Hằng năm, Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh đã ban hành, đồng thời hướng dẫn Ủy ban MTTQ cấp huyện và cơ sở xây dựng các chương trình, kế hoạch công tác năm. MTTQ các cấp đã phối hợp, tổ chức 1.809 hội nghị tuyên truyền, với 222.598 lượt người dân tham gia về các chủ trương của Đảng, chính sáchpháp luật của Nhà nước, các nghị quyết của HĐND, quy định của UBND tỉnh về các cơ chế chính sách liên quan trực tiếp đến người dân.Từ đó, làm cho nhân dân hiểu, nhận thức đầy đủ hơn các quy định của Đảng, Nhà nước để thực hiện, đồng thời giám sát các cơ quan, tổ chức trong việc triển khai thực hiện các cơ chế chính sách ngay tại địa phương.

Mặt trận Tổ quốc các cấp đã làm tốt việc chủ trì, phối hợp tổ chức 96 cuộc tiếp xúc giữa đại biểu Quốc hội, 236 cuộc giữa đại biểu HĐND tỉnh và hàng nghìn cuộc giữa đại biểu HĐND cấp huyện, cấp xã với cử tri. Thông qua các hội nghị tiếp xúc, Nhân dân đã được các đại biểu thông tin kịp thời về tình hình kinh tế xã hội của địa phương, của đất nước; giới thiệu các văn bản pháp luật, các chủ trương chính sách mới mà Quốc hội, HĐND đã thông qua; đồng thời, tạo diễn đàn dân chủ để Nhân dân bày tỏ tâm tư, nguyện vọng, chính kiến của mình với đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Sau mỗi kỳ tiếp xúc, Mặt trận Tổ quốc đều tập hợp, tổng hợp đầy đủ tâm tư, nguyện vọng và các kiến nghị của cử tri để phản ánh với Quốc hội, HĐND, UBND và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét, xử lý tháo gỡ các vướng mắc mà nhân dân kiến nghị.

Với phương châm “Mặt trận lắng nghe Nhân dân nói”, năm 2019, MTTQ Việt Nam các cấp đã tập hợp, tổng hợp hơn 6.520 ý kiến, tâm tư nguyện vọng của nhân dân để phản ánh với cấp ủy, chính quyền, đồng thời thường xuyên theo dõi, đôn đốc việc trả lời phản ánh của các ngành, các địa phương, qua đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả nhiệm vụ Mặt trận tham gia bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của Nhân dân. Cùng với đó, các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động tiếp tục được MTTQ các cấp tuyên truyền, vận động nhân dân triển khai thực hiện có hiệu quả thiết thực. Nhiều địa phương đã lựa chọn những việc làm thiết thực như: Vận động nhân dân hiến đất mở rộng đường làng, ngõ xóm; tổ chức phong trào chủ nhật xanh; nhận giúp đỡ hộ nghèo phát triển sản xuất... Qua đó, góp phần toàn tỉnh công nhận thêm 44 xã và 01 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới.

Công tác đối thoại giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cấp huyện và cấp xã với Nhân dân tiếp tục được MTTQ Việt Nam các cấp phối hợp tổ chức có hiệu quả. Năm 2019, tổ chức 69 cuộc đối thoại cấp huyện, 1.038 cuộc đối thoại cấp xã, với 101.000 lượt cán bộ và nhân dân tham gia, có 8.389 lượt người phát biểu, 11.620 ý kiến đối thoại. Phần lớn các ý kiến của nhân dân nêu lên các bất cập trong phát triển kinh tế, công tác quản lý đất đai, việc thực hiện chế độ chính sách, công tác cải cách hành chính, việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo...Thông qua đối thoại, ý kiến của người dân đã được người đứng đầu cấp ủy, chính quyền giải đáp, tháo gỡ. Có thể nói rằng, hoạt động đối thoại với nhân dân là nấc thang cao trong thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở.

Bên cạnh đó, MTTQ Việt Nam các cấp tiếp tục thực hiện nền nếp, hiệu quả hơn công tác giám sát và phản biện xã hội, từng bước đáp ứng yêu cầu thực tiễn người dân. Năm 2019, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh chủ trì tổ chức 04 cuộc giám sát chuyên đề; tham gia góp ý phản biện xã hội 19 dự thảo, dự án Luật và 32 dự thảo văn bản do UBND tỉnh và các sở, ban, ngành cấp tỉnh đề xuất. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp huyện và cơ sở đã tổ chức 1.151 cuộc giám sát chuyên đề, 189 hội nghị phản biện xã hội và góp ý trực tiếp 4.059 văn bản. Ban Thanh tra nhân dân cấp xã giám sát 1.671 vụ việc, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã tổ chức giám sát 1.546 công trình. Thông qua giám sát đã kiến nghị các cấp ủy Đảng, chính quyền khắc phục những bất cập trong công tác quản lý, điều hành của nhà nước.

Những kết quả đó, đã góp phần làm cho dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh thực hiện ngày càng thực chất hơn, niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền ngày càng tốt hơn. Vai trò cầu nối giữa Đảng, chính quyền với nhân dân của MTTQ các cấp ngày càng hiệu quả.

Có thể thấy rằng, việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh đã đạt được kết quả quan trọng, tuy nhiên, nhận thức về pháp luật của một bộ phận nhân dân vẫn còn hạn chế, tình trạng khiếu nại, tố cáo vẫn còn diễn ra ở một số cơ sở, trong đó khiếu nại, tố cáo sai vẫn chiếm tỷ lệ cao, nhất là trong lĩnh vực quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng, chính sách xã hội…

Có nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan, nhưng chủ yếu do nhận thức về dân chủ chưa đầy đủ, chưa vững chắc; tình trạng vi phạm quyền dân chủ của Nhân dân cũng như lợi dụng dân chủ để vi phạm kỷ cương, pháp luật còn xảy ra; việc tiếp xúc, đối thoại của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với nhân dân tại một số địa phương, đơn vị có lúc còn hình thức; công tác cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí chưa thực sự đáp ứng yêu hết cầu người dân và doanh nghiệp.

Để thực hiện tốt hơn quy chế dân chủ sở cơ sở, thời gian tới, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nghệ An sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Thứ nhất, tiếp tục xây dựng và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, tập hợp rộng rãi mọi tầng lớp Nhân dân, bảo đảm sự đồng thuận, thống nhất cao về tư tưởng và hành động trong việc thực hiện dân chủ ở cơ sở; nắm vững các quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục sâu rộng trong các tầng lớp Nhân dân và đội ngũ cán bộ, không ngừng nâng cao nhận thức về dân chủ và thực hành dân chủ ở cơ sở theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Thứ hai, xác định việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, gắn liền với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và các phong trào thi đua yêu nước là căn cứ quan trọng để tổ chức tiếp xúc, đối thoại với Nhân dân; nâng cao dân trí, từng bước mở rộng và hoàn thiện dân chủ cơ sở trên địa bàn nông thôn. Phát huy vai trò, trách nhiệm người đứng đầu của các tổ chức trong hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở. Nâng cao chất lượng dân chủ đại diện, mở rộng dân chủ trực tiếp; nêu cao tinh thần phục vụ Nhân dân, tôn trọng quyền làm chủ của Nhân dân, tăng cường đối thoại tháo gỡ khó khăn từ cơ sở, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Thứ ba, quan tâm khuyến khích và nhân rộng các điển hình tiên tiến, các mô hình tốt về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ sở cơ sở, làm cho việc thực hành dân chủ ngày càng sâu rộng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Đề xuất cấp ủy sửa đổi Quy chế tiếp xúc, đối thoại với Nhân dân để sát thực tiễn của địa phương, theo đó, phải xác định rõ và bổ sung các nội dung cũng như cách thức tổ chức tiếp xúc, đối thoại; xác định rõ trách nhiệm tham gia tiếp xúc, đối thoại của người chủ trì và cá nhân, tập thể tham gia đối thoại, nhất là đề cao trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, kỹ năng gợi mở của những người chủ trì đối thoại. Lấy hiệu quả hoạt động tiếp xúc, đối thoại làm tiêu chí đánh giá năng lực, kết quả công tác của cá nhân, tổ chức để xếp loại thi đua hàng năm. Đây là cơ sở, nền tảng giúp nâng cao chất lượng công tác tiếp xúc, đối thoại trong thời gian tới.

Thứ tư, thường xuyên đổi mới cách thức nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân theo từng nhóm đối tượng; chủ động nắm bắt tình hình và tổng hợp ý kiến, kiến nghị của đoàn viên, hội viên và Nhân dân, nhất là những vấn đề bức xúc, phức tạp để phối hợp tham mưu giúp người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền tổ chức tốt các cuộc đối thoại với Nhân dân. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên và Nhân dân tham gia đối thoại với tinh thần dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm. Đặc biệt, tăng cường hơn nữa vai trò giám sát việc giải quyết các kiến nghị của Nhân dân sau đối thoại; phát huy vai trò giám sát tại cộng đồng, đẩy mạnh công tác hoà giải, vận động, thuyết phục nhân dân, chấm dứt tình trạng khiếu nại, tố cáo không đúng; giảm thiểu tranh chấp, khiếu nại, tố cáo từ cơ sở.

Thứ năm, phát huy vai trò tích cực của Mặt trận trong tham gia kiểm soát quyền lực, giám sát để quản lý xã hội công khai minh bạch, để Mặt trận là nơi người dân có thể phản ánh, tố giác tội phạm tham nhũng, tố giác những người có biểu hiện suy thoái, tiêu cực, nhũng nhiễu Nhân dân để góp phần xây dựng tổ chức đảng và bộ máy chính quyền các cấp thực sự trong sạch, vững mạnh, thực sự là Nhà nước của dân, do dân, vì dân./.

Nguyễn Mạnh Khôi