Tương Dương là một huyện nghèo 30a, do đó việc thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới còn gặp rất nhiều khó khăn do điểm xuất phát còn thấp, địa hình đồi núi dốc, bị chia cắt bởi nhiều sông suối; kết cấu hạ tầng còn thiếu và chưa đồng bộ; khí hậu khắc nghiệt, thiên tai, lũ ống lũ quét, lốc xoáy, mưa đá thường xuyên xẩy ra; dịch bệnh ở cây trồng, vật nuôi, tệ nạn ma túy diễn biến phức tạp; trên địa bàn huyện chưa có mô hình liên kết sản xuất mang tính bền vững; đời sống người dân còn gặp nhiều khó khăn, người dân còn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại, thu nhập bình quân đầu người còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao... do vậy xác định Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) là nhiệm vụ khó khăn, đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các địa phương, đặc biệt là sự vào cuộc của toàn dân, phát huy được vai trò chủ thể của Nhân dân, xây dựng NTM là công việc của mọi người dân.

Mặc dù còn nhiều khó khăn là vậy, nhưng với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Lãnh đạo huyện Tương Dương đã thống nhất quyết tâm chính trị, triển khai nhiều giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục, tháo gỡ tại các xã, làng, bản, ngay từ việc xây dựng đề án quy hoạch nông thôn mới, quy hoạch sử dụng đất đai, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xây dựng kết cấu hạ tầng, phương án hỗ trợ sản xuất, xây dựng nếp sống văn hóa, vệ sinh môi trường, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, các chính sách về an sinh xã hội, huy động đóng góp… đều được công khai để nhân dân biết, được bàn, được quyết định, được giám sát. Nhiều nội dung lấy ý kiến của nhân dân nhiều lần, trao đổi kỹ để nhân dân hiểu, nhân dân được giám sát thông qua Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng; việc huy động người dân đóng góp xây dựng NTM được thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch và không có tình trạng huy động quá sức dân, nên được nhân dân đồng thuận và tích cực hưởng ứng.

Công tác tuyên truyền, vận động được xác định là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, quyết định đến tiến độ xây dựng NTM, nên UBND huyện đã chủ động ban hành và tổ chức triển khai kế hoạch tuyên truyền xây dựng nông thôn mới. Các cấp, các nghành đã triển khai thực hiện các hoạt động tuyên truyền, vân động xây dựng NTM bằng nhiều hình thức phong phú, phù hợp với từng nhóm đối tượng. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã tích cực tuyên truyền, vận động các thành viên, hội viên tham gia thực hiện xây dựng NTM thông qua việc lồng ghép với các phong trào do các tổ chức hội phát động thi đua "Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới"; cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới - đô thị văn minh", "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư".

Nhờ đó, nhận thức của cán bộ và người dân về xây dựng NTM đã chuyển biến rõ rệt, người dân ngày càng tích cực, chủ động tham gia xây dựng NTM bằng nhiều cách làm sáng tạo, do đó xây dựng NTM đã thực sự trở thành phong trào rộng khắp trong toàn huyện. Kết quả thực hiện bộ tiêu chí đến nay, tổng số tiêu chí toàn huyện đã hoàn thành 164 tiêu chí/16 xã (Bình quân mỗi xã đạt 10,25 tiêu chí), bình quân tăng 4,95 tiêu chí so với năm 2015. Kết quả huy động nguồn lực xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 với tổng số tiền 922.293.000.000 đồng. Trong đó: nguồn Ngân sách Trung ương đầu tư trực tiếp chương trình  208.679.000.000 đồng; nguồn Ngân sách tỉnh (hỗ trợ bằng xi măng) 11.500.000.000 đồng; nguồn vốn huy động trong nhân dân 64.172.000.000 đồng; nguồn lồng ghép từ các chương trình, dự án trên địa bàn: 625.442.000.000 đồng; nguồn vốn xã hội hóa 12.500.000.000 đồng.

  Nhân dân là người làm và cũng là người trực tiếp hưởng lợi và quan trọng nhất là người quyết định. Có những tiêu chí, nếu không có sự chung tay góp sức của người dân thì các xã không thể về đích NTM đúng tiến độ, cụ thể: Nhân dân đã tự nguyện viết đơn xin thoát khỏi hộ nghèo; Nhân dân làm mới ngôi nhà để xóa nhà dột nát; Nhân dân triển khai các mô hình để nâng cao thu nhập, Nhân dân tự nguyện đóng góp được trên 68.364 ngày công; đào đắp được trên 88.792 m³ đất đá; mở được 74,9 km đường đất; số cát sỏi nhân dân đóng góp là 30.534m³. Nhân dân tự nguyện hiến đất, cây để làm đường, xây dựng thiết chế văn hóa. Để chỉnh trang môi trường, tạo cảnh quan, Nhân dân đã tự nguyện trồng hàng nghìn cây xanh, vận động khéo Nhân dân xây dựng các con đường hoa đại đoàn kết; thành lập các tổ để thu gom rác thải, thành lập các mô hình Hợp tác xã vận hành hệ thống nước sinh hoạt tại các thôn bản. Để đạt được tiêu chí về thu nhập, các xã đã vận động người dân phát triển sản xuất, thành lập các Hợp tác xã sản xuất, tăng cường xuất khẩu lao động, tìm kiếm việc làm. Bên cạnh đó, các khối, bản đã thành lập các Câu lạc bộ dân ca, dân vũ để bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc của quê hương. Từ phong trào xây dựng NTM, ý thức, trách nhiệm của người dân ngày càng được nâng lên, Nhân dân chủ động hơn trong phát triển kinh tế, phát triển sản xuất, tăng thu nhập, có trách nhiệm bảo vệ công trình công cộng, môi trường. Nhờ đó, đến nay Tương Dương đã có 05 xã về đích Nông thôn mới, trong năm 2020 đã có 2 bản về đích NTM, 13 bản đạt từ 11-13 tiêu chí theo lộ trình.

Đặc biệt, nhờ làm tốt việc công khai, minh bạch, dân chủ bàn bạc, tôn trọng, cầu thị, nên quá trình xây dựng nông thôn mới của huyện không phát sinh những khiếu kiện, những bức xúc của người dân trong đóng góp xây dựng nông thôn mới. Huyện Tương Dương được tỉnh đánh giá là điểm sáng trong phong trào xây dựng nông thôn mới ở vùng miền núi và là huyện 30a đầu tiên của cả nước xây dựng thành công 5 xã về đích nông thôn mới, trong đó có 1 xã biên giới.

Từ thực tiễn trên, có thể khẳng định, việc thực hiện tốt công tác Dân vận, thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở để huy động sức dân là một trong những yêu cầu không thể thiếu trong quá trình triển khai thực hiện xây dựng NTM hiện nay, nhất là ở các xã miền núi, vùng cao. Trong thời gian tới, cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị tiếp tục quán triệt và triển khai đồng bộ, hiệu quả hơn nữa, đưa việc khơi dậy tiềm năng, sức mạnh của toàn dân, tạo động lực thúc đẩy các phong trào thi đua yêu nước, lao động sản xuất, nhằm xóa bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại, xây dựng ý chí khát vọng vươn lên của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, từ đó góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp, nhiệm kỳ 2020-2025./.

                                                                   Nguyễn Mạnh Khôi

                                                     Phó Trưởng ban TT Ban Dân vận Tỉnh ủy