Sau Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 17/9/1945, Bác đã gửi “Thư gửi các đồng chí tỉnh nhà”. Bác nêu nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám “Vì sao có cuộc thắng lợi đó? Một phần vì tình hình quốc tế thuận tiện cho ta. Nhất là vì lực lượng của cuộc toàn dân đoàn kết... Lực lượng toàn dân là lực lượng vĩ đại hơn hết. Không ai chiến thắng được lực lượng đó”. Vì vậy, Người khẳng định “... chúng ta cố mà theo cho đúng sách của Chính phủ, thì nhất định chúng ta vượt qua hết thảy những sự khó khăn đó”. Và Người yêu cầu: “chính sách của Chính phủ là: Củng cố sự đoàn kết toàn dân/ Sửa đổi những khuyết điểm khắp các phương diện... Đối với những người không nguy hiểm lắm, thì nên dùng chính sách cảm hóa, khoan dung, không nên bắt bớ lung tung, không nên tịch thu vô lý, làm cho dân kinh khủng... Để cho bạn giả mạo tiếng Chính phủ hoặc tên Việt Minh ức hiếp dân, xoáy tiền dân, lấy đồ đạc của dân, làm cho dân oán... Cán bộ ta nhiều người “cúc cung tận tụy” hết sức trung thành với nhiệm vụ, với Chính phủ, với quốc dân. Nhưng cũng có những người hủ hóa, lên mặt làm quan cách mạng, hoặc là độc hành, độc đoán, hoặc là chí công dinh tư. Thậm chí dùng pháp công để báo thù tư, làm cho dân oán đến Chính phủ và Đoàn thể. Những khuyết điểm trên, nhỏ thì làm cho dân chúng hoang mang, lớn thì làm cho nền đoàn kết lay động”. Và đặc biệt, yêu cầu của Người như lời kêu gọi cán bộ, đảng viên Nghệ An “...Chúng ta phải lấy lòng "chí công vô tư"/Chúng ta phải hiểu rõ và theo đúng chính sách của Chính phủ thì những khuyết điểm nói trên sẽ dễ sửa đổi và sự toàn dân đoàn kết sẽ càng vững vàng”. Bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đem đến nguồn sinh lực mới cho cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân, tạo thuận lợi cho việc đoàn kết, nhất trí trong Đảng bộ và chính quyền.

Đến những năm 1950, Nghệ An là vùng tự do và nhiệm vụ là “Ra sức xây dựng lực lượng, bảo vệ hậu phương, tổng động viên sức người, sức của, cung ứng cho tiền tuyến”. Với tinh thần “tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”, Nhân dân trong tỉnh đã tham gia vào việc xây dựng quỹ “Đỡ đầu dân quân, nuôi dưỡng bộ đội địa phương, bộ đội chủ lực”... Song do tư tưởng nóng vội nên có nơi, có lúc huy động sức người, sức của quá khả năng hiện có của quần chúng, ảnh hướng tới sản xuất và tích lũy lực lượng, xây dựng hậu phương,... thường dùng biện pháp hành chính, mệnh lệnh, gò ép dân đóng góp quá sức, không phân biệt giữa kẻ tư lợi, cố tình chống chính sách của Chính phủ với người không còn khả năng đóng góp để có những biện pháp xử lý thích đáng. Có nơi đã dùng hình thức biểu dương, khen thưởng không thích hợp, có khi lệch lạc, gây mặc cảm trong quần chúng. Những thiếu sót đó nhiều khi đã gây nên tình trạng gay cấn, căng thẳng ở nông thôn, ảnh hưởng không tốt đến chính sách đoàn kết kháng chiến của Đảng và Chính phủ. Vì vậy, Bác đã viết Thư gửi Đồng bào Liên khu IV. Trong thư, Bác khen ngợi “Từ ngày kháng chiến đến nay, đồng bào mọi nơi đã cố gắng và đang cố gắng làm tròn nhiệm vụ người công dân với Tổ quốc. Phần đông cán bộ thì tận tụy, biết gần gũi dân, đoàn kết dân, học hỏi dân, và lãnh đạo dân thi đua làm mọi công việc kháng chiến”. Tuy nhiên, Bác đã thẳng thắn chỉ rõ “Nhưng tiếc rằng ở một vài nơi, cán bộ làm sai chỉ thị của Chính phủ và đường lối của Đoàn thể. Họ xa rời nhân dân, không hiểu biết nhân dân. Làm việc thì chỉ dùng mệnh lệnh, chứ không biết tuyên truyền cổ động, giải thích cho mọi đồng bào hiểu rõ và vui vẻ xung phong làm. Thậm chí họ dùng những cách ép uổng, cưỡng bức, bắt bớ dân”. “Dù Chính phủ đã ra lệnh trừng trị những cán bộ đó, tôi phải thật thà xin lỗi những đồng bào vì những cán bộ sai lầm mà bị oan ức. Tôi thật thà tự phê bình khuyết điểm của tôi - là giáo dục và lựa chọn cán bộ chưa được chu đáo. Các cấp liên khu và tỉnh cũng phải chịu một phần trách nhiệm vì thiếu sót sự kiểm tra chặt chẽ các cán bộ cấp dưới. Tôi lại xin nói với đồng bào: Nước ta là một nước dân chủ. Mọi công việc đều vì lợi ích của dân mà làm. Khắp nơi có đoàn thể nhân dân, như Hội đồng nhân dân, Mặt trận, Công đoàn, Hội Nông dân cứu quốc, Phụ nữ cứu quốc, v.v.. Những đoàn thể ấy là tổ chức của dân, phấn đấu cho dân, bênh vực quyền của dân, liên lạc mật thiết nhân dân với Chính phủ. Khi ai có điều gì oan ức, thì có thể do các đoàn thể tố cáo lên cấp trên. Đó là quyền dân chủ của tất cả công dân Việt Nam. Đồng bào cần hiểu rõ và khéo dùng quyền ấy. Cũng như tất cả công dân Việt Nam đều phải hiểu rõ và làm tròn nghĩa vụ kháng chiến cứu quốc. Tôi mong rằng: từ nay các cán bộ đều biết phê bình và tự phê bình, đều cố gắng sửa đổi lối làm việc, theo đúng đường lối của Chính phủ và Đoàn thể, hợp với lòng dân. Cán bộ cấp trên phải luôn luôn đôn đốc và kiểm tra công việc cán bộ cấp dưới. Nhân dân thì giúp Chính phủ và Đoàn thể kiểm tra công việc và hành vi của các cán bộ. Như vậy, thì chúng ta tránh khỏi nhiều khuyết điểm, phát triển được nhiều ưu điểm, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ tổng động viên để chuyển mạnh sang tổng phản công, kháng chiến sẽ mau đến ngày thắng lợi hoàn toàn”. Ngày 31/10/1950, Liên khu ủy IV đã chỉ thị cho toàn Đảng bộ Nghệ An tiến hành đợt kiểm thảo sửa đổi công tác vận động quần chúng theo Bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đợt kiểm thảo này đã “mở rộng phong trào đấu tranh, sửa chữa tư tưởng ra ngoài quần chúng..., Nhân dân phấn khởi vì được dịp cởi hết thắc mắc của mình với cán bộ”. Nhờ đó, mối quan hệ giữa Đảng và quần chúng được củng cố ngày càng chặt chẽ mật thiết. Những sai lầm, khuyết điểm của cán bộ, đảng viên được uốn nắn, nhất là tư tưởng chủ quan, tác phong mệnh lệnh, quan liêu, không đi sâu, đi sát quần chúng. Những gia đình bị thiệt hại do cán bộ làm sai chính sách được trả lại tài sản. Ý thức trách nhiệm của các cấp bộ đảng đối với việc bảo đảm quyền lợi của Nhân dân được nâng cao.

Ngày 14/6/1957, Nghệ An xúc động được đón Bác về thăm. Trong dịp này, Người đã gặp Khu ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh, đại biểu các đoàn thể, một số nhân sỹ và đặc biệt có buổi nói chuyện với hơn 3.000 đại biểu Quân, Dân, Chính, Đảng của Nghệ An và Quân khu IV cùng cán bộ, đảng viên ở thị xã Vinh. Người khen ngợi những thành tích của Nghệ An trong kháng chiến và trong hòa bình, đồng thời phê bình những khuyết điểm của đảng viên, cán bộ, quần chúng. Đặc biệt, Người dặn dò “Trong kháng chiến, trong cách mạng, nhờ đoàn kết mà chúng ta đã thắng lợi. Trong hòa bình, chúng ta nhất định phải đoàn kết để giành lấy thắng lợi mới lớn lao hơn. Đoàn kết lương-giáo, đoàn kết Bắc Nam, đoàn kết đồng bào thiểu số và đồng bào Kinh, đoàn kết quân-dân”. Với những lời chỉ bảo ân cần của Bác là nguồn động viên to lớn tiếp thêm sức mạnh để Đảng bộ và Nhân dân Nghệ An tiếp tục đoàn kết, nỗ lực thi đua hoàn thành kế hoạch 3 năm hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế và phát triển văn hóa.

Năm 1961, Đảng bộ và nhân dân Nghệ An vinh dự được đón Bác Hồ về thăm quê lần thứ hai. Ngày 08/12/1961, Bác làm việc với Tỉnh ủy Nghệ An. Bác nhắc nhở: “Các cấp bộ Đảng cần phải thấy hết khả năng của địa phương, nhận rõ trách nhiệm đối với đời sống nhân dân và đối với kế hoạch công nghiệp hóa của miền Bắc nước ta để cố gắng hơn nữa phát triển kinh tế, trước hết là phát triển nông nghiệp, nhằm tự túc lương thực và cung cấp nhiều nguyên liệu cho công nghiệp”. Điều mong mỏi thiết tha của Bác là: “Đồng bào và cán bộ cần phải có quyết tâm phấn đấu xây dựng tỉnh ta thành một trong tỉnh khá nhất ở miền Bắc. Làm được như thế là tỉnh ta góp phần xứng đáng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà”. Những lời khen ngợi, động viên, nhắc nhở, phê bình, mong muốn của Bác đối với Đảng bộ và Quân, Dân tỉnh nhà là vô cùng quý giá. Hình ảnh và những lời chỉ bảo ân cần của Người mãi mãi in sâu trong tâm trí và có sức cổ vũ, động viên, giáo dục rất lớn đối với cán bộ, đảng viên và Nhân dân Nghệ An.

Ngày 21/7/1969 (tức 43 ngày trước lúc qua đời) Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho Đảng bộ Nghệ An. Người tiếp tục khen ngợi những thành tích mà Đảng bộ và Nhân dân tỉnh nhà đạt được: “Tôi vui mừng nhận thấy đồng bào, chiến sỹ, cán bộ, đảng viên, đoàn viên tỉnh ta đã chiến đấu và phục vụ chiến đấu tốt;... Đời sống nhân dân nói chung ổn định. Như thế là có tiến bộ, nhưng phải cố gắng nhiều, vì kinh tế của Nghệ An tiến còn chậm. Tôi cũng vui mừng nhận thấy cán bộ các cấp, các ngành trong tỉnh đã bước đầu sửa chữa tệ quan liêu, mệnh lệnh, cố gắng đi sát nhân dân để tổ chức vận động Nhân dân thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước”. Đặc biệt, Người chỉ rõ “Sắp tới phải làm gì? 1- Tích cực thực hiện dân chủ với nhân dân hơn nữa. Trong hợp tác xã nông nghiệp, mọi việc sản xuất, phân phối, quản lý kinh tế, bầu cử các cơ quan phụ trách đều phải để cho nhân dân bàn bạc kỹ và tự mình quyết định một cách thật sự dân chủ. Cán bộ, đảng viên, đoàn viên cần thường xuyên tự phê bình trước nhân dân, khuyến khích nhân dân phê bình. Khiêm tốn lắng nghe ý kiến của nhân dân để phát huy những việc tốt, sửa chữa những việc sai, làm công tác tốt hơn. Phải tổ chức những lớp huấn luyện ngắn ngày, thiết thực cho các đảng viên, đoàn viên mới. Nhân dân ta rất yêu mến Đảng ta. Phải khuyến khích nhân dân góp phần xây dựng Đảng như: góp ý kiến với chi bộ trong việc tuyển chọn người vào Đảng, tuyển chọn cán bộ lãnh đạo. Làm được như thế, mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân sẽ càng thêm mật thiết. Sắp tới, nên chọn thời gian thích hợp để cho các xã viên hợp tác xã nông nghiệp thảo luận Bản điều lệ của hợp tác xã, cùng nhau bàn bạc nhằm thực hiện tốt Bản điều lệ đó. Ở các nhà máy, các công trường, nông trường, lâm trường, các cửa hàng, các cơ quan cũng cần phát động cán bộ, công nhân bàn bạc dân chủ việc cải tiến quản lý kinh tế, cải tiến lề lối làm việc của đơn vị mình để làm cho sản xuất và công tác mau tiến bộ... 3- Hết sức chăm lo đời sống nhân dân: Phải ra sức phát triển sản xuất và thực hành tiết kiệm, lại phải phân phối cho công bằng hợp lý, từng bước cải thiện việc ăn, mặc, ở, học, phục vụ sức khỏe và giải trí của nhân dân. Đặc biệt chú trọng các vùng bị chiến tranh tàn phá, các cháu mồ côi, các cụ già yếu và gia đình các liệt sỹ, thương binh, bộ đội, thanh niên xung phong. Trên miền Bắc nước ta, rất nhiều xã và hợp tác xã đã có thành tích khá về mặt này, như xã Nhân Trạch (tỉnh Quảng Bình), xã Đình Cao (tỉnh Hải Hưng). Tỉnh ủy nên phái cán bộ đến những nơi ấy học kinh nghiệm về làm cho tốt... Nghệ An là một tỉnh rộng lớn, có tài nguyên phong phú, có nhân dân cần cù lao động và rất cách mạng. Rất mong đồng bào và đồng chí tỉnh nhà ra sức phấn đấu làm cho Nghệ An mau trở thành một trong những tỉnh khá nhất ở miền Bắc”. Bức thư đã trở thành tài liệu quý giá vô hạn đối với Đảng bộ và Quân, Dân toàn tỉnh. Ngày 06/8/1069, Tỉnh ủy ra Nghị quyết: “Phát động Đảng bộ, quân dân toàn tỉnh học tập và thi đua làm theo thư Bác” với phương châm hành động thiết thực: “Một mặt, phải nâng cao tinh thần cảnh giác, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu, hành động của địch, tiếp tục làm tốt nhiệm vụ hậu phương, phục vụ tốt yêu cầu của tiền tuyến; mặt khác, giương cao ngọn cờ cách mạng tiến công, ý thức tự lực cánh sinh, tinh thần làm chủ tập thể, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường dân chủ nội bộ, nâng cao tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật của cán bộ, đảng viên, phát huy khả năng, tiềm lực phong phú trong tỉnh, đẩy mạnh sự nghiệp khôi phục kinh tế, tiến lên một bước toàn diện, nhanh, mạnh và vững chắc, nhằm tăng cường tiềm lực kinh tế và quốc phòng, nâng cao từng bước đời sống của nhân dân...”.

Thực hiện những lời căn dặn của Bác, Đảng bộ Nghệ An luôn xem công tác dân vận của Đảng là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng trong toàn bộ hoạt động của hệ thống chính trị, tập trung thực hiện thường xuyên, liên tục công tác xây dựng khối đoàn kết, thống nhất trong Đảng bộ nhằm không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Công tác dân vận có những chuyển biến tích cực, hướng về cơ sở, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, tạo sự đồng thuận xã hội, yên dân, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết của Đảng về công tác dân vận như: Nghị quyết số 25-NQ/W (khóa XI) về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”; Quyết định số 217-QĐ/TW, Quyết định số 218-QĐ/TW của Bộ Chính trị về giám sát, phản biện xã hội tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; Quyết định số 290-QĐ/TW của Bộ Chính trị về ban hành Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị; Đề án số 02-ĐA/TU, ngày 10/10/2016 về "Tăng cường công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2016 - 2020 và những năm tiếp theo"... Tập trung tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân thi đua lao động sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, làm giàu chính đáng, giúp nhau xóa đói, giảm nghèo; tích cực tham gia cuộc vận động xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, toàn tỉnh có 265 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 61,48%. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 30-CT/TW của Bộ Chính trị, Kết luận số 114-KL/TW ngày 14/7/2015 của Ban Bí thư, Pháp lệnh số 34 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các chỉ thị, nghị định của Chính phủ về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, trong 5 năm (2015-2020) đã xây dựng được 309 điểm sáng về công tác dân vận chính quyền và 412 điểm sáng về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua “dân vận khéo”; xây dựng các mô hình điển hình tiên tiến cụ thể, thiết thực, đã xây dựng được 9.162 mô hình, điển hình dân vận khéo trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, xây dựng Đảng, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể,… Thực hiện tốt công tác dân vận vùng dân tộc thiểu số; tham gia giải quyết các vấn đề phát sinh, nhất là trong vùng giáo các huyện Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Yên Thành...; giải quyết các vướng mắc, tạo sự đồng thuận trong quá trình thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Lãnh đạo cấp ủy, chính quyền các cấp tăng cường tiếp xúc, đối thoại với các đoàn thể, các tầng lớp nhân dân để kịp thời giải quyết các vấn đề bức xúc của nhân dân, tạo sự đồng thuận trong toàn xã hội. Tỉnh ủy chỉ đạo các cấp ủy ở Nghệ An định kỳ tổ chức giao ban với các ngành trong khối nội chính; với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể; với các ban xây dựng Đảng và Văn phòng cấp ủy; với các ủy trực thuộc. Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức hội nghị gặp mặt 1.034 cán bộ đứng đầu cấp ủy, chính quyền cơ sở; gặp mặt hơn 800 trưởng, phó phòng các sở, ban, ngành cấp tỉnh để thảo luận, trao đổi thông tin... Đây là những hoạt động có ý nghĩa rất quan trọng, thể hiện sự quan tâm, hướng về cơ sở của Tỉnh ủy. Định kỳ (ngày 05 hàng tháng), đồng chí Bí thư Tỉnh ủy trực tiếp tiếp xúc, đối thoại với dân; chỉ đạo nhiều vụ việc phức tạp có liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; giải quyết kịp thời, thấu tình đạt lý các kiến nghị, đề xuất, tâm tư nguyện vọng chính đáng, hợp pháp của Nhân dân. Các cấp ủy thực hiện nghiêm túc Quy định số 11-QĐi/TW ngày 18/2/2019 của Bộ Chính trị về “trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân”. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng được các cấp ủy ở Nghệ An lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, đồng bộ. Đã xuất hiện nhiều tấm gương cán bộ, đảng viên gương mẫu, nêu cao ý thức phục vụ, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng.  

Có thể khẳng định, bao trùm lên toàn bộ tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với quê hương là nỗi niềm với Nhân dân, yêu cầu về công tác xây dựng Đảng nói chung và công tác dân vận nói riêng. Đây là mối quan tâm sâu sắc nhất trong suốt cuộc đời và cũng là những tâm tư thiêng liêng và lớn lao nhất của Bác kể cả trong những ngày tháng Người biết mình sắp phải đi xa. Những lời căn dặn của Người sẽ mãi còn nguyên giá trị đối với nhiều thế hệ cách mạng, để Đảng bộ Nghệ An không ngừng rèn luyện, phấn đấu, thực hiện hiệu quả công tác dân vận đảm bảo mối quan hệ gắn bố máu thịt giữa Đảng với Nhân dân góp phần xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu mạnh./.  

Phan Thanh Đoài, Phó Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy  

Nguyễn Thị Hồng Giang, Giảng viên Trường Chính trị tỉnh  

Nguyễn Thị Thanh, TT Kiểm định chất lượng Giáo dục Đại học Vinh