Công giáo với hơn 300.000 tín đồ; 234 chức sắc gồm 02 Giám mục và 232 linh mục; có Tòa giám mục giáo phận Vinh; 345 nhà thờ xứ, họ đạo (14 hạt, 119 giáo xứ, 226 giáo họ, không tính họ nhà xứ) ở 174/460 xã, phường, thị trấn của 21 huyện, thành phố, thị xã; 03 dòng tu hợp pháp (Hội dòng Mến Thánh giá giáo phận Vinh với 05 cơ sở, gần 900 nữ tu; Hội dòng Thừa sai Bác Ái Giáo phận Vinh với 19 cơ sở và gần 600 nữ tu; Dòng Thánh Antôn Pađôva Giáo phận Vinh với 168 tu sỹ). Phật giáo, có khoảng 150.000 phật tử; 75 chùa và 01 niệm Phật đường; trong đó có 49 chùa đã có sư trụ trì ở 14 huyện, thành phố, thị xã; 110 Tăng, ni, tu sĩ, trong đó có 40 sư trụ trì các chùa. Thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TU, ngày 23/5/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả phong trào thi đua “Dân vận khéo”, năm 2024 hệ thống dân vận đã phối hợp với các ngành, các địa phương xây dựng mới 4.494 mô hình, trong đó mô hình “Dân vận khéo” vùng có đông đồng bào theo tôn giáo được quan tâm triển khai hiệu quả.
Trên cơ sở chương trình phối hợp hoạt động hàng năm, Ban Dân vận Tỉnh ủy và các ban, ngành đã thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động đồng bào theo tôn giáo thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân để xây dựng mô hình, điển hình “Dân vận khéo”, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân.
Hệ thống dân vận và các ngành đã phối hợp tham mưu cấp ủy, chính quyền tăng cường công tác tiếp xúc, đối thoại; tập trung giải quyết kịp thời, có hiệu quả những bức xúc chính đáng của Nhân dân; làm cho Nhân dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, củng cố mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng với Nhân dân. Duy trì tổ chức và thực hiện có hiệu quả Quy định số 11-QĐi/TW, ngày 18/02/2019 của Bộ Chính trị “Về trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân”. Lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện tốt Quy chế dân chủ cơ sở, hoạt động tiếp xúc, đối thoại giữa cấp ủy 2 cấp với đại diện Nhân dân, đối thoại giữa chủ tịch HĐND, chủ tịch UBND xã với Nhân dân. Qua các buổi tiếp xúc, đối thoại, người dân trực tiếp được thực hiện quyền làm chủ của mình, kiến nghị một cách thẳng thắn những vấn đề bức xúc liên quan trực tiếp đến đời sống và sinh hoạt của Nhân dân, như: Chế độ, chính sách; vấn đề ô nhiễm môi trường, công tác đền bù và giải phóng mặt bằng, tình hình an ninh trật tự... Các cơ quan hành chính nhà nước các cấp trên địa bàn toàn tỉnh đã tiếp 6.154 công dân; tiếp nhận 9.857 đơn, trong đó số đơn đủ điều kiện xử lý là 8.341 đơn; với 386 vụ việc khiếu nại, tố cáo phải xử lý, đến nay đã giải quyết được 348/386 vụ việc, đạt tỷ lệ 90,2%. Tham mưu củng cố, kiện toàn hệ thống tổ chức chính trị, xây dựng đội ngũ cán bộ ở cơ sở và giới thiệu bồi dưỡng kết nạp đảng viên là người theo tôn giáo. Tổ chức thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW và Quyết định số 218-QĐ/TW của Bộ Chính trị về “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội”, “Quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Năm 2024, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp tổ chức 2.623 cuộc giám sát (cấp tỉnh 04 cuộc, cấp huyện 35 cuộc và cấp xã 2.585 cuộc); tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với 1.021 dự thảo văn bản (cấp tỉnh 03 văn bản, cấp huyện 85 văn bản và cấp xã 933 văn bản).
Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động công tác dân vận ở vùng có đông đồng bào theo tôn giáo phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, cơ sở. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp tích cực triển khai, tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân về các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thực hiện phong trào “Dân vận khéo” gắn với các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước do MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội phát động như “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; cuộc vận động ủng hộ quỹ vì người nghèo; Chương trình 1.838 hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn; cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”; phong trào “Cựu chiến binh giúp nhau giảm nghèo, làm kinh tế giỏi”; phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững; phong trào Thanh niên tình nguyện; Mái ấm Công đoàn....
Tổ chức vận động Nhân dân tham gia phong trào thi đua yêu nước gắn với các hoạt động nhân đạo, từ thiện; vận động đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS) giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; tuyên truyền phòng, chống các hoạt động lợi dụng các vấn đề “dân tộc”, “tôn giáo”, giữ gìn và bảo vệ khối đại đoàn kết các dân tộc. Tổ chức hoạt động dã ngoại gắn với phong trào lực lượng vũ trang chung sức xây dựng nông thôn mới, hành quân dã ngoại đến các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS, vùng tôn giáo giúp đỡ đồng bào sản xuất, phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới. Đóng góp hàng chục ngàn ngày công, hỗ trợ vật chất đào đắp, sửa chữa đường giao thông nông thôn, kênh mương thủy lợi, tu sửa nâng cấp trạm y tế xã, trường học; giúp dân xây dựng, sửa chữa, tặng nhà ở; tặng quà, xe đạp, đỡ đầu cho học sinh nghèo vượt khó... góp phần xóa đói giảm nghèo và cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân.
Phong trào thi đua “Dân vận khéo” trong xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh tiếp tục được chú trọng, tạo động lực mạnh mẽ, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, công tác vận động Nhân dân trong giải phóng mặt bằng, hiến đất, góp ngày công... tạo thuận lợi trong quá trình triển khai các dự án trọng điểm của tỉnh, của địa phương. Vận động chức sắc, chức việc, tín đồ tôn giáo chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước theo phương châm sống “tốt đời, đẹp đạo”, tham gia vào các phong trào thi đua yêu nước, phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", phong trào xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Điển hình như: Mô hình vận động Nhân dân giải phóng mặt bằng các dự án trên địa bàn ở huyện Nghi Lộc, Đô Lương; mô hình xây dựng vườn chuẩn nông thôn mới ở huyện Hưng Nguyên, Diễn Châu; vận động Nhân dân đóng góp tài lực, vật lực để xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Nghĩa Đàn, Yên Thành; Mô hình vận động bà con Công giáo sống tốt đời, đẹp đạo ở Nam Đàn; mô hình vận động đồng bào theo tôn giáo xây dựng “Đường Cờ Đại đoàn kết” ở thị xã Cửa Lò; mô hình vận động Nhân dân vùng giáo treo cờ Tổ quốc nhân các ngày lễ lớn của đất nước” mô hình đường điện thắp sáng gắn với đường cờ ở huyện Tân Kỳ… Năm 2024, đồng bào theo tôn giáo toàn tỉnh đã hiến 7.352m2 đất, tháo dỡ 3.025m2 tường bao, giải tỏa lề đường giao thông 11.320m2, tham gia 16.125 ngày công, đóng góp trên 15,5 tỷ đồng, xây dựng 15,2km đường nhựa, 45,8km đường bê tông nông thôn, 5,5km mương thoát nước. Những kết quả trên góp phần làm cho diện mạo quê hương ngày càng khang trang, sạch đẹp, văn minh. Đến nay, toàn tỉnh có 327 xã đạt chuẩn NTM, đạt tỷ lệ 79,56% (127 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 25 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu); có 11 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ, đạt chuẩn NTM; chương trình mỗi xã một sản phẩm được triển khai mạnh mẽ và hiệu quả cao, có 739 sản phẩm đạt chuẩn OCOP.
Hệ thống dân vận phối hợp lực lượng vũ trang xây dựng, nhân rộng các mô hình vận động Nhân dân tham gia giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội; xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh, xây dựng đơn vị an toàn, địa bàn an toàn, khu dân cư không có tội phạm và tệ nạn xã hội, bảo vệ an ninh Tổ quốc tại địa bàn vùng giáo. Điển hình như: Mô hình vận động Nhân dân xã hội hóa lắp camera tại các xã, phường ở thị xã Hoàng Mai; mô hình giáo xứ bình yên không có tệ nạn xã hội, lương - giáo đoàn kết tham gia đảm bảo an ninh trật tự ở huyện Nghĩa Đàn; mô hình “Giáo lương đoàn kết chung tay xây dựng nông thôn mới” ở huyện Hưng Nguyên; mô hình tổ tự quản vững mạnh gắn an ninh vùng giáo ở huyện Nam Đàn; mô hình xây dựng khối tự quản về phòng cháy, chữa cháy ở thành phố Vinh… Tuyên truyền, vận động Nhân dân giải quyết tốt các vấn đề nổi cộm, bức xúc trong Nhân dân, người lao động; phát huy tinh thần trách nhiệm, quyền làm chủ của Nhân dân, chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát hiện và ngăn chặn kịp thời, cung cấp nhiều nguồn tin có giá trị cho cấp ủy, chính quyền, làm thất bại mọi âm mưu và các thủ đoạn của các thế lực thù địch. Vận động, tranh thủ sự ủng hộ của chức sắc, chức việc các tôn giáo, người có uy tín, góp phần giữ vững an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tăng cường quốc phòng - an ninh. Triển khai thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận của lực lượng vũ trang Quân khu 4 ở vùng đặc thù trên địa bàn Quân khu giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo” đạt nhiều kết quả tốt. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh tổ chức kết nghĩa với huyện Quế Phong, chỉ đạo Ban chỉ huy quân sự huyện, thành phố, thị xã và e764 tổ chức kết nghĩa với 01 địa phương cấp xã ở vùng đặc thù; thực hiện có hiệu quả các mô hình dân vận khéo như: “Đoàn kết quân dân, ấm tình xứ đạo”, “Giúp dân no đủ, tự chủ bản làng”, “Tôi yêu Tổ quốc tôi”, “Gắn kết yêu thương giữa lương và giáo”, Chương trình “Bánh chưng xanh vì người nghèo”, “Tết ấm miền Tây xứ nghệ”...
Thời gian tới, để phối hợp thực hiện công tác dân vận đạt hiệu quả cao hơn cần tập trung một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
1. Tiếp tục phối hợp quán triệt thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân vận và phong trào thi đua “Dân vận khéo”, trọng tâm là Nghị quyết số 25-NQ/TW (khóa XI) về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới; Quyết định số 23-QĐ/TW của Bộ Chính trị về quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị.
2. Tuyên truyền, vận động đồng bào theo tôn giáo đấu tranh ngăn chặn các hoạt động lợi dụng các vấn đề dân tộc, tôn giáo để hoạt động trái pháp luật. Thường xuyên nắm chắc tình hình, bám địa bàn, phát huy sức mạnh của hệ thống chính trị, tham mưu giải quyết có hiệu quả những vấn đề nảy sinh ngay từ cơ sở.
3. Thực hiện có hiệu quả việc xây dựng và nhân rộng mô hình điển hình, đẩy mạnh phong trào thi đua “Dân vận khéo” gắn với phát triển kinh tế - xã hội, củng cố hệ thống chính trị vùng đặc thù.
4. Thực hiện tốt Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở; Chỉ thị số 24-CT/TU, ngày 18/8/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Kế hoạch số 757 của UBND tỉnh về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận ở vùng đặc thù của lực lượng vũ trang tỉnh giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo.
5. Thường xuyên kịp thời trao đổi thông tin, đề xuất chủ trương, giải pháp để tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Uỷ ban Nhân dân tỉnh trong việc giải quyết các vấn đề về tôn giáo; tổ chức kiểm tra, sơ kết, tổng kết, trao đổi kinh nghiệm, đề xuất biện pháp công tác dân vận đạt hiệu quả./.
Phan Thanh Đoài, Phó Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy