Tuy nhiên, còn có một số địa phương, cơ sở trong quá trình thực hiện còn để xảy ra vi phạm gây bức xúc, khiếu nại trong nhân dân, ảnh hưởng tới tiến độ thực hiện dự án, đến an ninh trật tự, cuộc sống, tâm tư nguyện vọng, lòng tin của nhân dân.

Để khắc phục các hạn chế, khuyết điểm nêu trên, trong thời gian tới đề nghị các địa phương, đơn vị cần thực hiện quy trình về công tác dân vận chính quyền trong quy hoạch, xây dựng và thực hiện các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, công tác đền bù, giải phóng mặt bằng thu hồi đất, tái định cư trên địa bàn tỉnh Nghệ An, gồm các bước sau:

Bước 1: Công tác dân vận trong giai đoạn chuẩn bị quy hoạch, xây dựng dự án, triển khai dự án đầu tư phát triển kinh tế, xã hội.

- Ngay từ khi dự thảo quy hoạch, dự án, phương án thu hồi đất, giá cả đền bù và phương án tổ chức thực hiện dự án, các cấp chính quyền phải tổ chức họp dân, lắng nghe, nghiên cứu, tiếp thu ý kiến tham gia của nhân dân, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội liên quan đến dự án để bổ sung, hoàn thiện dự án.

- Sau khi có quyết định chính thức phê duyệt dự án, trước khi tổ chức thực hiện, chính quyền các cấp phải công khai với người dân về nội dung liên quan của dự án bằng nhiều hình thức sinh hoạt như: mời họp dân, trực tiếp phổ biến, công khai trên phương tiện thông tin của địa phương, cung cấp tài liệu có liên quan, phát phiếu lấy ý kiến, niêm yết văn bản ...

- Cấp uỷ, chính quyền tổ chức tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của địa phương về thu hồi đất khi thực hiện dự án để nhân dân hiểu đúng, đủ về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của dự án, quyền lợi của mình khi dự án được thực hiện, vận động nhân dân thực hiện dự án.

Bước 2: Công tác dân vận trong giai đoạn thực hiện dự án

- Khi chính quyền thành lập Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của dự án nên có cơ cấu các thành phần đại diện của các tổ chức trong hệ thống chính trị (nhất là Dân vận, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể), phân công rõ trách nhiệm cho các thành viên trong Hội đồng.

- Tổ chức khảo sát, lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, tổ chức lấy ý kiến người bị thu hồi đất tham gia, tổng hợp tiếp thu để xây dựng phương án cụ thể bao gồm cả phương án kiểm đếm, thanh toán và phương án tuyên truyền, vận động đến từng hộ dân có liên quan.

- Xây dựng phương án đền bù cụ thể cho từng hộ, chuẩn bị các điều kiện, tài chính, kinh phí để thực hiện, phân công rõ trách nhiệm cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm tuyên truyền vận động, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng, nghiên cứu tiếp thu, giải quyết ý kiến thắc mắc kiến nghị đến từng hộ dân có liên quan.

- Tập huấn, bồi dưỡng cán bộ công chức (nhất là những người được phân công đi làm trực tiếp kiểm đếm, chi trả đền bù) nắm vững nghiệp vụ, nêu cao quan điểm quần chúng, tôn trọng dân, làm việc cụ thể, giải thích tuyên truyền cho từng hộ dân. Chống hiện tượng lợi dụng bớt xén, quan liêu, hách dịch cửa quyền, mất dân chủ với Nhân dân; đồng thời cũng chống hiện tượng thiếu trung thực về kê khai nhà cửa, tài sản, đất đai, lợi dụng chính sách đền bù giải tỏa của Nhà nước. Quán triệt, phổ biến và tập huấn nghiệp vụ kỹ năng tuyên truyền vận động quần chúng cho tất cả cán bộ của các tổ chức trong hệ thống chính trị được phân công tham gia thực hiện dự án.

- Phải công bố rõ chủ trương thu hồi đất cho người đang sử dụng đất biết lý do thu hồi đất; công khai phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho người có đất bị thu hồi về mức bồi thường, hỗ trợ, bố trí tái định cư, thời gian bàn giao đất, phương án, phương pháp thực hiện chi trả tiền bồi thường; tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư.

Bước 3: Tổ chức, lắng nghe tiếp thu ý kiến, (đối thoại, giải quyết khiếu tố) của nhân dân trong quá trình thực hiện dự án.

- Trong quá trình triển khai thực hiện dự án, thực hiện công tác đền bù thu hồi đất, tái định cư, các cơ quan chức năng phải thường xuyên theo dõi, lắng nghe tâm tư nguyện vọng chính đáng và ý kiến tham gia góp ý, thắc mắc, khiếu tố của nhân dân để kịp thời tiếp thu những ý kiến đúng đắn, tiếp tục chỉnh sửa bổ sung về cơ chế, chính sách, giá cả đền bù, hỗ trợ, phương pháp tổ chức thực hiện; giải thích rõ những ý kiến, kiến nghị của nhân dân.

- Khi có khiếu kiện đông người, phức tạp, xẩy ra “điểm nóng”, cấp ủy,
chính quyền có trách nhiệm nghe, đối thoại trực tiếp với nhân dân, nắm tình hình, bàn giải pháp và có thể lập tổ công tác, phân công nhiệm vụ cho các tổ chức, cơ quan có trách nhiệm tuyên truyền vận động, giải quyết kịp thời những yêu cầu, kiến nghị chính đáng của nhân dân. Công tác giải quyết điểm nóng, giải quyết những khiếu tố gay gắt của nhân dân phải lấy tuyên truyền vận động là chính, hạn chế đến mức thấp nhất các biện pháp cưỡng chế, bắt người. Phải phát huy tốt vai trò của cả hệ thống chính trị, vai trò của những người tích cực, có uy tín trong nhân dân; phải tổ chức lực lượng kiên trì vận động đến từng người dân và thực sự cầu thị tiếp thu ý kiến của nhân dân; nghiêm túc kiểm điểm rút kinh nghiệm nhận rõ, kịp thời sửa chữa, xin lỗi dân về những khuyết điểm, hạn chế của mình. Đồng thời phải kiên quyết, khôn khéo phát động nhân dân đấu tranh với những người cực đoan lợi dụng dân chủ để tập họp quần chúng khiếu tố sai trái gây mất ổn định về an ninh chính trị. Chỉ tiến hành cưỡng chế khi thật cần thiết, song phải được cân nhắc kỹ, phải được đại đa số nhân dân đồng tình ủng hộ, không để tình hình phức tạp thêm.

- Sau khi thực hiện xong dự án, ban dân vận, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức đoàn thể phải tiếp tục nắm tâm tư nguyện vọng, đời sống ăn ở, sinh hoạt, việc làm, thu nhập của nhân dân, nhất là những dự án tái định cư để tiếp tục tuyên truyền, vận động và tham mưu giải quyết, hỗ trợ kịp thời những khó khăn, bức xúc, sớm ổn định cuộc sống của nhân dân./.

                                                          Nguyễn Mạnh Khôi 

                                          Phó trưởng ban TT ban Dân vận Tỉnh ủy