự cũng như việc cung cấp tài liệu, chứng cứ của các cơ quan.

 Lãnh đạo công tác xây xây dựng TAND hai cấp: Các đơn vị TAND hai cấp thực hiện biên chế lãnh đạo, Thẩm phán, công chức theo đúng chỉ tiêu TAND tối cao phân bổ; các đơn vị đã xây dựng đủ hệ thống quy chế hoạt động làm căn cứ cho đơn vị hoạt động nề nếp, TAND tỉnh và 21 đơn vị TAND cấp huyện đều hoàn thành và hoàn thành vượt mức chỉ tiêu công tác xét xử được giao về số lượng, chất lượng xét xử được nâng lên.

Lãnh đạo tiếp tục triển khai thí điểm đánh giá, xếp loại chất lượng đối với công chức, viên chức, người lao động trong Tòa án nhân dân định kỳ hàng tháng theo quy định; có 06 đơn vị tại TAND hai cấp được chọn làm thí điểm (02 đơn vị cấp toà, phòng thuộc TAND tỉnh; 04 đơn vị TAND cấp huyện). Kết quả xếp loại cuối năm có 18/31 đơn vị thuộc TAND hai cấp đạt danh hiệu tập thể lao động xuất sắc, 03 đơn vị đề nghị tặng Cờ Toà án nhân dân. Toà án nhân dân tỉnh được cụm thi đua bầu chọn đơn vị thi đua xuất sắc, 01 đơn vị TAND cấp huyện được đề nghị Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh tặng “Cờ thi đua của Ủy ban nhân dân tỉnh”; 09 đơn vị (TAND cấp huyện và đơn vị cấp Tòa, Phòng) được đề nghị tặng Bằng khen của Chánh án TAND tối cao; Về cá nhân: Có 11 cá nhân được đề nghị xét tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua TAND; 19 cá nhân và 29 Hội thẩm nhân dân được tặng Bằng khen của Chánh án Toà án nhân dân tối cao. Hiện nay đang đề nghị xét tặng Huân chương Lao động Hạng ba cho TAND huyện Đô Lương; đề nghị xét tặng “Cờ thi đua” UBND tỉnh cho TAND huyện Thanh Chương. UBND tỉnh Nghệ An đã ra quyết định tặng Bằng khen cho TAND huyện Quỳ Hợp, Tòa Gia đình và người chưa thành niên và 01 cá nhân.

Về lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ: Công tác cán bộ được thực hiện dân chủ, khách quan, công tâm, minh bạch theo đúng quy định của Toà án nhân dân tối cao. TAND tối cao đã tuyển dụng và phân bổ cho TAND hai cấp tỉnh Nghệ An 07 thư ký, TAND tỉnh đã phân công công tác tại TAND hai cấp. Thực hiện đúng quy định công tác đánh giá, xếp loại, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, điều động, biệt phái, bổ nhiệm đáp ứng yêu cầu công tác cán bộ trong lãnh đao, quản lý, giải quyết các loại án và thực hiện các nhiệm vụ khác. Cụ thể: Biệt phái, điều động 05 thẩm phán; 03 thư ký; chuyển đổi vị trí công tác 04 thư ký. Cử 01 đồng chí lãnh đạo cấp toà tại TAND tỉnh; 02 đồng chí lãnh đạo TAND cấp huyện đi đào tạo Cao cấp lý luận chính trị; 04 đồng chí đào tạo Thạc sỹ Luật; cử 06 đồng chí thư ký, thẩm tra viên đào tạo nghiệp vụ Thẩm phán; 01 thẩm tra viên đào tạo nghiệp vụ Thẩm tra viên chính; 05 đồng chí thư ký đào tạo lớp nghiệp vụ Thẩm tra viên. Thực hiện đúng quy định về công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại cán bộ tại TAND hai cấp, cụ thể: Bổ nhiệm 01 phó chánh tòa chuyên trách, bổ nhiệm lại 01 trưởng phòng tại TAND tỉnh; bổ nhiệm lại 03 chánh án; 02 phó chánh án TAND cấp huyện; bổ nhiệm 05 thẩm phán trung cấp; 05 thẩm phán sơ cấp (đang trình hồ sơ đề nghị Chủ tịch nước bổ nhiệm 04 thẩm phán trung cấp, 07 thẩm phán sơ cấp).

Có thể thấy, năm 2023, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Ban cán sự đảng, lãnh đạo TAND tỉnh cùng với sự nỗ lực, phấn đấu của công chức, người lao động, TAND hai cấp đã triển khai có hiệu quả 14 giải pháp đột phá nâng cao chất lượng xét xử, tiếp tục thực hiện tốt Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; triển khai và đưa vào sử dụng một số ứng dụng công nghệ thông tin; tiếp tục tổ chức thi hành Nghị quyết của Quốc hội về phiên tòa xét xử trực tuyến, thực hiện có hiệu quả các giải pháp đột phá của Tòa án nhân dân nhằm nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các vụ việc thực hiện tốt các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng và Nhà nước về công tác tư pháp và cải cách tư pháp; tổ chức bộ máy được tinh gọn, chất lượng đội ngũ Thẩm phán, cán bộ được nâng lên, cơ sở vật chất được tăng cường. Tất cả các đơn vị TAND hai cấp đã hoàn thành và vượt các chỉ tiêu nhiệm vụ công tác giải quyết các loại án và công tác chuyên môn khác, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự và an toàn xã hội, giữ vững ổn định để phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà.  

Cao Nguyên Hùng 

 Phó phòng Tổng hợp, VPTU