Trong nhiệm kỳ Đại hội XII, công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng đã được Ban Chấp hành Trung ương mà trực tiếp và thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước và cấp uỷ, tổ chức đảng, UBKT các cấp đặc biệt coi trọng và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện toàn diện, với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt và đạt nhiều kết quả nổi bật, tạo dấu ấn tốt và sự lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội, góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong xã hội; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; giữ vững ổn định chính trị, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối Đảng và Nhà nước.

Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và UBKT Trung ương đã ban hành nhiều văn bản quy định, hướng dẫn quan trọng về công tác kiểm tra, giám sát, tạo điều kiện thuận lợi cho cấp ủy, tổ chức đảng và UBKT các cấp tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát thống nhất, đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở. Nhận thức của các cấp ủy, tổ chức đảng, nhất là người đứng đầu về tầm quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát được nâng lên rõ rệt; hầu hết các cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy đã xác định rõ vai trò trách nhiệm, thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát; tình trạng “khoán trắng” cho UBKT thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát cơ bản đã được khắc phục.

UBKT Trung ương và UBKT các cấp đã tổ chức thực hiện toàn diện các nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng và nhiệm vụ cấp ủy giao với một khối lượng công việc rất lớn, tăng nhiều so với nhiệm kỳ trước đây, chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát ngày càng được nâng lên. Trong đó nổi bật là, đã rất chủ động, quyết tâm, quyết liệt trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm và tạo ra bước đột phá trong thực hiện nhiệm vụ trọng tâm này, đó là lựa chọn nội dung kiểm tra tập trung vào những điểm “nóng”, những địa bàn, lĩnh vực dễ xảy ra tiêu cực, những vấn đề dư luận xã hội đặc biệt quan tâm. Qua kiểm tra, đã kết luận và xử lý nghiêm minh các tổ chức đảng và đảng viên vi phạm, có cả những đồng chí giữ cương vị cao của Đảng, Nhà nước, lãnh đạo chủ chốt các địa phương, đơn vị, sỹ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang đã nghỉ hưu và đương chức với tinh thần làm nghiêm từ trên xuống, không có “vùng cấm”, không có ngoại lệ, nhưng cũng rất nhân văn, mục đích chính là làm cho tổ chức đảng, đảng viên thấy được vi phạm, khuyết điểm của mình để khắc phục, sửa chữa, làm tốt hơn. Tăng cường phòng ngừa sai phạm trong Đảng, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng cầm quyền.

UBKT các cấp đã quan tâm công tác giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo tổ chức đảng và đảng viên, góp phần ổn định tình hình của các địa phương, đơn vị. Công tác giám sát chuyên đề, kiểm tra tài chính đảng, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng có nhiều đổi mới, chất lượng, hiệu quả ngày càng được nâng lên.

Qua kiểm tra, giám sát, đã yêu cầu thu hồi, hủy bỏ nhiều kết luận, quyết định, chủ trương có nội dung trái quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; yêu cầu thu hồi số tiền và tài sản rất lớn về cho Nhà nước. Đồng thời, kiến nghị cấp ủy, tổ chức đảng chỉ đạo sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện nhiều cơ chế, chính sách, pháp luật còn sơ hở, bất cập. Các tổ chức đảng sau khi được kiểm tra, giám sát đều đã quyết tâm khắc phục, sửa chữa khuyết điểm, vi phạm, siết chặt lại kỷ luật, kỷ cương, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị đạt nhiều kết quả tích cực. Việc kịp thời thông tin công khai kết quả các kỳ họp của UBKT trên các phương tiện thông tin đại chúng đã phát huy được hiệu quả, tác dụng trong phòng ngừa, giáo dục, răn đe, cảnh tỉnh vi phạm trong tổ chức đảng, đảng viên, không để các thế lực thù địch lợi dụng, xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước.

Công tác phối hợp giữa UBKT với các tổ chức đảng có liên quan ngày càng chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả hơn. UBKT Trung ương đã phối hợp tốt với các ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực thuộc Trung ương, nhất là trong việc trao đổi thông tin, tài liệu liên quan đến dấu hiệu vi phạm của cán bộ diện Trung ương quản lý. Nhiều kết luận của các cơ quan công an, thanh tra, kiểm toán đã được chuyển cho UBKT Trung ương để xem xét, xử lý các tổ chức đảng và đảng viên có trách nhiệm liên quan. Một số kết luận của UBKT Trung ương đã tạo tiền đề cho các ngành chức năng xử lý các vụ việc theo quy định của pháp luật.

Cấp ủy, UBKT thường xuyên quan tâm xây dựng, củng cố, kiện toàn UBKT, cơ quan UBKT và đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp. Qua thực tiễn công tác, đội ngũ cán bộ kiểm tra của Đảng ngày càng trưởng thành, khẳng định bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, không dao động trước mọi khó khăn, thách thức, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả và thành tích đã đạt được, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng vẫn chưa theo kịp được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình hiện nay, chưa đủ sức đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ và tệ tham nhũng, tiêu cực, “lợi ích nhóm”. Kết quả thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát của các cấp ủy, tổ chức đảng và UBKT chưa đồng đều ở các cấp, cụ thể là:

Việc xác định đối tượng, nội dung, chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát ở một số địa phương, đơn vị còn dàn trải, hình thức, chưa có trọng tâm, trọng điểm, chưa thực sự đi vào những lĩnh vực dễ phát sinh vi phạm hoặc những vấn đề nổi cộm, gây bức xúc ở địa phương, đơn vị. Một số cấp uỷ, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp uỷ chưa thực sự coi trọng, chưa quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát; vẫn còn tình trạng thiếu tính chiến đấu, nể nang, né tránh, ngại va chạm, đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên, nhất là trong kiểm tra, xử lý đối với cấp ủy viên cùng cấp, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt. Một số trường hợp xử lý kỷ luật chưa tương xứng với tính chất, mức độ, hậu quả của vi phạm, chưa đồng bộ giữa kỷ luật đảng và kỷ luật hành chính. Việc tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý vi phạm trong nội bộ tổ chức đảng vẫn còn là khâu yếu.

Một số UBKT chưa thực hiện toàn diện các nhiệm vụ do Điều lệ Đảng quy định, còn thụ động, nghe ngóng, trông chờ vào sự chỉ đạo của cấp ủy, nhất là trong kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm và kiểm tra tài chính đảng của cơ quan tài chính cấp ủy cùng cấp. Chất lượng công tác giám sát thường xuyên còn nhiều hạn chế, có những vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên diễn ra trong thời gian dài nhưng chậm được phát hiện để kiểm tra, kết luận và xử lý kịp thời.

Thực hiện nhiệm vụ giải quyết tố cáo ở một số địa phương chưa kịp thời, dứt điểm, nhiều trường hợp còn đùn đẩy, né tránh trách nhiệm giải quyết hoặc để quá thời hạn quy định. Tình trạng tái tố, tố cáo vượt cấp vẫn chưa giảm; có trường hợp làm lộ, lọt thông tin người tố cáo. Một số trường hợp giải quyết khiếu nại kỷ luật đảng còn để kéo dài, chưa bảo đảm quy trình, thủ tục. Nguyên nhân của khuyết điểm, hạn chế trên là do:

Giữa quyết tâm chính trị của Đảng về xây dựng và chỉnh đốn Đảng với hành động thực tế của một số cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên vẫn còn có khoảng cách. Một số cấp uỷ và người đứng đầu cấp ủy chưa thật sự sâu sát, quyết liệt trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát. Ý thức chấp hành kỷ luật của một số tổ chức và đảng viên chưa nghiêm, nhất là trong việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc. Tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình của một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa cao, còn nể nang, né tránh, thậm chí bao che cho cán bộ, đảng viên vi phạm; ý thức tự giác nhận khuyết điểm, vi phạm của một số cán bộ, đảng viên còn hạn chế.

Cơ chế, chính sách, pháp luật về quản lý kinh tế - xã hội trên một số lĩnh vực chưa thật đầy đủ, còn thiếu chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất, nhất là trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản, tài chính, ngân hàng, đầu tư, quản lý doanh nghiệp nhà nước và vốn nhà nước tại các doanh nghiệp; việc phân định trách nhiệm của người đứng đầu trong mối quan hệ với cấp ủy và tập thể lãnh đạo địa phương, đơn vị chưa thật rõ ràng, cụ thể, dẫn đến khó khăn trong xác định trách nhiệm và xử lý vi phạm của tập thể, cá nhân.

Tổ chức bộ máy cơ quan UBKT các cấp thiếu thống nhất, chậm được đổi mới. Năng lực, trình độ, bản lĩnh, kinh nghiệm của một số cán bộ kiểm tra chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, trong khi những vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên ngày càng tinh vi, phức tạp. Với những kết quả trên chúng ta có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:

Một là, từng cấp ủy, tổ chức đảng, nhất là người đứng đầu cấp ủy phải thực sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát ở địa phương, đơn vị một cách chủ động, thường xuyên, liên tục theo tinh thần “lãnh đạo mà không kiểm tra thì coi như không lãnh đạo”. Thực tiễn cho thấy, ở đâu và khi nào, người đứng đầu cấp ủy quan tâm, coi trọng và trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, thì ở đó, vai trò trách nhiệm của UBKT được phát huy, hoạt động kiểm tra, giám sát được đẩy mạnh; nội bộ đoàn kết thống nhất; kỷ luật, kỷ cương được giữ vững, cán bộ, đảng viên ít vi phạm; thực hiện nhiệm vụ chính trị đạt kết quả tốt; tổ chức đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Hai là, việc xác định phương hướng nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát phải thiết thực, toàn diện, đồng bộ, bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng của địa phương, đơn vị trong từng thời kỳ và gắn với giải quyết các vấn đề cán bộ, đảng viên và nhân dân đang quan tâm.

Ba là, thực hiện đồng bộ giữa kiểm tra và giám sát theo phương châm: “giám sát phải mở rộng”, “kiểm tra phải có trọng tâm, trọng điểm”, trong đó, coi trọng giám sát để nhắc nhở, cảnh báo, chủ động phòng ngừa vi phạm từ sớm, từ xa. Trong kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm phải chủ động, kịp thời, thận trọng, chọn đúng thời điểm và đúng nội dung kiểm tra, tập trung vào những địa bàn, lĩnh vực dễ xảy ra vi phạm để kết luận rõ ràng, chính xác, khách quan, rõ đến đâu kết luận xử lý đến đó, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Việc xử lý kỷ luật phải nghiêm minh, song, cần phải trên tinh thần nhân văn, “trị bệnh cứu người”, tình yêu thương đồng chí.

Bốn là, thường xuyên chăm lo xây dựng, kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ UBKT và cơ quan UBKT các cấp trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, cán bộ kiểm tra không những phải có năng lực, trình độ, chuyên môn giỏi, mà trước hết phải có phẩm chất đạo đức tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, có dũng khí đấu tranh, công tâm, khách quan, chính trực, biết đặt lợi ích của Đảng và Nhân dân lên trên hết, trước hết.

Để tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, Đại hội XIII đã bổ sung năm nhiệm vụ, giải pháp mới về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng sau đây:

Thứ nhất, về quy định, quy chế, Đại hội XIII xác định: “Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các quy định, quy chế nhằm giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát. Cải tiến, đổi mới phương pháp, quy trình, kỹ năng công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng bảo đảm khách quan, dân chủ, khoa học, đồng bộ, thống nhất, thận trọng, chặt chẽ, khả thi, trong đó tập trung vào các cơ chế, biện pháp chủ động phát hiện sớm để phòng ngừa, ngăn chặn khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên; có chế tài để phòng ngừa, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm kỷ luật đảng”.

Thứ hai, về lãnh đạo, chỉ đạo, Đại hội XIII xác định: “Đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; công tác hướng dẫn, chỉ đạo của ủy ban kiểm tra cấp trên đối với cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra cấp dưới trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng”.

Thứ ba, về phương pháp, Đại hội XIII xác định: “Triển khai quyết liệt, thường xuyên, toàn diện, đồng bộ công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, phục vụ thực hiện nhiệm vụ chính trị, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh. Tập trung kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những nơi dễ xảy ra vi phạm, nơi có nhiều bức xúc nổi cộm, dư luận quan tâm xử lý kịp thời, kiên quyết, triệt để, đồng bộ, nghiêm minh các tổ chức đảng , đảng viên vi phạm. Tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp để kịp thời phát hiện, ngăn chặn từ xa, từ đầu, giải quyết từ sớm, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn, kéo dài và lan rộng. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng cấp trên đối với cấp dưới”.

Thứ tư, về phối hợp với các cơ quan, Đại hội XIII xác định: “Kết hợp chặt chẽ và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với giám sát, thanh tra, kiểm toán nhà nước và điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan bảo vệ pháp luật. Tăng cường phối hợp giữa giám sát, kiểm tra của Đảng với giám sát, thanh tra của Nhà nước và giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội để tăng cường sức mạnh tổng hợp và nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát, kiểm tra, tránh chồng chéo, trùng lặp, lãng phí nguồn lực, không hiệu quả”.

Thứ năm, về nội dung kiểm tra, giám sát và phát huy vai trò của nhân dân. Đại hội XIII xác định: “Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan tham mưu, giúp việc cấp ủy trong việc thể chế hóa và thực hiện Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng. Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác cán bộ, gắn với kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền. Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội và nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng”.

Tiếp tục tạo sự chuyển biến sâu sắc về nhận thức và hành động trong toàn Đảng, trước hết là trong cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, tổ chức nhà nước, đoàn thể chính trị - xã hội về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng. Cấp ủy, UBKT các cấp phải đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát với tinh thần kiên trì, quyết tâm cao, nỗ lực lớn để góp phần đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự chuyển biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, “lợi ích nhóm”; xử lý nghiêm minh, kịp thời những tổ chức đảng, đảng viên vi phạm; giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh, củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng./.

Nguồn: ubkttw.vn