Dân số toàn tỉnh hơn 3,4 triệu người với 47 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó có hơn 491 nghìn đồng bào dân tộc thiểu số, chiếm 14,6% dân số toàn tỉnh (trong đó có 05 dân tộc thiểu số có tỷ lệ cao là Thái, Thổ, Khơ Mú, Mông, Ơ Đu); có 02 tổ chức tôn giáo chính là Công giáo và Phật giáo với 44 vạn tín đồ. Đảng bộ tỉnh Nghệ An có 28 đảng bộ trực thuộc Tỉnh ủy với 1.429 tổ chức cơ sở đảng, có 196.433 đảng viên (trong đó, có 25.345 đảng viên người dân tộc thiểu số, 695 đảng viên theo tôn giáo).

Qua 10 năm thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (viết tắt là Nghị quyết số 25-NQ/TW), 05 năm thực hiện Kết luận số 43-KL/TW, ngày 07/01/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW về "Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới" (viết tắt là Kết luận số 43-KL/TW), công tác dân vận trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã có những chuyển biến tích cực.

Để triển khai thực hiện Nghị quyết, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ ban hành Kế hoạch số 64-KH/TU về tổ chức hội nghị quán triệt Nghị quyết; ban hành Chương trình hành động số 25-CTr/TU, ngày 20/11/2013 thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW với 05 nhóm nhiệm vụ giải pháp, triển khai tới các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn; các sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh; các huyện, thành, thị ủy và đảng ủy trực thuộc. Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành 01 nghị quyết, 02 chỉ thị, 01 quyết định, 01 quy chế, 04 đề án, 01 kết luận về công tác dân vận, trong đó có Đề án số 08-ĐA/TU, ngày 20/5/2014 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về "Xây dựng chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ công tác dân vận cho cán bộ được đào tạo tại Trường chính trị tỉnh và các Trung tâm Bồi dưỡng chính trị cấp huyện".

Từ đó, những năm qua, kinh tế tỉnh Nghệ An phát triển khá nhanh, toàn diện, theo hướng bền vững; tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh tăng cao; cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; đời sống nhân dân được nâng lên, thu nhập bình quân đầu người năm 2022 đạt 50,8 triệu đồng (tăng 2,13 lần so với năm 2013); xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả quan trọng, diện mạo nông thôn khởi sắc với 309/411 xã đạt chuẩn NTM, đạt 75,18% (trong đó 53 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 06 xã đạt NTM kiểu mẫu), 09 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ xây dựng và đạt chuẩn nông thôn mới. Đến nay, toàn tỉnh có 403 sản phẩm đạt hạng 3 sao trở lên, trong đó: 43 sản phẩm đạt hạng 4 sao; 359 sản phẩm đạt hạng 3 sao và 01 sản phẩm 5 sao. Hệ thống kết cấu hạ tầng phát triển ngày càng đồng bộ; giáo dục và đào tạo, y tế, văn hóa, xã hội, khoa học và công nghệ có bước phát triển; công tác quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường được tăng cường; các chính sách người có công, an sinh xã hội, giải quyết việc làm tiếp tục thực hiện hiệu quả, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh; quốc phòng, an ninh được giữ vững, trật tự an toàn xã hội bảo đảm; quan hệ đối ngoại và hợp tác quốc tế có nhiều tiến bộ. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị đạt nhiều kết quả quan trọng; công tác dân vận được quan tâm đặc biệt, toàn diện và có hiệu quả cao. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc được mở rộng và củng cố, quyền làm chủ của Nhân dân được bảo đảm; Nhân dân đồng thuận, luôn tin tưởng vào đường lối đổi mới của Đảng, yên tâm lao động sản xuất, kinh doanh, hăng hái phát huy nội lực, tham gia các phong trào thi đua yêu nước.

Thông qua thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW, từ năm 2014 đến nay, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã tổ chức 3.417 cuộc giám sát; 1.274 cuộc phản biện; cùng Nhân dân tham gia 92.075 ý kiến góp ý với tổ chức Đảng và đảng viên, 133.333 ý kiến góp ý với cơ quan, tổ chức và cá nhân thuộc chính quyền và các cơ quan nhà nước. Các kiến nghị của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân thông qua hoạt động giám sát, phản biện cơ bản đều được cấp ủy, chính quyền các cấp và các cơ quan chức năng giải quyết kịp thời, đúng thẩm quyền và quy định của pháp luật. Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn tham mưu tổ chức đối thoại giữa Bí thư đảng ủy, chủ tịch HĐND, UBND xã với Nhân dân, tối thiểu 02 cuộc/năm. Đặc biệt, năm 2018, Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức Chương trình gặp mặt, đối thoại giữa Thường trực Tỉnh ủy với bí thư, chủ tịch HĐND, chủ tịch UBND 480/480 xã phường, thị trấn, với 1.034 đồng chí tham dự và sau hội nghị đã giải quyết các vấn đề kiến nghị, đề xuất của cán bộ cơ sở kịp thời, có hiệu quả; tổ chức Chương trình gặp mặt, đối thoại giữa Thường trực Tỉnh ủy với người đứng đầu cấp ủy, chính quyền 460 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Nghệ An lần thứ 2 -  năm 2023, với 1.022 đồng chí tham dự. Cán bộ, đảng viên đang công tác trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc Quy định số 76-QĐ/TW, ngày 15/6/2000 và  Quy định số 213-QĐ/TW, ngày 02/01/2020 của Bộ Chính trị về trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức Đảng và nhân dân nơi cư trú. Ban Dân vận Tỉnh ủy phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội xây dựng chương trình giám sát việc thực hiện chức trách của đảng viên đối với địa phương nơi cư trú.

Ủy ban nhân dân tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành cấp tỉnh, UBND các huyện, thành, thị xây dựng kế hoạch cụ thể hóa các chủ trương của Nghị quyết số 25-NQ/TW thành các cơ chế, chính sách đồng thời tham gia thực hiện có hiệu quả 05 chương trình, kế hoạch thực hiện Nghị quyết 25 về công tác dân vận. Ủy ban nhân dân các cấp, các sở, ban, ngành đều phân công 01 đồng chí lãnh đạo trực tiếp phụ trách công tác dân vận của cơ quan, đơn vị, địa phương. Năm 2022, xếp hạng chỉ số cải cách hành chính của tỉnh Nghệ An xếp thứ 16/63, cao nhất trong lịch sử; chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) xếp thứ 23/63; chỉ số PAPI xếp thứ 17/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lần đầu tiên Nghệ An đứng tốp 10 tỉnh, thành phố có thu hút đầu tư cao nhất cả nước. Từ năm 2014 đến nay, các cơ quan nhà nước, chính quyền các cấp đã tích cực xây dựng 461 điểm sáng về dân vận chính quyền trên các lĩnh vực và địa bàn cơ sở đạt kết quả tốt và có sức lan tỏa.

Lực lượng vũ trang trong tỉnh thường xuyên đổi mới nội dung, phương pháp vận động quần chúng, với phương châm "gần dân, sát cơ sở", đảm bảo quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, tham mưu xử lý kịp thời các vụ việc phức tạp nảy sinh. Tuyên truyền, giáo dục, vận động Nhân dân tích cực tham gia phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc", "Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư", "Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới"; tăng cường tuần tra song phương, kiểm soát, xử lý nghiêm các vi phạm Hiệp định về quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu biên giới trên đất liền. Trong những năm qua, lực lượng vũ trang tỉnh đã tích cực triển khai thực hiện phong trào "Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới", "Hành quân dã ngoại thực hiện công tác dân vận", qua đó đã tổ chức các chương trình kết nghĩa, giúp đỡ nhân dân các địa phương tu sửa nhà cửa, làm đường giao thông liên thôn, vệ sinh thôn bản, duy trì có hiệu quả các mô hình "Phòng khám quân dân y", "Tủ thuốc biên cương", "Ngôi nhà thân thiện", "Gian hàng không đồng", khám chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí, giao lưu văn hóa, văn nghệ, giúp dân xóa đói giảm nghèo, tổ chức các lớp học xóa mù chữ, tăng cường y bác sỹ về khám chữa bệnh cho bà con đã làm tăng mối đoàn kết gắn bó giữa quân - dân.

Bộ máy của Ban Dân vận Tỉnh uỷ và ban dân vận các huyện, thành, thị uỷ tiếp tục được củng cố và kiện toàn, bảo đảm chỉ tiêu biên chế theo quy định. Đầu nhiệm kỳ đại hội Đảng các cấp (2015 - 2020; 2020 - 2025), Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các huyện, thành, thị ủy đã phân công đồng chí uỷ viên ban thường vụ làm trưởng ban dân vận; 100% khối dân vận ở cơ sở phân công đồng chí Phó Bí thư Thường trực đảng uỷ kiêm trưởng khối dân vận, đồng chí bí thư chi bộ làm tổ trưởng tổ dân vận ở xóm, bản, khối phố; hầu hết các đồng chí Trưởng khối dân vận ở cơ sở là đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã nhiệm kỳ 2016-2021. Hiện nay toàn tỉnh có 460/460 khối dân vận cấp xã, 3.799/3.799 tổ dân vận khối, xóm, bản tổ chức hoạt động đều, hiệu quả. Tỉnh trích ngân sách hỗ trợ hoạt động mỗi Tổ dân vận từ 2 - 2,5 triệu đồng/năm. Nhiều đồng chí cán bộ và lãnh đạo của ban dân vận, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội ở cấp tỉnh, cấp huyện được luân chuyển, điều động, bổ nhiệm và giới thiệu bầu cử ở những vị trí cao hơn để phát triển.

Trong qua trình thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW, Ban Dân vận Tỉnh ủy tổ chức 52 cuộc khảo sát, đánh giá việc thực hiện các chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Đảng về công tác dân vận, công tác vận động quần chúng; 21 cuộc kiểm tra về thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, 15 cuộc kiểm tra về công tác dân tộc, tôn giáo. Cấp huyện tiến hành 347 cuộc kiểm tra, giám sát về công tác dân tộc, tôn giáo và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở; trên 789 cuộc khảo sát, đánh giá về thực hiện phong trào thi đua “Dân vận khéo” và các chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Đảng về công tác dân vận, công tác vận động quần chúng. Hằng năm cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đều tiến hành kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW về công tác dân vận.

Qua 10 năm thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW Nghệ An rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận, coi công tác dân vận là một nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng. Chủ động quán triệt sâu rộng và thể chế hóa kịp thời, đồng bộ các quan điểm, chủ trương, nghị quyết của Đảng về công tác dân vận thành các chương trình, kế hoạch cụ thể để thực hiện.

Hai là, nội dung và phương thức vận động nhân dân phải phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của từng giai đoạn phát triển địa phương và đặc điểm, lợi ích, trình độ và khả năng của nhân dân. Đồng thời, lắng nghe, tìm hiểu các nguyện vọng chính đáng của nhân dân để đề ra các hình thức vận độnglinh hoạt, hiệu quả. Ba là, thường xuyên củng cố và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, để công tác dân vận ngày càng được triển khai sâu rộng trong các cấp, các ngành, các lĩnh vực và trong nhân dân nhằmhuy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và nhân dân thực hiện thành công các nhiệm vụ chính trị, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội... mà Đảng và Nhà nước đề ra.

Bốn là, công tác dân vận luôn phải gắn chặt với công tác xây dựng, phát triển Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh. Kịp thời biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc; nghiêm khắc phê bình, kỷ luật những tổ chức, cá nhân thiếu tinh thần trách nhiệm, vi phạm công tác dân vận của Đảng.

Năm là, thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng, củng cố tổ chức, bộ máy, cán bộ làm công tác dân vận, gắn với không ngừng đổi mới phương thức, hình thức dân vận để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước. Công tác dân vận phải "đi trước, đi cùng và về sau" trong thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.

Sáu là, tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác dân vận, nhất là các nội dung đối thoại, thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở của cấp ủy, chính quyền các cấp đối với nhân dân, đặc biệt là những vấn đề bức xúc của nhân dân./.

                                                   Nguyễn Mạnh Khôi 

                                          Phó trưởng ban TT Ban Dân vận Tỉnh ủy