Trên tuyến biên giới có Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn, cửa khẩu phụ Ta Đo và 30 đường tiểu mạch qua lại hai bên biên giới. Tổng dân số toàn huyện là 78.235 người, trong đó dân tộc Mông chiếm 35,37%; dân tộc Thái chiếm 26,87%; dân tộc Khơ Mú chiếm 35,63%; các dân tộc khác Kinh, Hoa… là 2,13%. Đảng bộ huyện có 53 tổ chức cơ sở Đảng với tổng số 5.515 đảng viên, trong đó có 27 đảng bộ cơ sở với 323 chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ sở và 26 chi bộ trực thuộc Huyện ủy. Với địa hình chủ yếu là đồi núi, khó khăn trong đi lại, địa thế cách trở, vì vậy người dân thường xuyên bị các đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo di dịch cư trái phép; mâu thuẫn tranh chấp đất đai, các loại tội phạm hoạt động tinh vi, xảo quyệt dẫn tới tình hình an ninh chính trị (ANCT), trật tự an toàn xã hội (TTATXH) còn tiềm ẩn những yếu tố phức tạp.

Trong những năm qua, Kỳ Sơn luôn thực hiện công tác công tác dân vận với quản lý an ninh biên giới và ngăn chặn di dịch cư trái phép qua biên giới. Xác định việc đảm bảo an ninh vùng biên giới sẽ tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội của huyện nói riêng và của tỉnh Nghệ An nói chung. Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền huyện đã lãnh đạo, chỉ đạo Ban Dân vận, Công an huyện, Ban chỉ huy quân sự (CHQS) huyện, Hội đồng Tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, các xã, thị trấn đặc biệt là 11 xã  biên giới tăng cường phối hợp với 7 Đồn Biên phòng đứng chân trên địa bàn tăng cường công tác tuyên truyền vận động Nhân dân tại193/193 bản phát huy tinh thần cảnh giác đối với các vấn đề phát sinh phức tạp về ANTT để nắm bắt kịp thời, từ đó chủ động các giải pháp phòng ngừa, tham gia bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, phong trào toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc, chấp hành nghiêm quy chế, hiệp định biên giới, xây dựng biên giới hòa bình hữu nghị. Duy trì tốt mối quan hệ với Ban quản lý các cụm bản, các lực lượng của nước bạn Lào trong công tác quản lý, bảo vệ biên giới nhằm kịp thời phát hiện đấu tranh ngăn chặn các hoạt động xâm phạm an ninh biên giới của địch; các loại đối tượng hoạt động vượt biên, di cư trái pháp luật, mua bán, vận chuyển ma túy, lâm sản, gia súc qua biên giới. Bên cạnh đó, hai năm qua, các cơ quan, ban ngành liên quan cùng các xã biên giới phối hợp với các Đồn biên phòng tổ chức 480 đợt tuần tra bảo vệ đường biên, cột mốc, kiểm soát địa bàn, bảo vệ rừng với 3.642 lượt người tham gia… Tiếp tục chỉ đạo các xã, thực hiện phong trào ký kết nghĩa các cặp bản hai bên biên giới, đến nay đã có 13 cặp bản ký kết với các cụm bản của các huyện Bạn Lào. Ngoài ra, còn có Đồn biên phòng Mường Típ, Na Ngoi, Keng Đu, Hội LHPN xã Nậm Cắn, Mỹ Lý ký kết với các đơn vị bảo vệ biên giới, và Hội phụ nữ các cụm bản của các huyện bạn Lào.

Quan tâm làm tốt công tác đối ngoại với các tỉnh, huyện của nước bạn Lào có chung đường biên giới nhằm xây dựng đường biên giới Việt Nam - Lào hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững. Hàng năm huyện chủ trì giao ban công tác 6 tháng đầu năm với các huyện bạn Lào và cử đoàn công tác sang tham gia giao ban với các huyện bạn trong 6 tháng cuối năm. Các ngày lễ, tết của các huyện bạn Lào, huyện, các xã biên giới, các Đồn biên phòng phối hợp với Ban Dân vân Huyện ủy Kỳ Sơn đều thành lập các đoàn công tác sang thăm hỏi, chúc mừng. Thường xuyên trao đổi thông tin, phối hợp với các huyện bạn Lào giải quyết các vấn đề liên quan đến 2 bên biên giới như tổ chức truy bắt các đối tượng truy nã, tội phạm vận chuyển ma tuý qua biên giới, công tác chống tái trồng cây thuốc phiện, khai thác gỗ lậu,  xâm phạm cột mốc quốc gia... Đẩy mạnh triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình phối hợp khác giữa Đảng ủy, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh với Huyện ủy, UBND huyện, các cơ quan, ban ngành liên quan...Duy trì công tác giao ban an ninh giữa các Đồn Biên phòng, các xã biên giới với lực lượng an ninh, chính quyền các cụm bản của bạn Lào. Chỉ đạo các lực lượng chức năng nắm, triển khai các biện pháp nghiệp vụ theo dõi kịp thời ngăn chặn các hoạt động xâm phạm đến an ninh quốc gia của người nước ngoài đến địa bàn; chỉ đạo không để phát triển đạo, truyền đạo trái phép vào vùng miền núi, dân tộc thiểu số; đấu tranh kiên quyết với các loại tội phạm, tệ nạn xã hội, nhất là ma tuý; tập trung giải quyết tranh chấp đất đai giữa bản với bản, xã với xã và giữa huyện Kỳ Sơn với huyện Tương Dương. Chỉ đạo các ngành trong khối nội chính phối kết hợp thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mình, giải quyết kịp thời các đơn thư tố cáo khiếu nại, đảm bảo lòng dân yên hơn, chấp hành kỷ cương phép nước tốt hơn. Nhờ vậy, tình hình trật tự  an ninh tại khu vực biên giới của huyện cơ bản được bảo đảm ổn định, không để xảy ra điểm nóng, không để bị động bất ngờ trong mọi tình huống.

Dù đã được Nhà nước đầu tư về cơ sở hạ tầng, hỗ trợ phát triển sản xuất, chăn nuôi, nhưng do điểm xuất phát rất thấp, trình độ dân trí còn hạn chế, nên cuộc sống của đa số đồng bào ở khu vực biên giới, vùng sâu, vùng xa của huyện vẫn còn nhiều khó khăn. Cùng với đó là mối quan hệ dân tộc, thân tộc lâu đời, nên bà con có nhu cầu đoàn tụ với gia đình, với anh em dòng họ ở phía bên kia biên giới, một lý do khác là do ý thức quốc gia, quốc giới còn rất hạn chế nên người dân coi việc di, dịch cư là điều bình thường. Ngoài ra, do sự lôi kéo, xúi giục của một số đối tượng xấu với luận điệu “Sang Lào được tự do làm ăn, thoải mái trồng cây thuốc phiện”, trong khi đó trình độ nhận thức của người dân còn hạn chế nên dễ bị mắc lừa. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng các hộ đồng bào dân tộc Mông di, dịch cư trái phép. Từ năm đầu 2017 đến năm 2019, toàn huyện có 198 hộ/1.033 khẩu người Mông di cư trái phép sang các tỉnh Viên Chăn, Xiêng Khoảng, Bôlykhămxay và Xây Xổm Bun của nước bạn Lào. Tình trạng di dịch cư trái phép đã và đang gây ra nhiều khó khăn và hệ lụy cho chính quyền địa phương và chính gia đình người di cư. Trước thực trạng đó, huyện đã chỉ đạo các cơ quan, ban ngành liên quan thành lập đoàn tuyên truyền, vận động Nhân dân không di cư trái phép; tranh thủ những người có uy tín trong dòng tộc, dòng họ, những người đã hồi cư từ Lào về để vận động, thuyết phục đồng bào không di, dịch cư trái phép, kết quả đã vận động được 48 hộ/191 khẩu từ bỏ ý định di cư trái phép. Bên cạnh đó huyện đã chỉ đạo các xã tạo mọi điều kiện bố trí nơi ăn ở, đất sản xuất, hướng dẫn cách thức làm ăn, phát triển kinh tế cho các hộ dân hồi cư từ Lào nhằm sớm ổn định cuộc sống, không tái di cư. Tăng cường hiệu quả của các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội tại địa bàn để nâng cao đời sống của Nhân dân, giúp Nhân dân tự ổn định cuộc sống ngay trên quê hương mình. Đặc biệt là nhân rộng các mô hình về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, gắn với củng cố quốc phòng - an ninh...

Trong thời gian tới, để thực hiện tốt công tác quản lý an ninh biên giới, người di dịch cư trái phép qua biên giới; cấp ủy, chính quyền huyện ủy Kỳ Sơn tiếp tục tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm: Thường xuyên trao đổi tình hình giữa Đảng ủy BĐBP tỉnh, Công an Tỉnh, Bộ CHQS tỉnh với Huyện ủy Kỳ Sơn. Thực hiện tốt các dự án về Quốc phòng - An ninh, các dự án phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, xóa đói, giảm nghèo, triển khai đề án tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho Nhân dân biên giới. Phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, ngành, các lực lượng và toàn thể Nhân dân phối hợp với các Đồn Biên phòng đấu tranh có hiệu quả hoạt động của địch và các loại đối tượng; chú trọng đấu tranh với các đối tượng buôn bán, tàng trữ, vận chuyển các chất ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại, dụ dỗ, lôi kéo đồng bào di dịch cư tự do. Tăng cường công tác đối ngoại giữa cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể cấp huyện của Kỳ Sơn với các cơ quan trong hệ thống chính trị của các huyện giáp biên của nước bạn Lào để tăng cường hơn nữa tình đoàn kết hữu nghị và phối hợp giải quyết kịp thời có hiệu quả các vụ việc có liên quan đến 2 bên biên giới./.

                   Nguyễn Mạnh Khôi  

Phó trưởng ban TT Ban Dân vận Tỉnh ủy