Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức phổ biến, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, kết luận quan trọng của Trung ương về công tác cải cách tư pháp, trọng tâm là: Kết luận số 84-KL/TW, ngày 29/7/2020 của Bộ Chính trị về tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020; Chỉ thị số 04-CT/TW, ngày 02/6/2021 của Ban Bí thư về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế”; Chỉ thị số 14-CT/TW, ngày 01/7/2022 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Hội Luật gia trong tình hình mới”; Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 9/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương về “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới”; Quy định số 132-QĐ/TW, ngày 27/10/2023 của Bộ Chính trị về “Kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án”; Quy định số 183-QĐ/TW, ngày 18/9/2024 của Bộ Chính trị về “Bảo vệ cơ quan, tổ chức, người thi hành công vụ trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án”… Thông qua phổ biến, quán triệt đã góp phần nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp về công tác cải cách tư pháp.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành 18 văn bản, UBND tỉnh và các ngành liên quan ban hành 07 văn bản để cụ thể hóa, triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác cải cách tư pháp. Bên cạnh đó, hằng tháng, Thường trực Tỉnh ủy tổ chức Hội nghị giao ban khối nội chính để đánh giá kết quả lãnh đạo, chỉ đạo và đề ra các nhiệm vụ trọng tâm công tác nội chính, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, cải cách tư pháp tháng tới.

Thường trực Tỉnh ủy tổ chức Hội nghị giao ban khối nội chính hằng tháng.

Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp tỉnh đã tích cực, chủ động tham mưu Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả công tác cải cách tư pháp trên địa bàn tỉnh, góp phần giữ vững ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội. Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp tỉnh thường xuyên được kiện toàn, thực hiện nghiêm quy chế làm việc; hằng năm ban hành và triển khai có hiệu quả chương trình công tác.

 Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện 09 cuộc kiểm tra; Ban Chỉ đạo tỉnh về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thực hiện 06 cuộc kiểm tra, Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp tỉnh thực hiện 04 cuộc kiểm tra, Ban Nội chính Tỉnh ủy thực hiện 02 cuộc kiểm tra về nội dung có liên quan đến nhiệm vụ chuyên môn của các cơ quan tư pháp thuộc cấp tỉnh, cấp cơ sở; lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan tư pháp, bổ trợ tư pháp chủ động tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát tổ chức đảng và đảng viên trực thuộc. Thông qua công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, nhắc nhở các tổ chức đảng, đảng viên thực hiện chưa tốt trách nhiệm, xử lý nghiêm minh các tổ chức đảng, đảng viên có hành vi vi phạm.

Các cơ quan tư pháp trên địa bàn tỉnh chủ động phối hợp các cơ quan liên quan tham mưu Đoàn Đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh tổ chức tốt công tác lấy ý kiến góp ý của cán bộ, đảng viên và Nhân dân đối với nhiều dự án luật như: Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật Công chứng; Luật Giám định; Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù; Luật Cảnh sát cơ động; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự sửa đổi… Đặc biệt, thực hiện chủ trương của Đảng, Quốc hội về việc lấy ý kiến của Nhân dân đối với việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013, Ban Thường vụ Tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các cơ quan liên quan tổ chức 908 hội nghị với 7.348 lượt ý kiến góp ý vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 bằng nhiều hình thức đa dạng, phù hợp với từng loại đối tượng như: Lấy ý kiến bằng văn bản, tổ chức hội nghị, hội thảo, đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng và cổng thông tin điện tử…

Việc rà soát, sắp xếp tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp: Tòa án nhân dân, viện kiểm sát nhân dân, cơ quan điều tra, cơ quan thi hành án dân sự thực hiện theo hướng nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ nhằm nâng cao trình độ về mọi mặt cho đội ngũ cán bộ tư pháp, bổ trợ tư pháp, bảo đảm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Trong nhiệm kỳ 2021-2026, Ngành kiểm sát cử cử 274 công chức tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng; tổ chức 15 cuộc tập huấn với 35 chuyên đề, 04 cuộc tập huấn trực tuyến; tổ chức các cuộc thi viết và trình bày Cáo trạng, Bài phát biểu vụ án dân sự năm 2021; thi viết kháng nghị phúc thẩm bản án hình sự; dân sự, kinh doanh thương mại sơ thẩm năm 2023; cử Kiểm sát viên tham gia tập huấn trực tuyến đặc xá tại Công an các địa phương; tham dự Hội nghị đào tạo, tập huấn hệ thống thiết bị ghi âm, ghi hình... Ngành Thi hành án dân sự cử 60 lượt cán bộ, công chức tham gia các lớp chuyên môn nghiệp vụ, 05 lượt công chức tham gia lớp bồi dưỡng lý luận chính trị; ngành Công an cửa cán bộ tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ công tác kỹ thuật hình sự; tập huấn nghiệp vụ, pháp luật giải quyết tin báo, điều tra xử lý tội phạm…

Tổ chức, hoạt động của đội ngũ luật sư và các tổ chức hành nghề luật sư đi vào nền nếp. Hiện, trên địa bàn tỉnh hiện có 77 tổ chức hành nghề luật sư (47 văn phòng, 30 công ty luật), 31 chi nhánh, 01 luật sư hành nghề cá nhân và 219 luật sư tham gia Đoàn Luật sư tỉnh Nghệ An. Các cơ quan tiến hành tố tụng đã cộng tác tốt, bảo đảm luật sư có điều kiện thực hiện hiệu quả quyền và nghĩa vụ trong quá trình tố tụng từ khâu tiếp cận hồ sơ vụ án, quyền tranh luận giữa luật sư, kiểm sát viên và các đương sự… theo quy định pháp luật. Hoạt động giám định tư pháp được tiến hành đảm bảo đúng quy trình, quy định, kết luận kịp thời, chính xác, cơ bản đáp ứng yêu cầu của các cơ quan tiến hành tố tụng, phục vụ tốt cho công tác điều tra, truy tố, xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc.

Hoạt động giám sát và phản biện xã hội được Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh triển khai có hiệu quả; kịp thời phát hiện nhiều vấn đề bức xúc, liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân như việc chậm trễ trong giải quyết các vụ án hình sự, vụ việc dân sự, hành chính, thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp, gây phiền hà cho cá nhân, tổ chức… Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh cử cán bộ tham gia các Đoàn giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, Ban pháp chế Hội đồng nhân dân tỉnh giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo; công tác tạm giam, tạm giữ tại Công an tỉnh và công an các địa phương; hoạt động của công chức, công tác quản lý hộ tịch, tư pháp tại Sở Tư pháp, các văn phòng công chứng… Thông qua giám sát đã kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền chấn chỉnh và khắc phục những thiếu sót, góp phần hoàn thiện cơ chế, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tư pháp.

Dự báo trong thời gian tới tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Nghệ An tiếp tục tăng trưởng khá cao, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, thu hút đầu tư tăng mạnh, tốc độ đô thị hóa nhanh, sự bùng nổ của khoa học công nghệ, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI), đời sống Nhân dân từng bước được cải thiện. Tình hình đó sẽ tạo ra nhiều cơ hội và thách thức đối với tỉnh, đòi hỏi công tác cải cách tư pháp phải có những thay đổi mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới: Không ngừng hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tạo môi trường pháp lý minh bạch, công bằng, giải quyết hiệu quả các vấn đề phát sinh từ thực tiễn; xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp, bổ trợ tư pháp có trình độ chuyên môn cao, bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào các hoạt động tư pháp...

Trần Tuyết, Ban Nội chính Tỉnh ủy