Xuất phát từ một số vấn đề phức tạp tại cơ sở chậm được giải quyết, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Quy chế Tiếp xúc, đối thoại với nhân dân theo Quyết định số 2924-QC/TU vào năm 2012. Sau 8 năm triển khai, đã có 5.114 cuộc tiếp xúc, đối thoại được tổ chức, tuy nhiên hiệu quả có mặt chưa đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân. Số cuộc tiếp xúc, đối thoại khá nhiều nhưng giải quyết các vấn đề nhân dân kiến nghị chưa triệt để. Trước thực trạng đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Đề án số 07-ĐA/TU, ngày 24/11/2021 về “Đổi mới, nâng cao hiệu quả tiếp xúc, đối thoại và thực hiện kết luận của người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền các cấp sau tiếp xúc, đối thoại với Nhân dân trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025”.

Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức được 3.152 hội nghị đối thoại trực tiếp theo định kỳ và đột xuất với 195.099 lượt người tham gia, 26.212 ý kiến tập hợp từ cơ sở, khu dân cư và trực tiếp tại hội nghị đối thoại; trong đó 23.612 ý kiến được giải quyết tại hội nghị (đạt 90,08%). Trong đó, có nhiều cuộc tiếp xúc, đối thoại chuyên đề giải quyết hiệu quả các vấn đề quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương như: giải phóng mặt bằng xây dựng đường cao tốc Bắc Nam qua địa bàn thị xã Hoàng Mai, huyện Quỳnh Lưu, Yên Thành Diễn Châu, Hưng Nguyên, Nghi Lộc…; thực hiện các dự án, khu công nghiệp như khu công nghiệp WHA tại huyện Nghi Lộc, khu công nghiệp Hoàng Mai I tại thị xã Hoàng Mai; xây dựng nông thôn mới, phát triển đảng viên tại huyện Nghĩa Đàn; giải quyết vấn đề đình công, lãnh công trong công nhân tại huyện Diễn Châu, Nam Đàn, Đô Lương, thành phố Vinh; vấn đề sáp nhập xóm, xã trên toàn tỉnh….

Đặc biệt, năm 2023, Thường trực Tỉnh ủy đã tổ chức Chương trình gặp mặt, đối thoại với người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã, phường, thị trấn. Công tác đối thoại được tập trung vào 03 nhóm vấn đề: công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị; quản lý, điều hành phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh; nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và tình hình nhân dân. Trong Chương trình, đã tổng hợp, trả lời 97 câu hỏi, đề xuất, kiến nghị của các xã, phường, thị trấn với Thường trực Tỉnh ủy, sau Chương trình đã tổng hợp và phân công các ngành liên quan trả lời 148 kiến nghị, đề xuất của cơ sở kịp thời.

Tiếp xúc, đối thoại là hoạt động trao đổi hai chiều giữa nhân dân và cán bộ trong hệ thống chính trị. Những vấn đề nhân dân chưa hiểu đã được giải thích, vấn đề đã hiểu nhưng còn những hoài nghi, băn khoăn đã được lý giải, có giải pháp giải quyết. Các cấp ủy, chính quyền đã từng bước thay đổi nhận thức, phương thức lãnh đạo, điều hành, quản lý. Những vấn đề bất cập, không còn phù hợp trong việc tổ chức thực hiện chủ trương, chính sách được kịp thời tháo gỡ hoặc kiến nghị sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu mọi mặt của đời sống xã hội.

Tiếp xúc, đối thoại không chỉ để lắng nghe mà là để hành động, phát biểu của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong hội nghị đối thoại trở thành cam kết chính trị và hành động cụ thể. Chính vì vậy, niềm tin của nhân dân được vun đắp, dân chủ thực chất và đồng thuận bền vững. Có thể khẳng định, công tác tiếp xúc, đối thoại thời gian qua được hệ thống chính trị và nhân dân rất đồng tình, hưởng ứng, góp phần tạo sức mạnh tổng hợp của toàn dân để thực hiện thắng lợi các mục tiêu đại hội Đảng các cấp đề ra.

Thời gian tới có nhiều vấn đề mới phát sinh, tác động và liên quan trực tiếp đến đời sống của Nhân dân, nhất là thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Đại hội Đảng và bầu cử HĐND các cấp, thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Vì vậy, công tác tiếp xúc, đối thoại cần đổi mới về phương pháp, nội dung và đối tượng theo một số nội dung trọng tâm sau:

Thứ nhất, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác dân vận, ứng dụng công nghệ, khuyến khích nhân dân phản ánh qua ứng dụng số, mạng xã hội chính thống để nâng cao hiệu quả, tính minh bạch thông tin và giải quyết vấn đề. Từ đối thoại trực tiếp có thể phát triển thêm các hình thức tiếp nhận thông tin như: qua tổ dân cư, tổ tư vấn cộng đồng, tổ giám sát, phản biện xã hội, cổng thông tin điện tử, mạng xã hội,… giúp giảm áp lực lên số lần đối thoại chính thức mà vẫn duy trì kênh trao đổi liên tục.

Thứ hai, phát triển các diễn đàn dân chủ cơ sở tại khu dân cư, xác định thực hiện công tác tiếp xúc, đối thoại tại cấp xã, tại thôn, tổ dân cư là chủ yếu. Trước đây, cơ bản những vấn đề lớn, vấn đề khó, phức tạp đều do cấp huyện chủ trì nhưng giai đoạn tới, cán bộ cấp xã sẽ giữ vai trò chủ yếu và quyết định. Chính phủ đã ban hành nhiều quyết định phân cấp, phân quyền để chính quyền cấp xã thực hiện 1.065 nhiệm vụ, vì vậy cần làm tốt công tác tiếp xúc, đối thoại ở cơ sở, để giảm tình trạng đơn thư khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp, giảm tải cho hoạt động của cấp trên. Và đối thoại tại khu dân cư không chỉ là buổi tiếp dân, giải quyết vấn đề vướng mắc mà trở thành diễn đàn để thảo luận, phản biện, hiến kế thực hiện các chủ trương, phong trào thi đua yêu nước; thành phần tham gia mở rộng tới tất cả nhân dân.

Thứ ba, tăng cường sự phối hợp đồng bộ giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị để thực hiện công tác tiếp xúc, đối thoại, nhất là Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội. Thời gian tới, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện theo mô hình tổ chức mới, có sự liên kết chặt chẽ và thống nhất hành động. Thông qua hoạt động giám sát, phản biện xã hội, nắm tình hình đoàn viên, hội viên và nhân dân để phát hiện vấn đề, các tổ chức tổng hợp, thống nhất đề nghị cấp ủy, chính quyền tổ chức tiếp xúc, đối thoại sát với nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân, giải quyết các vấn đề thiết thực tại cơ sở; sau tiếp xúc, đối thoại cần giám sát việc thực hiện kết luận của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền.

Thứ tư, thực hiện công tác tiếp xúc, đối thoại gắn với thực hiện tốt công tác dân vận chính quyền theo Đề án số 04-ĐA/TU, ngày 01/10/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Một số giải pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận của cơ quan nhà nước và chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo”, thực hiện tốt công tác dân tộc, công tác tôn giáo. Hầu hết các vấn đề nhân dân quan tâm đều liên quan đến quá trình triển khai, thực hiện chính sách, quy định của pháp luật. Thực hiện tốt công tác dân vận chính quyền, công tác dân tộc, công tác tôn giáo sẽ hạn chế phát sinh các vấn đề bức xúc, nổi cộm tại cơ sở.

Thứ năm, thay đổi cách đánh giá hiệu quả công tác tiếp xúc, đối thoại, không phải bằng số lượng hội nghị, mà bằng mức độ hài lòng của nhân dân, mức độ giảm đơn thư, vụ việc phức tạp và mức độ thực hiện, hoàn thành các kết luận sau tiếp xúc, đối thoại. Bởi vì càng thực hiện tốt công tác tiếp xúc, đối thoại thì mâu thuẫn, bức xúc trong nhân dân càng giảm, số lượng các cuộc tiếp xúc, đối thoại, nhất là đối thoại chuyên đề có thể giảm so với trước, nhưng hiệu quả sẽ tăng. Hoạt động đối thoại từ hình thức, bị động, giải quyết hậu quả sang thực chất, chủ động, xây dựng và kiến tạo, điều đó thể hiện nền dân chủ được mở rộng và có chiều sâu.

Trần Thị Thanh Hà, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy