Nghệ An là một trong những tỉnh lớn của cả nước, có 17 huyện, 01 thành phố và 03 thị xã với 480 xã, phường thị trấn; với diện tích tự nhiên 16.487 km2, dân số khoảng 3,1 triệu người. Toàn tỉnh có tổng số 3.519 hội quần chúng, trong đó cấp tỉnh có 90 hội,15 hội đặc thù; cấp huyện có 318 tổ chức hội, 11/21 huyện, thành, thị công nhận 93 hội đặc thù, tổ chức hội hoạt động trong phạm vi xã, phường, thị trấn không có hội đặc thù; cấp xã có 3.201 hội. Sau 5 năm thực hiện Kết luận số 102-KL/TW, ngày 22/9/2014 của Bộ Chính trị (khóa XI) về hội quần chúng ở Nghệ An đã đạt được những kết quả nổi bật:

Trong những năm qua, các tổ chức hội quần chúng luôn nhận được sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp chính quyền, sự phối hợp của Mặt trận, các đoàn thể chính trị - xã hội. Các hội quần chúng trên địa bàn tỉnh luôn chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, hoạt động theo đúng tôn chỉ, mục đích, điều lệ hội; tích cực tuyên truyền, vận động hội viên và nhân dân thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị; đẩy mạnh các hoạt động giúp đỡ hội viên phát triển kinh tế, tham gia các hoạt động xã hội, nhân đạo, từ thiện, chăm lo sức khỏe cho nhân dân; ủng hộ, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho hội viên; các hội quần chúng không ngừng phát triển về số lượng, đa dạng về hình thức tổ chức và hoạt động, thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy… Kết quả hoạt động của các tổ chức hội đã góp phần tăng cường xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của tỉnh.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy, cấp ủy các cấp đã tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác và hoạt động của các hội quần chúng. Lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhằm nâng cao nhận thức và thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Đồng thời tổ chức hội nghị quán triệt Kết luận cho đội ngũ cán bộ cốt cán toàn tỉnh. Đồng thời, chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng triển khai học tập, quán triệt Kết luận. Tăng cường công tác tuyên truyền nội dung Kết luận trên các phương tiện thông tin đại chúng. Chỉ đạo các cấp chính quyền rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành các văn bản để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với các hội quần chúng, tạo điều kiện cho các tổ chức hội hoạt động và phát triển theo quy định của pháp luật.

Công tác quản lý nhà nước của chính quyền các cấp đối với các hội quần chúng được quan tâm và thực hiện có hiệu quả. UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý Nhà nước về hội; chỉ đạo Sở Nội vụ chủ động, tích cực tham mưu thực hiện công tác quản lý Nhà nước về tổ chức và hoạt động của hội quần chúng trên địa bàn như: cho phép thành lập hội, đại hội nhiệm kỳ, phê duyệt Điều lệ hội, hướng dẫn các hội tổ chức và hoạt động theo đúng quy định của pháp luật và Điều lệ hội đã được phê duyệt. Thực hiện việc giao biên chế cho các hội có tính chất đặc thù, khuyến khích, tạo điều kiện cho hội đặc thù tham gia thực hiện một số hoạt động quản lý nhà nước; chỉ đạo các sở, ban, ngành cấp tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố thường xuyên tăng cường công tác quản lý Nhà nước về hội. Ngoài ra, chế độ thù lao, việc hỗ trợ kinh phí cho hoạt động đối với cán bộ hội cũng được UBND tỉnh quan tâm, thực hiện.Đồng thời UBND tỉnh cũng ban hành Quyết định số 62/2012/QĐ-UBND, ngày 24/8/2012 quy định đảm bảo hỗ trợ từ ngân sách nhà nước đối với hội có tính đặc thù trên địa bàn tỉnh.

Các cấp chính quyền, các sở, ngành quản lý nhà nước về lĩnh vực hội quần chúng đã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ về kinh phí, cơ sở vật chất cho các hội quần chúng hoạt động; xem xét quyết định công nhận Ban vận động hội quần chúng, cho ý kiến về việc thành lập, tổ chức đại hội và dự kiến nhân sự chủ chốt của các hội trước khi gửi hồ sơ đến Sở Nội vụ thẩm định; đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của tổ chức hội các cấp, thực hiện giải quyết khiếu nại, tố cáo theo đúng quy định. Việc phân công trách nhiệm của các sở, ban, ngành đối với các hội quần chúng có chức năng, nhiệm vụ liên quan đến lĩnh vực công tác của từng đơn vị đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi trong tổ chức và hoạt động, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với các tổ chức hội.

Các hội quần chúng thực hiện tốt công tác tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước; thông tin, phổ biến kiến thức, nâng cao nghiệp vụ cho hội viên; Tham gia tư vấn, phản biện và giám định xã hội; Tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, của tỉnh.

 Tích cực tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chú trọng phổ biến, giáo dục pháp luật về công tác khiếu nại, tố cáo, hòa giải, trợ giúp pháp lý và một số văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, địa phương...

Tham gia đóng góp nhiều ý kiến có chất lượng vào dự thảo văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, dự thảo Hiến pháp, luật và các văn bản quy phạm pháp luật. Thông qua phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, một số tổ chức hội đã tham gia khá tích cực vào công tác giám sát, phản biện xã hội, đóng góp ý kiến cho cấp uỷ, chính quyền và các cơ quan chuyên môn trong quá trình hoàn thiện và triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách.

Tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, của tỉnh trên mọi lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội... Công tác nhân đạo, từ thiện, xóa đói, giảm nghèo cho các đối tượng đóng vai trò rất quan trọng trong các hội quần chúng. Các hoạt động tham gia cứu trợ xã hội, khám, chữa bệnh miễn phí cho người nghèo. Tham gia tích cực vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tài liệu, hệ thống thông tin về quy hoạch, ngân sách, đầu tư; hỗ trợ pháp lý, hỏi đáp trực tuyến với cơ quan nhà nước khi có nhu cầu. Các hoạt động từ thiện, nhân đạo và khắc phục hậu quả thiên tai, tham gia cứu trợ xã hội, hiến máu nhân đạo, giúp đỡ đồng bào thiên tai, khám chữa bệnh miễn phí cho người có hoàn cảnh khó khăn, giải quyết việc làm cho người khuyết tật… được các hội quần chúng thực hiện có hiệu quả.

Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội đã chủ động xây dựng chương trình phối hợp với các hội quần chúng trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Đảng đoàn, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh phối hợp với các hội quần chúng tuyên truyền, vận động hội viên, đoàn viên và nhân dân thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; hăng hái lao động, sản xuất, tích cực thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động, đặc biệt là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và phong trào thi đua “Dân vận khéo”; thường xuyên định hướng, khuyến khích các tổ chức thành viên đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Hoạt động phối hợp giữa Mặt trận và các tổ chức thành viên được quan tâm, nhất là công tác phối hợp hoạt động hàng năm của các tổ chức đoàn thể với các hội quần chúng.

Một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới

1. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt và thực hiện Kết luận số 102, Chỉ thị số 17, các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác hội quần chúng trong cán bộ, đảng viên, hội viên và nhân dân nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội về công tác hội quần chúng.

2. Các cấp chính quyền nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với các hội quần chúng. Thường xuyên rà soát, sơ kết, tổng kết để đánh giá đúng tình hình tổ chức và hoạt động của các hội quần chúng, từ đó chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể việc sát nhập một số tổ chức hội có tính chất, chức năng, nhiệm vụ và nội dung hoạt động gần giống nhau. Chú trọng lựa chọn cán bộ nòng cốt cho công tác hội là những người có năng lực, uy tín và tâm huyết. Có cơ chế khuyến khích các hội quần chúng đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, tích cực tham gia các chương trình, dự án, đề án nghiên cứu, tư vấn, phản biện về các lĩnh vực hoạt động của hội. Hoạt động hội theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự trang trải về kinh phí, tuân thủ pháp luật và điều lệ hội.

3. Tăng cường củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ lãnh đạo hội các cấp. Các đoàn thể, hội quần chúng tiếp tục nghiên cứu các quy định của pháp luật về hội nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm và khẳng định vị trí của mình, góp phần tích cực vào việc tham gia phát triển kinh tế - xã hội, ổn định chính trị, củng cố quốc phòng - an ninh trên địa bàn. Thực hiện nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội theo chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

4. Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể với hội quần chúng, nhất là ở cơ sở; phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức trong hệ thống chính trị nhằm thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ đề ra. Kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân, điển hình tiên tiến trong tổ chức thực hiện các phong trào, hoạt động của hội.

5. Triển khai Đề án sắp xếp, tổ chức lại các tổ chức hội hoạt động trên địa bàn tỉnh; củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ lãnh đạo hội các cấp; thực hiện quy định phân cấp quản lý về hội.

6. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, tiến hành rà soát đánh giá hoạt động các hội; kịp thời xử lý những trường hợp vi phạm pháp luật và việc thực hiện điều lệ hội; đồng thời, phát huy vai trò của tổ chức hội trong việc tham gia giám sát, phản biện, góp ý các văn bản liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của cán bộ, hội viên, các chương trình, dự án, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.