Trong hành trình tìm đường cứu nước, sau những năm tháng bôn ba hoạt động ở nước ngoài, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã tìm đến với Chủ nghĩa Mác – Lênin. Bản Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa đến với Nguyễn Ái Quốc như một ánh sáng kỳ diệu nâng cao về chất tất cả những hiểu biết và tình cảm cách mạng mà Người hằng nung nấu, để từ đó Người ra sức truyền bá con đường cứu nước vào Việt Nam. Công tác tuyên truyền được Người và các chiến sĩ cách mạng tiền bối trực tiếp tiến hành thông qua các hình thức in ấn, xuất bản, phát hành tài liệu sách, báo, truyền đơn, tổ chức lớp huấn luyện cán bộ. Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 3/2/1930 gắn liền với tên tuổi Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. Là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh cũng là người đầu tiên truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, đặt nền móng cho công tác tư tưởng của Đảng.

Sau khi ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập Ban Cổ động và Tuyên truyền để tuyên truyền, giác ngộ đảng viên và nhân dân về chủ nghĩa Mác - Lênin và đường lối cách mạng của Đảng. Ngày 1/8/1930, Ban Cổ động và Tuyên truyền của Đảng đã xuất bản tài liệu “Ngày Quốc tế đỏ 1/8” lên án chiến tranh đế quốc, kêu gọi giai cấp công nhân và các tầng lớp nhân dân vùng lên chống đế quốc xâm lược, chống áp bức bóc lột, phản đối chiến tranh phi nghĩa, bảo vệ hòa bình, bảo vệ Liên bang Xô viết, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc, kêu gọi binh lính đoàn kết với nhân dân, hưởng ứng cuộc đấu tranh chống chiến tranh đế quốc. Tài liệu này cùng với nhiều hoạt động tuyên truyền vận động cách mạng khác góp phần thổi bùng lên phong trào cách mạng kể từ ngày 1/8/1930 và đến tháng 10/1930, trong cả nước đã nỗ ra hàng trăm cuộc biểu tình.

Ngày 1/8 trở thành một mốc son trong lịch sử đấu tranh cách mạng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, gắn liền với sự ra đời của tài liệu quý, đánh dấu một hoạt động rất có ý nghĩa trong công tác tuyên giáo của Đảng. Với ý nghĩa đặc biệt này, năm 2000, Bộ Chính trị khóa VIII quyết định lấy ngày 1/8 hằng năm làm Ngày truyền thống công tác tư tưởng - văn hóa của Đảng. Năm 2007, sau khi Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương và ban Khoa giáo hợp nhất thành Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa X quyết định lấy ngày 1/8 hằng năm làm Ngày truyền thống công tác Tuyên giáo của Đảng.

Công tác tuyên giáo đã góp phần to lớn vào việc xây dựng đường lối chính trị đúng đắn của Đảng, truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với cán bộ, đảng viên và nhân dân; biến đường lối, chủ trương, chính sách đó thành hành động tự giác của quần chúng, thành cao trào cách mạng, đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

15 năm đấu tranh giành chính quyền (1930- 1945), trong bối cảnh kẻ thù đàn áp, khủng bố tàn khốc, điều kiện hoạt động hết sức nguy hiểm, đội ngũ những chiến sĩ làm công tác tư tưởng của Đảng đã nêu cao phẩm chất và khí tiết của người cộng sản, sẵn sàng hy sinh, bám sát phong trào cách mạng, thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, tổ chức quần chúng đấu tranh chống thực dân đế quốc. Trong cao trào cách mạng Xô viết Nghệ Tĩnh, thời kỳ Mặt trận dân chủ giải phóng dân tộc dẫn tới thắng lợi vĩ đại của cuộc Cách mạng Tháng Tám, đường lối của Đảng là giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, dân tộc trên hết, Tổ quốc trên hết, đại đoàn kết toàn dân đấu tranh giành độc lập, giành chính quyền, công tác tuyên giáo đã tập trung tuyên truyền, giáo dục cán bộ, đảng viên và nhân dân phát huy truyền thống yêu nước và truyền thống đoàn kết, anh hùng bất khuất của dân tộc, ý chí tự lực, tự cường, quyết đem sức ta mà giải phóng cho ta”, cổ vũ Nhân dân vùng lên tự giải phóng mình khỏi ách nô lệ của đế quốc và tay sai, lập nên Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á.

Không lâu sau đó, thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta một lần nữa. Trong tình thế thù trong, giặc ngoài, đất nước “ngàn cân treo sợi tóc”, trong điều kiện Đảng cầm quyền, lãnh đạo vừa kháng chiến vừa kiến quốc, bộ máy và cán bộ làm công tác tuyên giáo của Đảng không ngừng lớn mạnh từ cấp Trung ương đến địa phương, các khu ủy, liên khu ủy, xứ ủy và Trung ương Cục miền Nam. Công tác tuyên giáo dã tập trung giáo dục ý chí kiên cường, bất khuất, phát huy cao độ lòng yêu nước của dân tộc “Nhất định không chịu mất nước”, “Nhất định không chịu làm nô lệ”, quyết tâm bảo vệ thành quả cách mạng, giữ vững lời thề “Quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập”, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, tin tưởng vào chính quyền cách mạng và Mặt trận Việt Minh; đồng thời cổ vũ nhân dân thực hiện ba nhiệm vụ lớn: diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm. Sau hơn 3.000 ngày tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ (23/9/1945- 21/7/1954), Nhân dân ta làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu”.

Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, công tác tuyên giáo với trọng tâm là tuyên truyền, giáo dục đường lối cách mạng của Đảng ở 2 miền. Lực lượng cán bộ các binh chủng công tác tuyên giáo ngày càng tăng. Hòa nhịp với các phong trào “Thanh niên ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”, “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” ở miền Bắc, các phong trào “tìm Mỹ mà đánh, tìm Ngụy mà diệt”, “một tấc không đi, một ly không rời” ở miền Nam... Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương Cục miền Nam và đội ngũ cán bộ tuyên giáo các cấp trong cả nước đã vượt mọi gian khổ, hy sinh, khắc phục mọi khó khăn trong điều kiện chiến đấu quyết liệt với quân thù, triển khai với tinh thần cao nhất cho các hoạt động tuyên truyền, thông tin, báo chí, xuất bản, huấn luyện, văn hóa, văn nghệ. Công tác tư tưởng được tiến hành đến từng nhà, từng người. Mỗi đảng viên, mỗi cán bộ là một người tuyên truyền đắc lực và gương mẫu thực hiện chính sách, thực hiện khẩu hiệu “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”. Hàng ngàn cán bộ các binh chủng công tác tuyên giáo (báo chí, tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị, văn hóa, văn nghệ...) tiếp tục được bổ sung, tăng cường cho miền Nam. Cả nước với ý chí: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do!”, đồng sức, đồng lòng “đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào” đã mang lại chiến thắng vang dội trong Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giang sơn thu về một mối.

Sau khi đất nước thống nhất, Đảng lãnh đạo nhân dân cả nước xây dựng chủ nghĩa xã hội, khắc phục những hậu quả nặng nề do chiến tranh để lại, tiến hành chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây - Nam và biên giới phía Bắc, thực hiện nghĩa vụ quốc tế với Campuchia, khắc phục khủng hoảng kinh tế - xã hội và tiến hành công cuộc đổi mới từ năm 1986 đến nay. Công tác tuyên giáo đã luôn luôn đi đầu tuyên truyền, giáo dục đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nâng cao trình độ, tư tưởng lý luận, bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên và niềm tin của nhân dân; vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, mở rộng và tăng cường đấu tranh chống lại mọi luận điệu phủ nhận và xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vững lý tưởng, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Hiện nay, trước yêu cầu nhiệm vụ của thời kỳ bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, công tác tư tưởng tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, góp phần tạo sự thống nhất trong Đảng và đồng thuận xã hội; Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh gắn với thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên đạt kết quả tốt. Tăng cường mạnh mẽ, hiệu quả với quyết tâm chính trị rất cao công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực với phương châm “không ngừng, không nghỉ, không có vùng cấm, không có ngoại lệ”; công tác kiểm tra, giám sát được chú trọng, tăng cường tính chủ động “đi trước mở đường”, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên vi phạm pháp luật, góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng.

Năm 2025 đánh dấu một bước chuyển quan trọng khi ngành Tuyên giáo và ngành Dân vận chính thức được sáp nhập theo chủ trương của Đảng về đổi mới tổ chức bộ máy, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đây không chỉ là sự thay đổi về mặt tổ chức, mà còn thể hiện tư duy chiến lược, tầm nhìn dài hạn trong việc nâng cao hiệu quả công tác xây dựng Đảng trên cả hai mặt trận tư tưởng - lý luận và vận động quần chúng.

Sự hợp nhất giữa công tác tuyên giáo và dân vận mở ra một thời kỳ mới - thời kỳ “kết nối tư tưởng với hành động, gắn lý luận với thực tiễn, gắn tuyên truyền với vận động, gắn Đảng với Nhân dân”. Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới với nhiều thời cơ, thách thức đan xen: thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sắp xếp đơn vị hành chính, sáp nhập tỉnh, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện…, đòi hỏi công tác uyên giáo - dân vận phải chuyển mình mạnh mẽ, chủ động hơn, linh hoạt hơn, sáng tạo hơn.

Công tác Tuyên giáo và Dân vận trong thời kỳ mới tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, sâu sát thực tiễn; bám sát các vấn đề nóng, vấn đề mới, kịp thời dự báo, định hướng dư luận, xử lý thông tin sai lệch, tăng cường “sức đề kháng” trước các âm mưu “diễn biến hòa bình”, xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch. Đồng thời, không ngừng nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khơi dậy khát vọng cống hiến, tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường và niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, sự phát triển tất yếu của đất nước.

Bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, cán bộ làm công tác tuyên giáo và dân vận trên địa bàn Nghệ An tích cực đổi mới về nội dung và hình thức trong công tác tuyên truyền, tham mưu cấp ủy giải quyết những vấn đề dư luận quan tâm; triển khai các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng- an ninh, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Đặc biệt, trong 6 tháng đầu năm 2025, mặc dù tình hình thế giới, khu vực và trong nước có nhiều biến động khó lường, song công tác tuyên giáo trên địa bàn tỉnh Nghệ An tiếp tục được triển khai chủ động, đồng bộ, bám sát nhiệm vụ chính trị và đạt nhiều kết quả quan trọng. Ngành Tuyên giáo và Dân vận các cấp đã thực hiện tốt vai trò tham mưu giúp cấp ủy trong công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức; góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường đồng thuận xã hội, giữ vững ổn định chính trị, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế  - xã hội của tỉnh. Toàn ngành đã phát huy tốt vai trò định hướng tư tưởng, lan tỏa thông tin tích cực, góp phần xây dựng môi trường chính trị - xã hội ổn định, đoàn kết, tin tưởng.

Hoạt động của ngành Tuyên giáo 95 năm qua gắn liền với thắng lợi vẻ vang của sự nghiệp cách mạng ở mọi thời kỳ do Đảng lãnh đạo. Từ thực tiễn sinh động và phong phú 95 năm qua, chúng ta có thể nêu lên một số bài học kinh nghiệm như sau:

Một là, nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội - ngọn cờ vinh quang mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao lại cho thế hệ hôm nay và các thế hệ mai sau. Độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết để thực hiện chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội là cơ sở bảo đảm vững chắc cho độc lập dân tộc. Xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa là hai nhiệm vụ chiến lược có quan hệ chặt chẽ với nhau.

Hai là, sự nghiệp cách mạng là của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Chính Nhân dân là người làm nên những thắng lợi lịch sử. Toàn bộ hoạt động của Đảng phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân. Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó mật thiết với Nhân dân. Quan liêu, tham nhũng, xa rời Nhân dân sẽ dẫn đến những tổn thất khôn lường đối với vận mệnh của đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa và của Đảng.

Ba là, không ngừng củng cố, tăng cường đoàn kết: Đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết toàn dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế. Đó là truyền thống quý báu và là nguồn sức mạnh to lớn của cách mạng nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổng kết: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành công, thành công, đại thành công.

Bốn là, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế. Trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng cần kiên định ý chí độc lập, tự chủ, nêu cao tinh thần hợp tác quốc tế, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ ngoại lực, kết hợp yếu tố truyền thống với yếu tố hiện đại.

Năm là, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng không có lợi ích nào khác ngoài việc phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Đảng phải nắm vững, vận dụng sáng tạo, góp phần phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, không ngừng làm giàu trí tuệ, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực tổ chức để đủ sức giải quyết các vấn đề do thực tiễn cách mạng đặt ra. Mọi đường lối, chủ trương của Đảng phải xuất phát từ thực tế, tôn trọng quy luật khách quan. Phải phòng và chống những nguy cơ lớn: sai lầm về đường lối, bệnh quan liêu và sự thoái hoá, biến chất của cán bộ, đảng viên.

Nhìn lại chặng đường vẻ vang 95 năm qua, dù ở bất cứ giai đoạn nào, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, ngành Tuyên giáo luôn nỗ lực phấn đấu, ngày càng trưởng thành phát triển cả về số lượng và chất lượng, phát huy truyền thống vẻ vang, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc do Đảng ta lãnh đạo, xứng đáng với sự tin cậy của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Trong chặng đường phía trước, ngành Tuyên giáo - Dân vận tiếp tục là lực lượng "thắp lửa, giữ lửa" trên mặt trận tư tưởng - văn hóa; vừa kiên định lý tưởng, vừa năng động trong phương pháp; vừa vững vàng về bản lĩnh, vừa nhạy bén với thời cuộc. Mỗi cán bộ tuyên giáo, dân vận hôm nay cần ý thức rõ hơn về trách nhiệm, không ngừng rèn luyện phẩm chất chính trị, bản lĩnh nghề nghiệp, kỹ năng truyền thông, năng lực nắm bắt và dẫn dắt dư luận xã hội; xứng đáng là người “truyền lửa” cho Đảng, cho Nhân dân.

Nguyễn Hồng Vui, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy