Ngày 28/3/2014, Ban Bí thư ban hành Kết luận số 94-KL/TW “về tiếp tục đổi mới việc học tập lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân”. Sau 10 năm triển khai thực hiện trong hệ thống giáo dục quốc dân toàn tỉnh, Nghệ An đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Các cơ sở giáo dục trong toàn tỉnh đã triển khai thực hiện chương trình lý luận chính trị (LLCT) riêng cho khối chuyên và không chuyên về LLCT theo quy định và hướng dẫn của Trung ương. Các trường đại học trên địa bàn tỉnh[1] đã cụ thể hóa được mục tiêu dạy học các môn LLCT trong chương trình đào tạo, đưa các nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước vào giảng dạy. Điểm mới trong nội dung của chương trình là được xây dựng theo hướng gắn lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với thực tiễn của đất nước, địa phương. Nội dung các chương trình đều được kết cấu với phần lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phần thực tiễn và phần liên hệ với thực tiễn ở Việt Nam. Nội dung giáo trình cập nhật những quan điểm của Đảng và Nhà nước trong giải quyết các vấn đề chính trị xã hội và những định hướng của Đảng ta trong giải quyết các vấn đề liên quan trong tương lai.
Việc xây dựng đội ngũ giảng viên các môn LLCT, giáo viên dạy giáo dục công dân được các nhà trường chú trọng theo hướng "giảng viên được đào tạo chuyên ngành nào thì giảng dạy môn học đó, xây dựng đội ngũ giảng viên riêng cho từng môn học", bảo đảm biên chế giảng viên theo từng môn học phù hợp với quy mô, cơ cấu và trình độ đào tạo, đáp ứng yêu cầu của các môn học LLCT.
Các trường học trên địa bàn tỉnh đã xây dựng kế hoạch, thực hiện đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về thời lượng dạy học môn Giáo dục công dân, Giáo dục kinh tế và pháp luật theo Chương trình giáo dục phổ thông 2006 và Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Đẩy mạnh việc tích hợp nội dung giáo dục LLCT, đạo đức vào các môn học hoạt động giáo dục, nhất là hoạt động trải nghiệm, hoạt động đoàn, đội. Tích hợp nội dung "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" và lồng ghép giáo dục kỹ năng sống trong quá trình giảng dạy môn Giáo dục công dân và Giáo dục kinh tế và pháp luật theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo; đồng thời, có sự vận dụng, liên hệ kiến thức môn học với thực tế ở nhà trường và địa phương, góp phần củng cố niềm tin, ý thức và việc làm cụ thể của học sinh.
Các trường học đã thực hiện giảng dạy nội dung môn Đạo đức, Giáo dục công dân, Giáo dục kinh tế và pháp luật đảm bảo cân đối, hài hòa giữa yêu cầu trang bị kiến thức với việc rèn luyện kỹ năng và phát triển thái độ tích cực của học sinh. Việc giáo dục đạo đức học sinh được Sở Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo lồng ghép vào các môn học, các hoạt động giáo dục, hoạt động trải nghiệm, kỹ năng sống và được hướng dẫn thực hiện trong nhiệm vụ năm học hằng năm.
Việc đổi mới phương pháp dạy học các môn LLCT được các trường học quan tâm, chú trọng. Các trường đã triển khai nhiều hoạt động như: Tổ chức hội thảo về đổi mới phương pháp dạy học các môn LLCT; hội thảo dạy học phát triển năng lực cho sinh viên đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo; tổ chức nghiên cứu, báo cáo chuyên đề về dạy học các môn LLCT trong nhà trường; tăng cường dự giờ, thao giảng, nghiên cứu đề tài khoa học và công nghệ các cấp liên quan đến đổi mới phương pháp dạy học và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí trong thời đại mới. Nhiều giảng viên ngành LLCT đã tích cực hưởng ứng các cuộc thi: Giảng viên dạy giỏi cấp trường; hội thi báo cáo viên, tuyên truyền viên giỏi tỉnh Nghệ An; cuộc thi viết chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng…
Sở Giáo dục và Đào tạo thường xuyên hướng dẫn các cấp học (tiểu học, THCS, THPT) triển khai sử dụng Bộ tài liệu “Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh” vào giảng dạy trong các cơ sở giáo dục từ lớp 2 đến lớp 12 và đưa nội dung vào kế hoạch giáo dục của nhà trường từ đầu năm học. Đổi mới phương pháp, tổ chức dạy học theo chuyên đề hoặc theo hướng tích hợp, lồng ghép trong các môn Đạo đức, Giáo dục công dân, chương trình giáo dục địa phương, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt đoàn, đội… với các hình thức dạy học phù hợp.
Về hình thức thi, kiểm tra, đánh giá kết quả môn học giáo dục chính trị được đổi mới, ngày càng thực chất, nghiêm túc, hiệu quả hơn. Đội ngũ nhà giáo giảng dạy chuyên ngành LLCT trong các trường học đều được đào tạo từ các chuyên ngành LLCT phù hợp chuyên môn giảng dạy và đều có kinh nghiệm giảng dạy môn Giáo dục chính trị. Các chế độ, chính sách, đãi ngộ, thu hút, tôn vinh, khen thưởng đối với cán bộ quản lý, nhà giáo được thực hiện đầy đủ, kịp thời theo quy định.
Bên cạnh những kết quả đạt được việc thực hiện Kết luận số 94-KL/TW còn một số hạn chế, tồn tại: Nhận thức của một số cấp ủy về tầm quan trọng của việc học tập LLCT trong hệ thống giáo dục quốc dân có mặt còn hạn chế. Một số giáo viên giảng dạy môn Đạo đức, Giáo dục công dân, Giáo dục kinh tế và pháp luật chưa tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy.
Thời gian học tập môn học LLCT ở các trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp bị rút ngắn, nội dung nhiều đã gây khó khăn cho việc tiếp cận kiến thức và giảng dạy. Việc thực hiện phương pháp dạy học tích cực bị hạn chế dẫn đến làm giảm sự tương tác giữa giáo viên và người học, gây khó khăn trong việc kiểm tra, đánh giá mức độ nhận thức của học sinh, sinh viên.
Học sinh hệ trung cấp phần lớn đều mới tốt nghiệp trung học cơ sở. Môn LLCT có tính trừu tượng, nặng về lý thuyết, người học ít có điều kiện trải nghiệm thực tiễn, do đó chưa hấp dẫn với học sinh, sinh viên, dẫn đến kết quả học tập của một số em chưa cao.
Do tính đặc thù của cơ sở giáo dục nghề nghiệp, chủ yếu tập trung đào tạo kỹ năng nghề nên ảnh hưởng việc học tập LLCT của học sinh, sinh viên.
Để phát huy những kết quả đạt được, khắc phục hiệu quả những hạn chế nêu trên cần có những giải pháp:
Một là: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền các cấp, sự quản lý của ngành giáo dục và đào tạo
Không ngừng nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp, lãnh đạo ngành giáo dục và đào tạo, các nhà trường về tiếp tục đổi mới việc học tập LLCT trong hệ thống giáo dục quốc dân. Quán triệt nghiêm túc quan điểm chỉ đạo của Ban Bí thư tại Kết luận số 94- KL/TW. Tiếp tục quán triệt, tuyên truyền có hiệu quả Kết luận số 94-KL/TW, Hướng dẫn số 127-HD/BTGTW, ngày 30/6/2014 của Ban Tuyên giáo Trung ương về việc tiếp tục đổi mới việc học tập LLCT trong hệ thống giáo dục quốc dân gắn với thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Hai là: Nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên, giảng viên các môn LLCT, đạo đức, giáo dục công dân
Ba là: Chú trọng đổi mới nội dung, chương trình và phương pháp giảng dạy LLCT, đạo đức, giáo dục công dân
Bốn là: Tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ nghiên cứu, giảng dạy và học tập
Năm là: Nâng cao chất lượng và hiệu quả đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Ái Vân, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy
[1] Đại học Vinh, Đại học SPKT Vinh, Đại học Kinh tế Nghệ An, Đại học Công nghiệp Vinh, Đại học Y khoa Vinh, Đại học Công nghệ Vạn Xuân