Tham dự lễ kỷ niệm có các đồng chí: Nguyễn Xuân Phúc - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Trương Tấn Sang – Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước; Nguyễn Sinh Hùng – Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Quốc hội; Phan Đình Trạc - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương. Các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Nguyễn Văn Hùng - Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Hồ Đức Phớc – Bộ trưởng Bộ Tài chính; Nguyễn Đắc Vinh – Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội; Phạm Thị Thanh Trà – Bộ trưởng Bộ Nội vụ; Lê Khánh Hải - Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước; Lê Quốc Minh – Tổng Biên tập Báo Nhân dân. Các đồng chí nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước cùng các đồng chí lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, lãnh đạo tỉnh bạn.

Cùng tham dự buổi lễ có Ngài Christian Manhar - Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam; Ngài Chăn-thạ-phon Khăm-mạ-ni-chăn - Phó đại sứ nước CHDCND Lào tại Việt Nam; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước.

Về phía tỉnh Nghệ An có các đồng chí: Thái Thanh Quý - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Đức Trung – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Hoàng Nghĩa Hiếu – Phó Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo các sở, ban, ngành.

Theo các tư liệu đã được công bố, Nữ sỹ Hồ Xuân Hương sinh năm 1772, mất năm 1822. Bà là con gái cụ đồ Hồ Phi Diễn, người làng Quỳnh Đôi, nay là xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Mang trong mình dòng máu xứ Nghệ, nhưng Hồ Xuân Hương lớn lên ở đất Thăng Long nên trong con người Bà có sự hội tụ nét tinh hoa của hai vùng văn hóa lớn là xứ Nghệ và Kinh Bắc. Chất khảng khái, cương trực của xứ Nghệ hòa thiệp với chất mềm mại, tinh tế của Kinh Bắc, để rồi kết lại, tỏa sáng một Nữ sỹ Hồ Xuân Hương đầy cá tính, sâu sắc và nhân văn.

Thơ Hồ Xuân Hương, đặc biệt là thơ Nôm truyền tụng của bà, không chỉ cất lên tiếng nói về một số phận riêng nhiều đau khổ mà cao hơn là tư tưởng nhân văn mang tính nhân loại sâu sắc với hạt nhân là đấu tranh đòi quyền sống, quyền bình đẳng cho con người; đề cao khát vọng về một cuộc sống tự do, hạnh phúc, vượt ra ngoài mọi khuôn khổ cứng nhắc và hà khắc của xã hội cũ, nhất là đối với người phụ nữ.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Thái Thanh Quý - Bí thư Tỉnh ủy,  Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh khẳng định: Năm 2022, cùng với dấu mốc tròn 35 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh được UNESCO vinh danh Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất, tỉnh Nghệ An hết sức tự hào có thêm một người con của quê hương là Nữ sỹ Hồ Xuân Hương được UNESCO ban hành Nghị quyết vinh danh và cùng tham gia kỷ niệm.

Năm 2022, sau 200 năm Hồ Xuân Hương đi xa, Nghệ An - quê hương Nữ sỹ đã có nhiều thay đổi lớn lao. Thực hiện công cuộc đổi mới, được sự quan tâm của Trung ương, Đảng bộ và Nhân dân Nghệ An đã tận dụng cơ hội, tạo ra những thay đổi mạnh mẽ, làm ngời sáng diện mạo quê hương.

Bí thư Tỉnh ủy khẳng định: Lễ vinh danh và kỷ niệm hôm nay là dịp để chúng ta tôn vinh, tự hào và trân quý hơn những di sản mà danh nhân văn hóa Hồ Xuân Hương để lại cho hậu thế, qua đó thấm thía hơn cội nguồn sức mạnh của văn hóa, văn hóa là hồn cốt của dân tộc; chúng ta ý thức, trách nhiệm cao hơn trong nhiệm vụ gìn giữ, phát huy những giá trị di sản, tư tưởng của Nữ sỹ Hồ Xuân Hương trong việc xây dựng con người văn hóa, gia đình văn hóa Nghệ An đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển; đóng góp thiết thực, cụ thể vào nhiệm vụ chấn hưng, phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ 13 của Đảng.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc - Chủ tịch nước nhấn mạnh: Hồ Xuân Hương là một hiện tượng văn hóa đặc biệt. Nhận ra một Hồ Xuân Hương như vậy, thực ra là đã có cả một quá trình tìm hiểu, nghiên cứu nghiêm túc, công phu, không chỉ ở phạm vi trong nước mà còn cả ở phạm vi khu vực và quốc tế. Với UNESCO, cứ liệu tham khảo có vai trò quan trọng hàng đầu là giá trị văn hóa do một nhân vật nào đó tạo ra phải có ý nghĩa nhân loại và được thừa nhận rộng rãi trên phạm vi quốc tế. Từ góc nhìn này, người ta nhận thấy Hồ Xuân Hương là “một người phụ nữ, gây kinh ngạc với tính cách tự do và vượt ra ngoài chính thống”. Tất cả đã làm nên sức sống mạnh mẽ, tạo thành dòng chảy liên tục, được lưu truyền và lan tỏa sâu rộng trong tâm thức người đọc cả trong nước và ngoài nước suốt mấy trăm năm qua và chắc chắn sẽ còn tiếp diễn bền lâu trong tương lai. Hồ Xuân Hương xứng đáng trở thành danh nhân văn hóa, một tác giả lớn của Việt Nam và thế giới.

Uống nước nhớ nguồn, trọng hiền tài luôn là truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Với Nữ sĩ Hồ Xuân Hương, chúng ta đã thực hiện nhiều công việc đầy ý nghĩa như sưu tầm, nghiên cứu các tác phẩm, thân thế, sự nghiệp của bà, phiên dịch các tác phẩm của bà ra tiếng nước ngoài để giới thiệu, quảng bá với bạn bè thế giới, dựng tượng, bia kỷ niệm tại làng Quỳnh quê hương bà, tổ chức trao giải thưởng Hồ Xuân Hương về văn học nghệ thuật, xây dựng hồ sơ quốc gia trình UNESCO vinh danh, cùng kỷ niệm 250 năm Ngày sinh, 200 năm Ngày mất của bà, tổ chức hội thảo khoa học quốc tế “Nữ sĩ Hồ Xuân Hương - Danh nhân văn hóa, thi hào và giá trị di sản”…

Chủ tịch nước đề nghị các Bộ, ban, ngành Trung ương, Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Nghệ An, các nhà nghiên cứu, nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ hơn tầm cao tư tưởng, giá trị nghệ thuật các trước tác của Hồ Xuân Hương, nghiên cứu sâu hơn nữa thân thế và sự nghiệp của bà, tiếp tục giới thiệu, quảng bá các tác phẩm của bà chúa thơ Nôm đến rộng rãi công chúng trong và ngoài nước, phát huy giá trị văn hóa Hồ Xuân Hương trong giai đoạn mới, chú trọng ứng dụng thành tựu của công nghệ thông tin vào nghiên cứu, giảng dạy, quảng bá tác phẩm, sáng tác văn hóa nghệ thuật và thực hiện số hóa di sản liên quan đến con người và sự nghiệp Hồ Xuân Hương...

Chương trình nghệ thuật “Ví đây đổi phận làm trai được” khắc họa về Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương - một Danh nhân văn hóa mang tầm vóc nhân loại, nhà thơ mang tầm vóc một Thi hào. Hồn thơ Hồ Xuân Hương là tiếng lòng của người phụ nữ chất chứa nhiều nỗi niềm và khát khao sống mạnh mẽ, là tiếng nói đấu tranh đòi quyền sống cho con người, đặc biệt là nữ quyền và quyền bình đẳng. Hồn thơ ấy đã vượt không gian, thời gian, để sống mãi cùng hậu thế và đi vào văn học nghệ thuật.