Hoạt động này là sự thể hiện trách nhiệm của đội ngũ trí thức khoa học - công nghệ đóng góp trí tuệ nhằm đánh giá, phân tích các cơ chế, chính sách, chương trình, dự án, đề án… nhằm tham mưu cho cấp ủy, chính quyền, các tổ chức có thêm căn cứ, cơ sở để xem xét quyết định các vấn đề quan trọng phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Trung ương, tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động TVPBGĐXH như: Chỉ thị số 45-CT/TW ngày 11/11/1998 Bộ Chính trị, Quyết định số 14/2014/QĐ-TTg 14/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ, Đề án số 09-ĐA/TU ngày 23/6/2009 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Quyết định 60/2014/QĐ-UBND ngày 18/9/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh về “Quy định hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Nghệ An” từ đó Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Nghệ An đã đẩy mạnh hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội lên một tầm cao mới. Các hoạt động này được triển khai khá rộng rãi trên nhiều lĩnh vực: Góp ý cho các đường lối, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, đánh giá, xây dựng chính sách của Nhà nước; tư vấn, phản biện cho các quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế, xã hội cũng như tư vấn, phản biện cho những dự án đầu tư trọng điểm, có tầm ảnh hưởng rộng lớn.

Liên hiệp hội đã tổ chức hội thảo khoa học góp ý cho Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, XVIII. Phối hợp tham mưu Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 14/12/2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển khoa học và công nghệ giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến 2025.

Liên hiệp Hội đã chủ trì phối hợp các hội thành viên và Trường Đại học Vinh nghiên cứu, đánh giá mức độ hài lòng của nông dân đối với các dịch vụ công trong nông nghiệp tại Nghệ An từ đó được sử dụng làm cơ sở bổ sung thêm để cải tiến chất lượng cung ứng các dịch vụ công và góp phần nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính công phục vụ sản xuất nông nghiệp ở Nghệ An. Liên hiệp Hội đã chủ trì, phối hợp với Liên hiệp Hội Việt Nam và các chuyên gia Hà Lan xây dựng “Kế hoạch quản lý bền vững các khu vực ô nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật gắn với quy hoạch quản lý, sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2025 có tính đến năm 2030” (đã được UBND tỉnh phê duyệt tại quyết định số 142/QĐ-UBND ngày 14/3/2019). Liên hiệp Hội và các hội thành viên đã tham gia các hoạt động phản biện quan trọng khác như: Phản biện về chính sách nông nghiệp công nghệ cao tỉnh Nghệ An (Hội Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp); phản biện đề án sửa đổi Luật Bảo vệ và phát triển rừng năm 2004 (Hội Khoa học kỹ thuật Lâm nghiệp). Hội Quy hoạch phát triển đô thị chủ trì phản biện các dự án: Quy hoạch chung xây dựng vùng nam Nghệ An - Bắc Hà Tĩnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2082/QĐ-TTg ngày 21/11/2011; Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng thành phố Vinh đến năm 2030, tầm nhìn 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 52/QĐ-TTg ngày 14/01/2015. Hội Khoa học thủy lợi chủ trì nhiệm vụ phản biện dự án “Hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An” tại xã Châu Bình, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An qua đó bảo vệ được 138ha đất ở và đất trồng lúa, giữ được 585/773 hộ không phải di dời, bảo vệ được 3,3/4km đường quốc lộ 48 và toàn bộ kiến trúc hạ tầng của xã Châu Bình, tiết kiệm được gần 200 tỷ đồng. Hội Tin học phản biện Đề án “Xây dựng mô hình đảm bảo an ninh trật tự mạng cho các cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh Nghệ An”; Hội Khoa học Lịch sử góp ý công trình: Tiêu chí xây dựng công trình: “Nghệ An - những con người tiêu biểu” do Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chủ trì… Trong 14 người của Hội đồng tư vấn kinh tế của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh có 5 chuyên gia thuộc hệ thống Liên hiệp Hội, các chuyên gia là lực lượng khoa học kỹ thuật nòng cốt của Hội đồng, các vị đã hoàn thành tốt vai trò và nhiệm vụ của mình trong Hội đồng.

Trao giải cuộc thi các Công trình sáng tạo Khoa học và công nghệ trên địa bàn tỉnh Nghệ An năm 2017

Từ những kết quả trên, để hoạt động TVPBGĐXH của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Nghệ An có hiệu quả thời gian tới, Liên hiệp hội cần tăng cường tổ chức, triển khai một số vấn đề chủ yếu sau:

1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy định hiện hành của Nhà nước về hoạt động TVPBGĐXH của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật,  làm cho các cấp, các ngành, tổ chức, cá nhân có liên quan thống nhất cao về mục đích, hiệu quả, sự cần thiết cần có TVPBGĐXH đối với các chương trình, dự án trọng tâm, trọng điểm trước khi trình cấp có thẩm quyền quyết định;     

2. Rà soát, xây dựng, dự thảo trình Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quy định mới về hoạt động TVPB&GĐXH theo Quyết định số 14/2014/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ,  Quy định cụ thể hóa Thông tư số 11/2015/TT-BTC, ngày 29 tháng 01 năm 2015 của Bộ Tài chính hướng dẫn cơ chế tài chính cho hoạt động TVPBGĐXH của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phù hợp với điều kiện đặc thù của tỉnh trong tình hình mới.

3. Tập hợp, xây dựng hệ thống mạng lưới chuyên gia TVPBGĐXH Liên hiệp hội đảm bảo đủ năng lực để thực hiện tốt nhiệm vụ, đặc biệt là các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, uy tín về khoa học và có nhiều kinh nghiệm trong quản lý kinh tế - xã hội trong và ngoài tỉnh.

4. Xây dựng quy chế thông tin, phối hợp giữa các sở, ngành liên quan với Liên hiệp hội về công tác TVPBGĐXH; giữa cơ quan chủ đầu tư với Liên hiệp hội trước, trong và sau khi tổ chức TVPBGĐXH đền án, dự án.

5. Kiện toàn Ban TVPBGĐXH của Liên hiệp hội; có kế hoạch đào tạo chuyên sâu cán bộ làm công tác TVPBGĐXH; Tăng cường kỹ năng tư vấn, phản biện và giám định xã hội và vận động chính sách cho đội ngũ chuyên gia thông qua các buổi tập huấn, hội thảo chuyên đề, các cuộc hội thảo khoa học, diễn đàn trí thức,...

6. Nâng cao tính chủ động, chuyên nghiệp, hiệu quả của hoạt động TVPBGĐXH: Xây dựng, ban hành quy trình (tác nghiệp) về tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp hội, các biểu mẫu phản biện, mẫu báo cáo; Xây dựng kỷ yếu về tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp hội (định kỳ); Từng bước xây dựng cơ sở thông tin phục vụ cho TVPBGĐXH (các văn bản quy phạm pháp luật, các dự án quy hoạch phát triển, các tài liệu tham khảo chuyên ngành liên quan đến hoạt động TVPBGĐXH); Xây dựng kế hoạch, chủ động lựa chọn các hoạt động TVPBGĐXH cụ thể hàng quý, hàng năm của Liên hiệp hội.

Trần Quang Minh